Nhật Bản nổi lên như một cường quốc xuất khẩu vũ khí toàn cầu

Quyết định của Úc trong tháng 8/2025 mua 11 tàu khu trục lớp Mogami trị giá 6,5 tỷ USD từ Mitsubishi Heavy Industries (MHI) đã đánh dấu hợp đồng quốc phòng lớn nhất từ trước đến nay của Nhật Bản, khẳng định sự chuyển mình lịch sử của Tokyo trên thị trường vũ khí toàn cầu. Đây là lần đầu tiên kể từ sau Thế chiến II, Nhật Bản ký một thỏa thuận vũ khí lớn như vậy – một bước ngoặt quan trọng sau nhiều thập kỷ tự kiềm chế xuất khẩu quân sự.

Hiến pháp hòa bình của Nhật từng cấm xuất khẩu vũ khí, nhưng từ năm 2014, chính phủ Shinzo Abe bắt đầu nới lỏng kiểm soát và thiết lập “Ba nguyên tắc chuyển giao thiết bị quốc phòng”, cho phép xuất khẩu vũ khí trong những điều kiện chặt chẽ. Trong bối cảnh chuỗi cung ứng quốc phòng toàn cầu đang căng thẳng do chiến tranh và ngân sách quân sự tăng mạnh, Tokyo giờ đây tận dụng cơ hội để lấp đầy khoảng trống mà các cường quốc như Mỹ không kịp đáp ứng.

“Có rất nhiều cường quốc quân sự cấp hai hoặc cấp ba không đủ khả năng mua thiết bị của Mỹ”, Corey Wallace, phó giáo sư tại Đại học Kanagawa, nói với tờ Financial Times. “Nhật Bản hiện có một cơ hội tuyệt vời để xóa bỏ những yếu tố và nhận thức bên ngoài đang cản trở nước này trở thành một nhà xuất khẩu vũ khí lớn.”

Các quốc gia sau đây đã nhận được vũ khí từ Nhật Bản hoặc đã xác nhận hoặc có khả năng đặt hàng.

Úc

Canberra đã chọn tàu khu trục lớp Mogami của Mitsubishi Heavy Industries để thay thế các tàu lớp Anzac cũ kỹ, đánh bại các đối thủ từ Đức, Hàn Quốc và Tây Ban Nha trong một cuộc đấu thầu cạnh tranh.

Những con tàu dài 130 mét này được thiết kế để mang theo tên lửa tầm xa, có khả năng tàng hình và được trang bị bộ cảm biến hiện đại. Hệ thống của chúng tự hào có mức độ tự động hóa cao, cho phép giảm số lượng thủy thủ đoàn xuống còn 90 người – chỉ bằng khoảng một nửa so với các khinh hạm lớp Constellation của Hải quân Hoa Kỳ.

Thỏa thuận bao gồm 11 tàu khu trục, chiếc đầu tiên dự kiến ​​sẽ đi vào hoạt động của Hải quân Hoàng gia Úc vào năm 2030.

Ấn Độ

Vào tháng 11 năm 2024, Ấn Độ và Nhật Bản đã ký một thỏa thuận cùng phát triển cột thông tin liên lạc tích hợp UNICORN (NORA-50) cho các tàu Hải quân Ấn Độ.

Được NEC hợp tác với Sampa Kogyo và Yokohama Rubber chế tạo, UNICORN tích hợp nhiều ăng-ten radio và dẫn đường vào một khối vỏ bọc duy nhất. Điều này giúp giảm thiểu độ nghiêng radar và giúp việc bảo trì dễ dàng hơn.

Hệ thống UNICORN hiện đã được sử dụng trên các tàu khu trục lớp Mogami của Nhật Bản. Theo thỏa thuận, Bharat Electronics sẽ đảm nhiệm việc sản xuất tại địa phương.

Indonesia

Các tàu khu trục lớp Mogami cũng đang được đàm phán với Indonesia, trong bối cảnh Tokyo tìm kiếm sự hợp tác an ninh sâu rộng hơn ở Đông Nam Á. Đại sứ Indonesia Heri Akhmadi nói với tờ The Japan Times rằng các tàu này là ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Prabowo Subianto.

Đề xuất đang được thảo luận được cho là sẽ liên quan đến tám tàu ​​khu trục – bốn tàu được đóng tại Nhật Bản và bốn tàu tại PT PAL thuộc sở hữu nhà nước ở Surabaya, với chi phí khoảng 2 tỷ đô la.

Philippines

Philippines là quốc gia đầu tiên được hưởng lợi từ việc Nhật Bản nâng cấp các biện pháp kiểm soát chuyển giao quân sự.

Tokyo đã cung cấp phụ tùng thay thế cho trực thăng đa dụng UH-1H “Huey” do Mỹ sản xuất và vào năm 2024, cung cấp radar thứ hai trong số bốn radar nhằm tăng cường khả năng giám sát của lực lượng Philippines trong bối cảnh căng thẳng lãnh thổ với Trung Quốc ở Biển Đông.

Philippines, quốc gia đang trong quá trình hiện đại hóa quân sự trị giá 30 tỷ đô la, cũng cho biết họ có kế hoạch mua sáu tàu khu trục hộ tống lớp Abukuma, về cơ bản là tàu khu trục nhỏ, khi Nhật Bản dần đưa vào sử dụng lớp Mogami mới hơn.