Ông Abe đã dành những ngày cuối cùng của mình để vận động bảo vệ Đài Loan

Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo đã dành nhiều nỗ lực công khai của mình trong những tháng cuối cùng trước vụ ám sát hôm 8/7 để vận động bảo vệ đất nước Đài Loan khỏi một cuộc xâm lược tiềm tàng của Trung Quốc. Điều này khiến Đảng Cộng sản hết sức phẫn nộ và thậm chí còn đe dọa một “cuộc tắm máu” nếu ông không dừng lại.

Ông Abe giữ chức thủ tướng trong một năm vào năm 2006, và một lần nữa từ năm 2012 – 2020, trở thành nhà lãnh đạo tại vị lâu nhất của đất nước trong vai trò đó. Ông từ chức vào năm 2020, với lý do phải chống chọi lâu dài với căn bệnh viêm loét đại tràng. Nhưng ông vẫn là một nhân vật nổi bật trong chính trường Nhật Bản và quốc tế trong suốt 2 năm sau khi từ chức lần thứ hai.

Ông Abe qua đời vào ngày 8/7 sau khi một sát thủ, được xác định là Yamagami Tetsuya, bắn hai phát súng bằng một khẩu súng ngắn tự chế. Báo chí Nhật Bản đưa tin, Yamagami đã thú nhận hành vi phạm tội nhưng khẳng định không có “mối thù chính trị” với cựu thủ tướng.

Ông Abe là nhà lãnh đạo lâu năm của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) bảo thủ. Đảng này trong nhiều năm đã ủng hộ Nhật Bản nâng cao vị thế của mình như một cường quốc quốc phòng, bao gồm cả khả năng thành lập quân đội. Nhật Bản không có lực lượng vũ trang – chỉ là “Lực lượng Phòng vệ” theo hiến pháp sau Thế chiến II.

Là một phần trong chiến dịch ủng hộ Nhật Bản nâng tầm lên thành một cường quốc quốc phòng, ông Abe ngày càng nhấn mạnh vào việc Trung Quốc xâm lược nước láng giềng Đài Loan sẽ là một “tình huống khẩn cấp” đối với Nhật Bản.

Dưới thời nhà độc tài cộng sản Tập Cận Bình, Trung Quốc ngày càng tỏ ra hiếu chiến với vấn đề Đài Loan, nhiều lần đe dọa xâm lược đảo quốc này. Bản thân ông Tập đã tuyên bố trong một bài phát biểu năm 2019, bất kỳ ai ủng hộ Đài Loan với tư cách là một quốc gia có chủ quyền đều sẽ bị “nghiền nát”.

Ông Abe lần đầu tiên xuất hiện trở lại chính trường vào năm 2021 sau một thời gian kín tiếng về cuộc sống riêng tư, sau khi ông từ chức. Nhiều báo cáo vào tháng 11 cho thấy, cựu thủ tướng đang có kế hoạch đến thăm Đài Loan để bày tỏ sự ủng hộ trực tiếp.

Một tháng sau, ông Abe công khai khẳng định: “Tình trạng khẩn cấp ở Đài Loan là tình trạng khẩn cấp của Nhật Bản”. Đây cũng là nhận định ông thường xuyên lặp lại trong những tháng cuối cùng của cuộc đời mình. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã đáp trả bằng cách hứa hẹn một cuộc tắm máu.

“Bất cứ ai dám quay lại con đường cũ của chủ nghĩa quân phiệt và bất chấp giới hạn của người dân Trung Quốc sẽ phải đối mặt với một cuộc tắm máu,” phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Uông Văn Bân cảnh báo vào tháng 12/2021.

Bản ghi chép bằng tiếng Anh chính thức của Bộ Ngoại giao về lời nhận xét của ông Uông sau đó đã bỏ từ “tắm máu”, thay vào đó dịch lời cảnh báo của ông thành: “Những ai dám theo đuổi con đường quân phiệt cũ và thách thức giới hạn của chúng tôi sẽ phải đụng độ với người dân Trung Quốc!”

