Phó Tổng thống Vance: Mỹ-Israel là đối tác, thúc đẩy giải giáp Hamas và tái thiết Gaza

Phó Tổng thống Hoa Kỳ J.D. Vance tuyên bố Mỹ không đến Trung Đông để giám sát một đứa trẻ mới biết đi, mà nhằm củng cố vai trò đối tác bình đẳng với Israel trong việc xây dựng hòa bình khu vực. Trong chuyến thăm Jerusalem, ông gặp Thủ tướng Netanyahu để thảo luận về kế hoạch ngừng bắn và tái thiết Gaza, nhấn mạnh việc giải giáp Hamas và thiết lập quản trị dân sự. Tuy nhiên, tiến trình hòa bình vẫn mong manh do căng thẳng ở Bờ Tây và các thách thức về an ninh, tài chính và hợp tác quốc tế.

Phó Tổng thống Hoa Kỳ J.D. Vance đã đến Israel từ khoảng ngày 21–23 tháng 10 2025 để hỗ trợ và giám sát một thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas.

Ông Vance mở đầu bằng việc đến Trung tâm phối hợp dân-quân (Civil‑Military Coordination Center, CMCC) tại phía Nam Israel, nơi Mỹ và đồng minh sẽ phối hợp với Israel giám sát lệnh ngừng bắn và hỗ trợ nhân đạo.

Tại Jerusalem, ông Vance đã gặp ông Benjamin Netanyahu – Thủ tướng Israel. Ông Netanyahu nhấn mạnh rằng tiến triển trong thỏa thuận hòa bình (lệnh ngừng bắn) đến từ áp lực quân sự của Israel và việc Mỹ cô lập ngoại giao Hamas.

Trong cuộc gặp này, ông Vance nói rằng Hoa Kỳ không đến Trung Đông để giám sát một đứa trẻ mới biết đi.

Ông nhấn mạnh rằng Mỹ không muốn Israel trở thành một quốc gia vệ tinh (“vassal state”) hay một khách hàng (“client state”) – mà là một đối tác thực sự.

Israel và Mỹ được mô tả là có mối quan hệ đối tác vững chắc – Israel bác bỏ quan điểm rằng Israel điều khiển Mỹ hoặc Mỹ điều khiển Israel.

Quan điểm về vùng Bờ Tây và sáp nhập

Trong khi Israel có một cuộc bỏ phiếu ở Quốc hội về việc sáp nhập một phần của vùng West Bank (Bờ Tây), ông Vance lên tiếng gọi đó là một insult (xúc phạm) đối với thỏa thuận do Mỹ bảo trợ.

Ông nhấn mạnh rằng theo chính sách của Tổng thống Donald Trump, việc sáp nhập có thể làm mất sự ủng hộ của Mỹ dành cho Israel.

Ông Vance nói rõ rằng Israel sẽ không sáp nhập toàn bộ vùng West Bank trong bối cảnh này.

Kế hoạch tái thiết Gaza và lực lượng quốc tế

Mỹ – cùng Israel – đang xúc tiến kế hoạch cho việc giải giáp Hamas và tái thiết Gaza như một phần của thỏa thuận hòa bình rộng hơn. Ông Vance phát biểu: Chúng ta có một nhiệm vụ rất, rất khó phía trước: giải giáp Hamas, nhưng cùng lúc xây dựng lại Gaza, làm cho cuộc sống của người dân Gaza tốt hơn, cũng như đảm bảo Hamas không còn là mối đe dọa với Israel.

Một phần của kế hoạch là thành lập một lực lượng an ninh quốc tế (International Stabilization Force) để hỗ trợ giám sát sau khi Israel rút lui dần khỏi Gaza. Mỹ nói sẽ không đóng quân lớn bên trong Gaza mà phối hợp từ bên ngoài.

Trong một phát biểu, ông Vance nói: Dự án này đang diễn ra tốt hơn so với những gì tôi mong đợi, nhưng còn rất nhiều việc khó khăn phía trước. Ông cũng nói rõ rằng thỏa thuận hòa bình vừa đạt được là bước khởi đầu và Mỹ muốn chuyển sang giai đoạn 2, giai đoạn 3 để đảm bảo nó có thể duy trì.

Tổng thống Israel Isaac Herzog (gặp ông Vance cùng ngày) cũng nói rằng sự hiện diện của ông Vance là một viên gạch trong việc xây dựng tương lai hòa bình.

Hệ quả với quan hệ Mỹ-Israel và khu vực

Thỏa thuận và chuyến thăm của ông Vance được ngoại giới nhìn nhận là một phần của chiến lược lớn hơn: kết nối thỏa thuận ngừng bắn Gaza với việc mở rộng mối quan hệ của Israel với các nước Arab (như qua các thỏa thuận kiểu Abraham Accords). Ông Vance nói: Tôi nghĩ thỏa thuận Gaza này là mảnh ghép then chốt mở khóa Abraham Accords.

Ngoài ra, ông Vance tiết lộ Mỹ đã có các cuộc trao đổi tích cực không chỉ với Israel mà còn với các nước Arab vùng Vịnh, những quốc gia đang tình nguyện đóng vai trò tích cực.

Vị Phó Tổng thống Hoa Kỳ kỳ vọng các đồng minh trong khu vực – đặc biệt thông qua các thỏa thuận như Abraham Accords – sẽ nhận trách nhiệm và Mỹ có thể dần rút lui hơn khỏi vai trò chủ động.

Ông cho biết Mỹ muốn đạt tới trạng thái mà Mỹ càng ít quan tâm đến Trung Đông thì càng tốt, bởi vì các đồng minh trong khu vực đang chủ động.

Nếu thành công, kế hoạch này có thể dẫn tới một cấu trúc liên minh mới ở Trung Đông nơi Mỹ đóng vai trò hỗ trợ hơn là lãnh đạo trực tiếp.

Thiên Vân, theo Newsmax, Foxnews, The Epochtimes, The Washington Post, Arab News, The Times of Israel, Reuters, The Jerusalem Post, Al Arabiya English, Al Jazeera, The Guardian, The Wall Street Journal