Phần Lan được vinh danh là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới lần thứ 8 liên tiếp

Mặc dù phải đối mặt với suy thoái kinh tế, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt và tình trạng tài chính công căng thẳng, Phần Lan vẫn đứng đầu bảng xếp hạng các quốc gia hạnh phúc nhất thế giới trong Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm nay, liên tiếp năm thứ tám, thể hiện sức chịu đựng đáng kinh ngạc của quốc gia Bắc Âu này.

Phần Lan từng nổi tiếng với hệ thống phúc lợi hào phóng, nhưng khi dân số già hóa và chi phí xã hội tăng cao, chính phủ đã bắt đầu cắt giảm “lưới an toàn” này.

Juho-Pekka Palomaa, 33 tuổi, cựu nhà sản xuất phim, cho biết với Reuters rằng anh đã thất nghiệp suốt 1.000 ngày. Vào ngày 30/10, anh tổ chức một cuộc biểu tình “tự mang đồ ăn” (Potluck) trên bậc thang của Quốc hội để kỷ niệm khoảng thời gian này.

“Tôi rất biết ơn ở Phần Lan, có lưới an toàn và bảo đảm xã hội hỗ trợ tôi về mặt tài chính… nên có lẽ tôi không buồn hơn trước”. Palomaa nói, chính phủ đã cắt giảm trợ cấp thất nghiệp nhưng không cắt giảm lương hưu quan trọng.

Liên tiếp 8 năm đứng đầu: nghịch lý hạnh phúc giữa khó khăn kinh tế

Khi nhìn sâu vào các dữ liệu tài chính và việc làm của Phần Lan, niềm vui từ danh hiệu “quốc gia hạnh phúc nhất thế giới” đối lập rõ rệt với những khó khăn kinh tế thực tế:

• Tỷ lệ thất nghiệp cao: Tháng 10, tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 10,3%, mức cao nhất ít nhất 15 năm, đứng đầu trong các quốc gia EU. Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên 15–24 tuổi còn lên tới 22,4%.

• Thâm hụt ngân sách: Dự kiến thâm hụt ngân sách của Phần Lan trong ba năm tới sẽ vượt ngưỡng 3% của EU, nợ công so với GDP đến năm 2030 dự kiến đạt 90%.

• Cắt giảm phúc lợi: Chính phủ đã bắt đầu giảm trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp nhà ở và một số cơ sở y tế để kiểm soát nợ công ngày càng tăng.

Theo dữ liệu từ các cơ quan phúc lợi Phần Lan, một số chính sách bao gồm kéo dài thời gian chờ nhận trợ cấp thất nghiệp từ 5 ngày lên 7 ngày, cũng như cắt giảm trợ cấp cho những người thất nghiệp vẫn có một phần thu nhập.

Hanna Taimio, một người thất nghiệp khác, thừa nhận: “Tôi thật sự lo lắng cho giới trẻ… tất cả những cắt giảm và hạ cấp này thật sự đáng sợ”.

Bí quyết hạnh phúc: sức chịu đựng và văn hóa bình đẳng

Mặc dù dữ liệu kinh tế đáng lo ngại, tại sao mức độ hạnh phúc của người Phần Lan vẫn vững chắc?

John Helliwell, biên tập viên sáng lập Báo cáo Hạnh phúc Thế giới, chỉ ra rằng đánh giá chất lượng cuộc sống của một quốc gia phụ thuộc nhiều hơn vào khả năng chịu đựng xã hội, và “khả năng đối phó một cách hợp tác và xây dựng trong thời kỳ khó khăn”. Phần Lan thể hiện sức chịu đựng đáng kinh ngạc nhờ văn hóa bình đẳng và cộng đồng mang lại sự hỗ trợ mạnh mẽ.

Là người Phần Lan, Palomaa trải nghiệm sâu sắc văn hóa bình đẳng, mang lại cho anh sự hỗ trợ vô hình quan trọng trong thời gian thất nghiệp. Anh lấy ví dụ từ các phòng tắm công cộng miễn phí ở Helsinki: “Phòng tắm là nơi mà mọi người đều bình đẳng… (đến mức) bạn không thể đánh giá nghề nghiệp hay địa vị của ai đó dựa vào vẻ ngoài.”

Ngoài ra, sức chịu đựng dựa trên sự hợp tác của xã hội Phần Lan cũng tiếp thêm sức mạnh cho anh. Khi Palomaa chia sẻ công khai tình trạng thất nghiệp 1.000 ngày trên mạng xã hội, anh nhận được một triệu lượt xem và vô số lời khuyên. Sự đồng cảm mạnh mẽ từ cộng đồng đã biến cuộc biểu tình “tự mang đồ ăn” vốn mang tính chất phản đối chính sách trở thành một bữa tiệc kỷ niệm tràn đầy sự ủng hộ tập thể.

Anh nói: “Khoảnh khắc này là của tôi”.