Ông Trump tiếp tục siết chặt Venezuela trong cuộc chiến chống ma túy

Vào thứ Tư (5/11), trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp Châu Mỹ tại Miami, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump một lần nữa đưa ra lời cảnh báo cứng rắn đối với chính quyền Nicolás Maduro ở Venezuela. Ông khẳng định Washington sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự nhằm trấn áp các hoạt động buôn lậu ma túy có liên hệ với chế độ Caracas, nhấn mạnh rằng “chúng ta đang chiến đấu với bọn khủng bố từ các băng đảng ma túy” và “mỗi con tàu chở ma túy bị đánh chìm là 25.000 sinh mạng Mỹ được cứu”.

Trong nhiều tháng qua, chính quyền Trump đã tiến hành hàng loạt hoạt động quân sự trên biển Caribe và Thái Bình Dương, nhắm vào các tàu buôn lậu ma túy xuất phát từ Venezuela. Washington cáo buộc “băng đảng Mặt Trời” — tổ chức tội phạm do các quan chức quân đội thân cận với Tổng thống Maduro điều hành — là đầu mối xuất khẩu khoảng 500 tấn cocaine mỗi năm sang Hoa Kỳ và châu Âu. Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), riêng trong năm 2024, cocaine đã khiến 22.000 người Mỹ thiệt mạng.

Bất chấp những chỉ trích trong nước về việc sử dụng quân đội thay vì lực lượng thực thi pháp luật trong các chiến dịch chống ma túy, Trump bảo vệ quyết định này bằng lập luận rằng ma túy là “vũ khí giết người hàng loạt”, và ông sẽ “tiêu diệt tận gốc” các đường dây buôn lậu có liên hệ với chế độ Maduro. Bộ trưởng Chiến tranh Hoa Kỳ Pete Hegseth cũng xác nhận quân đội Mỹ vừa tấn công một tàu buôn lậu khác ở vùng biển quốc tế phía đông Thái Bình Dương, khiến hai người thiệt mạng, đồng thời cam kết “tìm và tiêu diệt tất cả các tàu chở ma túy đến gần Hoa Kỳ”.

Từ tháng 8/2024, Hoa Kỳ đã triển khai một lực lượng quân sự quy mô lớn tại Nam Caribe, gần bờ biển phía bắc Venezuela. Chiến dịch này huy động 3 tàu khu trục hiện đại có khả năng phòng không, chống ngầm và phòng thủ tên lửa, cùng với một lực lượng tấn công đổ bộ khoảng 4.500 lính thủy đánh bộ. Song song đó là các máy bay trinh sát P-8 và máy bay không người lái MQ-9 Reaper thường xuyên tuần tra, lập bản đồ các tuyến đường vận chuyển ma túy.

Đến tháng 9, Washington tăng cường lực lượng bằng cách triển khai thêm 10 máy bay chiến đấu F-35B tới căn cứ Seva ở Puerto Rico. Tháng 10, nhóm tác chiến tàu sân bay USS Gerald R. Ford cũng được điều động tiến vào Biển Caribe, cùng các tàu khu trục và tuần dương như USS Normandie, USS Carney và USS Theodore Roosevelt. Theo các quan chức Lầu Năm Góc, các phương tiện này có thể được sử dụng để thực hiện các đòn tấn công chính xác vào phòng thí nghiệm sản xuất ma túy, sân bay bí mật hoặc tàu vận chuyển. Tính đến đầu tháng 11, lực lượng Mỹ đã chặn bắt và tiêu diệt tổng cộng 63 đối tượng buôn lậu ma túy.

Ông Maduro khuyến khích tố giác những cá nhân đáng ngờ

Trước áp lực quân sự ngày càng tăng, Tổng thống Maduro tỏ ra lo ngại về khả năng “thay đổi chế độ”. Ông đã kêu gọi người dân Venezuela cảnh giác và “báo cáo các hành vi đáng ngờ” thông qua ứng dụng di động VenApp — vốn từng là nền tảng để phản ánh các vấn đề công cộng như mất điện hoặc thiếu nước, nay được mở rộng thành công cụ giám sát xã hội.

Theo CNN, phiên bản mới của VenApp cho phép người dùng gửi ảnh, định vị GPS và thông tin cá nhân của các cá nhân hoặc hoạt động bị cho là “nghi ngờ” đến chính quyền. Động thái này đã làm dấy lên làn sóng chỉ trích mạnh mẽ từ các tổ chức nhân quyền. Nhóm giám sát kỹ thuật số “Venezuela Sin Filtro” cảnh báo rằng chính phủ đang “quân sự hóa trật tự công cộng và xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư, tự do ngôn luận của người dân”.

Ứng dụng VenApp hiện đã bị Apple và Google xóa khỏi các cửa hàng trực tuyến sau các báo cáo vi phạm nhân quyền. Tuy nhiên, những người đã cài đặt trước đó vẫn có thể sử dụng, và chính quyền Maduro còn phát triển thêm phiên bản chạy trên trình duyệt web để duy trì mạng lưới giám sát.

Ông Maduro lên nắm quyền từ năm 2013 và tiếp tục giữ ghế tổng thống dù bị cáo buộc gian lận trong cuộc bầu cử năm 2024. Dù phe đối lập và các quan sát viên quốc tế tuyên bố ông thất bại, ủy ban bầu cử quốc gia vẫn công nhận chiến thắng của ông. Sau bầu cử, hàng loạt cuộc biểu tình bùng nổ trên khắp Venezuela. Chính phủ đáp trả bằng việc bắt giữ hơn 800 người bị xem là tù nhân chính trị, theo tổ chức nhân quyền Foro Penal.

Trong khi Trump phủ nhận ý định tấn công Venezuela trên bộ, ông cũng tuyên bố “sẽ không bao giờ thông báo trước cho truyền thông nếu hành động đó được thực hiện”, khiến nhiều nhà phân tích cho rằng Washington đang duy trì sức ép tối đa nhằm làm suy yếu chế độ Maduro cả về kinh tế lẫn quân sự.