Những ngòi nổ xung đột thế giới năm 2018

Kết thúc năm 2017, dường như thế giới không xảy ra thảm họa hoặc xung đột quyền lực nào trầm trọng. Nhưng theo phân tích của chuyên gia về quân sự và an ninh quốc phòng Robert Farley thuộc Đại học Kentucky (Mỹ), trong năm 2018 có thể xuất hiện 5 điểm xung đột nguy hiểm, trong đó có Bắc Triều Tiên, Đài Loan, Ukraina, biên giới phía nam NATO, và vịnh Ba Tư.

Bài viết của Farley công bố trên trang web tạp chí Lợi ích Quốc gia (The National Interest) nhận định Bắc Triều Tiên chắc chắn là khu vực khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng nhất. Năm nay Bắc Triều Tiên liên tục thử nghiệm hạt nhân và bắn tên lửa, cho dù Mỹ gia tăng sức ép nhưng chính quyền Bình Nhưỡng vẫn chưa có dấu hiệu sụp đổ.

Farley cho rằng, tính phức tạp của vấn đề là Bắc Triều Tiên và Mỹ đều tiềm ẩn động cơ gây chiến. Mỹ thì muốn phá hủy thông tin liên lạc và các thiết bị của Bắc Triều Tiên trước khi nước này có thể bắn tên lửa; Bắc Triều Tiên không muốn kết quả này xảy ra. Trong tình trạng này khiến bất cứ tính toán sai lầm nào của một trong hai bên, có thể cuốn Nhật Bản và Trung Quốc vào cuộc chiến.

>> Bắc Hàn sẽ là tâm điểm của thế giới năm 2018 

Eo biển hai bờ Trung Quốc – Đài Loan

Dựa vào những phát ngôn cứng rắn của các quan chức ngoại giao và quân đội Trung Quốc Đại Lục, chuyên gia Farley cho rằng, ít nhất một số người trong chính quyền Trung Quốc tin rằng cân bằng quân sự hai bờ eo biển có lợi cho họ, tuy cách nghĩ này còn mơ hồ, nhưng “mùi thuốc súng” ở Đài Loan chỉ đứng sau Bắc Triều Tiên.

Vấn đề là Trung Quốc tăng cường hoạt động quân sự trong khu vực khiến mỗi khu vực ở vùng biên giới với Trung Quốc đều cảm thấy bị đe dọa. Mỹ lên án Trung Quốc về vấn đề Đài Loan, và công bố hỗ trợ quân sự cho Đài Loan. Nhưng Farley cho rằng, vì Mỹ muốn kiềm chế Bắc Triều Tiên thông qua Bắc Kinh nên có thể xảy ra tình trạng lộn xộn trong chính sách đối với Đài Loan. Nếu mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ không chắc chắn sẽ dẫn đến xung đột mang tính tàn phá.

Ukraina

Farley cho rằng nguy cơ xung đột của dân quân địa phương phía đông của Ukraine do Kiev và Moscow viện trợ sẽ tăng lên, thỏa thuận ngừng bắn bấp bênh. Ngoài ra, vì phải đối mặt với cuộc biểu tình, chính quyền Kiev cũng có nguy cơ sụp đổ.

Trong vấn đề này có hai khả năng: một là nếu chính phủ Kiev sụp đổ, gây mất ổn định vì xung đột, xét về mặt lý thuyết thì có lợi cho Moscow, vì Nga có thể thừa cơ hội để chiếm lãnh thổ nhiều hơn; hai là sự sụp đổ của Kiev khiến phe cứng rắn cánh hữu nắm quyền, làm phía đông Ukraine như bị đổ thêm dầu vào lửa. Hành động xâm lược của Moscow có thể kéo Mỹ và châu Âu bị cuốn vào cuộc chiến chống lại Moscow.

Biên giới phía nam của NATO

Bài viết phân tích, gần năm qua, mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Mỹ và Liên minh châu Âu bị đóng băng, trái lại là những dấu hiệu hòa giải giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, thậm chí còn mua vũ khí của Nga, cho thấy tình trạng chuyển cán cân trong khu vực này.

Farley cho rằng chuyển hướng ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ có thể dẫn đến “phản ứng dây chuyền khó lường” vùng biên giới nước này, kéo theo ảnh hưởng đến lòng trung thành của quốc gia vùng Nam Âu với Bắc Âu. Khi đó có thể làm cho Nga hoặc Mỹ đánh giá không đúng về sức mạnh của họ.

Vịnh Ba Tư

Xung đột ở Trung Đông luôn là hạt mầm của xung đột giữa các nước lớn, đáng lo ngại là cuộc nội chiến ở Syria gần kết thúc thì xung đột có thể lại chuyển sang giữa Saudi Arabia (Ả Rập Xê Út) và Iran. Farley phân tích, Saudi Arabia muốn triệt tiêu các đe dọa của Iran, đồng thời, Iran lại tiếp tục mở rộng sức ảnh hưởng của họ tại Iraq và Syria.

Rõ ràng Riyadh muốn xây dựng liên minh ngoại giao và quân sự chống lại Iran, hiện nay dường như Israel có khả năng tham gia vào phe Saudi Arabia, nhưng cùng với sự trỗi dậy của Nga trong khu vực này, không khó để tưởng tượng có thể xảy ra cuộc xung đột lớn.

Tuyết Mai

Xem thêm: