Phân tích: Tại sao Huawei không thể vượt qua Nvidia?

Trong tập podcast China Talk tháng 10/2025, Chris McGuire, cựu phó giám đốc cấp cao về khoa học và an ninh quốc gia tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ (NSC) dưới thời chính quyền Biden, đã chia sẻ quan điểm về sự phát triển của ngành chip AI Trung Quốc, đặc biệt là so sánh giữa Huawei và Nvidia. Mặc dù có nhiều thông tin cho rằng chính quyền Trung Quốc đang bắt kịp Mỹ trong lĩnh vực sản xuất chip, ông McGuire khẳng định Huawei không thể vượt qua Nvidia, và khoảng cách công nghệ giữa hai bên sẽ ngày càng gia tăng trong những năm tới.

Huawei không thể bắt kịp Nvidia?

Ông McGuire cho biết thiết kế chip và khả năng sản xuất hàng loạt của Huawei không thể so sánh với các công ty Mỹ, đặc biệt là Nvidia. Ông phân tích, dựa trên lộ trình công bố của hai hãng, Trung Quốc sẽ không thể sản xuất chip tốt như Nvidia H100 cho đến cuối năm 2027, tức chậm hơn khoảng 5 năm. Trong vòng hai năm tới, hiệu năng chip Nvidia dự kiến sẽ vượt Huawei từ 6 đến 7 lần.

Nếu so sánh về sản lượng, Nvidia dự kiến sản xuất 7-8 triệu chip vào năm 2027, trong khi Huawei sẽ cần sản xuất khoảng 200 triệu chip để đạt được sức mạnh tính toán tương đương tổng thể của Nvidia. Với tỷ lệ năng suất giả định của Huawei chỉ khoảng 30%, điều đó tương đương với việc Huawei cần đến 11 triệu wafer — gần bằng 2/3 tổng sản lượng wafer hàng năm của TSMC (17 triệu wafer). Đây là một con số gần như không thể đạt được, theo McGuire.

Năm tới, Huawei chỉ dự kiến sản xuất 600.000 chip Ascend, con số này rất thấp so với quy mô mà Nvidia có thể sản xuất. McGuire nhấn mạnh, số chip này còn không đủ để trang bị cho trung tâm dữ liệu Colossus 2 mà Elon Musk đang xây dựng. Ngoài ra, chất lượng chip nội địa cũng chưa đủ sức cạnh tranh với Nvidia. Một số chip được cho là do SMIC sản xuất, trong khi phần lớn chip tốt hơn vẫn do TSMC sản xuất và bị tuồn vào Trung Quốc trái phép.

Các yếu tố kỹ thuật và chuỗi cung ứng

Ông Tôn Quốc Tường, giáo sư Đại học Nam Hoa (Đài Loan), bổ sung rằng các quy trình sản xuất chip tiên tiến không chỉ đòi hỏi thiết kế mà còn cần các yếu tố như công cụ thiết kế điện tử (EDA), kỹ thuật đóng gói cao cấp, nguồn cung cấp bộ nhớ băng thông cao (HBM) và hệ sinh thái vật liệu từ các hãng lớn như ASML (Hà Lan), cũng như hợp tác từ Nhật Bản, Mỹ và châu Âu. Mỗi bước đều đòi hỏi nhiều năm kinh nghiệm và phối hợp chuỗi cung ứng chặt chẽ. Bất kỳ điểm yếu nào cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất chip.

Ông cũng lưu ý rằng sự vượt trội của Nvidia không chỉ nằm ở GPU mà còn ở toàn bộ quy trình sản xuất, phần mềm, thiết kế máy chủ và hệ sinh thái mạng lưới.

Huawei vẫn đang vật lộn với tỷ lệ năng suất thấp, dự kiến chỉ đạt khoảng 40% vào đầu năm 2025 và cần phấn đấu lên 60%, mới có thể bắt kịp các chuẩn công nghiệp.

Ông Dương Nhất Khôi, trợ lý nghiên cứu tại Viện An ninh Quốc gia Đài Loan, cho rằng môi trường xã hội dân chủ, tự do và cởi mở của Mỹ đã nuôi dưỡng tài năng hàng đầu trong lĩnh vực bán dẫn, giúp họ duy trì vị trí dẫn đầu. Ông nhấn mạnh Huawei phụ thuộc rất nhiều vào công nghệ Mỹ và các lệnh trừng phạt khiến họ chỉ có thể sản xuất chip bằng SMIC, trong khi chip Nvidia sản xuất bởi TSMC có hiệu suất vượt trội. Khoảng cách công nghệ hiện đang là 2 thế hệ. Chip Ascend 910C của Huawei chỉ đạt khoảng 60% hiệu suất so với Nvidia H100, còn Ascend 950 dự kiến chỉ đạt 6% hiệu suất so với Nvidia VR200 thế hệ mới. Tỷ lệ sản xuất của SMIC cũng thấp hơn nhiều so với TSMC.

Khoảng cách này sẽ càng được nới rộng nếu Mỹ duy trì lệnh cấm xuất khẩu chip AI sang Trung Quốc. Nếu Mỹ nới lỏng, khoảng cách có thể được thu hẹp.

• CEO của Nvidia: Trung Quốc tham vọng xây dựng đế chế AI song song

So sánh với các ngành công nghiệp khác

Một số người tin Trung Quốc đã vượt mặt phương Tây trong các lĩnh vực như xe điện, năng lượng mặt trời hay viễn thông. Tuy nhiên, ông McGuire phản bác điều này, cho rằng ngành công nghiệp chip là ngành phức tạp và đặc thù nhất, khó có thể nội địa hóa như những ngành khác. Chip bán dẫn đòi hỏi thiết bị tinh vi nhất từng được chế tạo và là tài sản trung gian chứ không phải sản phẩm cuối cùng. Giá trị của chip nằm ở kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm lâu năm.

Ông Dương Nhất Khôi cũng đồng ý, nhiều thành công của Trung Quốc trong các lĩnh vực khác chủ yếu dựa trên công nghệ mở từ phương Tây kết hợp với sản xuất quy mô lớn để hạ giá và loại bỏ đối thủ cạnh tranh, nhưng chip bán dẫn thì khác biệt căn bản.

Ông Tôn Quốc Tường nhấn mạnh sự khác biệt lớn về quyền truy cập công nghệ: các ngành công nghiệp khác có thể dựa vào tiêu chuẩn mở, phần mềm nguồn mở và chuỗi cung ứng quốc tế, còn ngành bán dẫn tiên tiến bị kiểm soát chặt chẽ bởi một số ít công ty và quốc gia đồng minh.

Chiến tranh tuyên truyền và kiểm soát xuất khẩu

McGuire cảnh báo về chiến tranh tuyên truyền của chế độ chính quyền Trung Quốc, khi mỗi khi Huawei ra mắt sản phẩm mới đều bị thổi phồng quá mức, đặc biệt trên các tờ báo như South China Morning Post. Mục đích là để tạo cảm giác rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ không hiệu quả, mặc dù thực tế không phải vậy.

Ông cho biết biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ rất hiệu quả, giúp duy trì vị trí dẫn đầu của Mỹ trong ngành công nghiệp bán dẫn và hệ sinh thái AI. McGuire nhấn mạnh nguy cơ lớn nhất đối với vị thế của Mỹ là nếu Trung Quốc có thể sản xuất chip tiên tiến trong nước.

HBM (bộ nhớ băng thông cao) là rào cản lớn nhất đối với Trung Quốc hiện nay. Trước đây Trung Quốc tiếp cận HBM dễ dàng, nhưng nay bị hạn chế nghiêm ngặt. Nguồn cung HBM trong nước rất khan hiếm và sẽ cạn kiệt sớm. Nếu các hạn chế HBM được nới lỏng, điều này sẽ là cú hích lớn cho ngành chip AI Trung Quốc, đặc biệt là Huawei.

Đòn bẩy trong căng thẳng thương mại và địa chính trị

Từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, đất hiếm trở thành một công cụ mặc cả quan trọng của Trung Quốc. Nhưng McGuire cho rằng Mỹ vẫn giữ thế chủ động trong các biện pháp trừng phạt, và nếu cả hai bên áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với nhau, cả Mỹ và Trung Quốc đều có thể thiệt hại, có thể dẫn đến việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt.

Ông Tôn Quốc Tường nhận định Mỹ có nhiều lợi thế công nghệ toàn cầu và hệ sinh thái R&D mạnh mẽ, trong khi Trung Quốc có các biện pháp hỗ trợ lẫn nhau nhưng thiếu tính hiệu quả và dễ bị phản ứng tiêu cực.

Ông Dương Nhất Khôi nhận định Trung Quốc vẫn thiếu nhân tài trong lĩnh vực chip hàng đầu, dù R&D vẫn đang phát triển. Cơ chế phi thị trường của chính quyền Trung Quốc, với trợ cấp chính phủ và không quan tâm lợi nhuận, là một biến số cần cân nhắc khi đánh giá cuộc cạnh tranh chip AI giữa hai nước.

Khoảng cách công nghệ và sản xuất chip AI giữa Huawei và Nvidia hiện rất lớn và dự kiến sẽ càng tăng trong những năm tới do nhiều yếu tố: trình độ thiết kế chip, năng lực sản xuất hàng loạt, hệ sinh thái chuỗi cung ứng, công nghệ đóng gói và bộ nhớ tiên tiến. Mỹ và các đồng minh giữ quyền kiểm soát chặt chẽ công nghệ thiết yếu, đặc biệt là HBM và các công cụ EDA, trong khi chính quyền Trung Quốc đang tìm cách xây dựng hệ sinh thái công nghiệp độc lập nhưng còn nhiều hạn chế. Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ là nhân tố then chốt ngăn Trung Quốc bứt phá nhanh chóng trong lĩnh vực này. Cuộc chiến tuyên truyền và tranh chấp địa chính trị tiếp tục là yếu tố quan trọng định hình tương lai cạnh tranh công nghệ giữa hai nước.