Ông Abe không hề để tâm đến lời cảnh báo. Cựu thủ tướng đã tổ chức một cuộc trò chuyện video với Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn vào tháng 3/2022, nhắc lại lời kêu gọi thế giới bảo vệ nền dân chủ trên hòn đảo.

“Năm ngoái, tại một cuộc hội thảo do một tổ chức tư vấn Đài Loan tổ chức, tôi đã nói rằng nếu Đài Loan gặp vấn đề, thì Nhật Bản cũng gặp vấn đề, và liên minh Nhật-Mỹ cũng có vấn đề,” ông Abe nói với bà Thái. “Tất nhiên, đây là một cách thể hiện ý thức cấp bách của riêng tôi, và bản thân tôi cũng ủng hộ khái niệm về một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương rộng lớn, nơi Đài Loan và Nhật Bản tọa lạc phải là một đại dương mà chúng ta có thể duy trì sự tự do và cởi mở.”

Ông Abe khẳng định trong một bài báo xuất bản hồi tháng 4, việc Nga tiến hành xâm lược Ukraine đã gióng lên lời cảnh báo Hoa Kỳ phải từ bỏ chính sách “mơ hồ chiến lược” với Đài Loan. Chính sách này bao gồm Washington không chính thức công nhận Đài Loan là một quốc gia, hoặc tham gia vào bất kỳ hiệp ước quân sự nào với họ, nhưng vẫn bán vũ khí cho Đài Loan và ám chỉ rằng Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ đảo quốc trong trường hợp bị Trung Quốc xâm lược. Dù vậy, cả Trung Quốc và Đài Loan đều không có bất kỳ sự chắc chắn nào về việc Hoa Kỳ sẽ hành động ra sao tước một cuộc tấn công của Trung Quốc.

Ông Abe nhấn mạnh: “Trước sự thay đổi tình hình kể từ khi chính sách mơ hồ chiến lược được thông qua, Hoa Kỳ nên đưa ra một tuyên bố dẫn đến tình trạng hiểu lầm hoặc có nhiều cách diễn giải [khác nhau]. Đã đến lúc Hoa Kỳ phải nói rõ rằng họ sẽ bảo vệ Đài Loan trước bất kỳ nỗ lực xâm lược nào của Trung Quốc.”

Ông Abe kết luận: “Thảm kịch nhân loại xảy ra với Ukraine đã dạy cho chúng ta một bài học cay đắng. Không còn chỗ cho sự nghi ngờ trong quyết tâm của chúng tôi liên quan đến Đài Loan, cũng như quyết tâm của chúng tôi trong việc bảo vệ tự do, dân chủ, nhân quyền và pháp quyền.”

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phản hồi tờ báo vào thời điểm đó thông qua một tuyên bố của đại sứ Trung Quốc tại Liberia là ông Ren Yisheng. Ông nói: “Vấn đề về Đài Loan hoàn toàn là chuyện riêng của Trung Quốc chứ không phải việc của Nhật Bản. Thật là nguy hiểm và vô ích đối với một số người ở Nhật Bản khi đặt Đài Loan và Ukraine vào cùng một tình huống, đồng thời kích động phải ‘đột phá’ trong quan hệ với Đài Loan.”

Gần một tháng trước khi qua đời, ông Abe một lần nữa bất chấp cảnh báo của Trung Quốc, đưa ra các nhận xét trong Hội nghị chuyên đề Axios Outlook khuyến khích các nước phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ, “tạo ra một tình huống mà Trung Quốc sẽ từ bỏ mục tiêu quân sự chiếm Đài Loan”, Taiwan News cho hay.

“Chúng ta không được đánh giá thấp những nỗ lực của họ [Trung Quốc]. Bất kỳ hành vi xâm phạm nào đối với Đài Loan đều là xâm phạm Nhật Bản,” ông Abe nhắc lại.