Politico: Nhà Trắng cố gắng để ông Biden không chạm trán trực diện ông Putin

Theo Politico đưa tin hôm thứ Tư (ngày 19/11), Nhà Trắng đang cố gắng ngăn chặn cuộc chạm trán trực diện giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh G20 vào tháng 11.

Theo các quan chức Mỹ, không loại trừ khả năng ông Biden và ông Putin có thể gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh G20, chẳng hạn như cùng tham gia một cuộc họp toàn thể lớn. Nhưng các quan chức Mỹ đã loại trừ một cuộc họp chính thức và đang thực hiện các bước để đảm bảo Tổng thống Mỹ không gặp Tổng thống Nga ở hành lang hoặc thậm chí không xuất hiện trong các bức chụp chung các nhà lãnh đạo.

Tuần trước, ông Biden đã mở cánh cửa lớn cho cuộc gặp với ông Putin tại hội nghị thượng đỉnh, để đàm phán về việc thả các tù nhân Mỹ, bao gồm cả ngôi sao của Hiệp hội Bóng rổ nữ Quốc gia (WNBA) Griner. Nhưng nhiều quan chức chính quyền cho hay, không có cuộc thảo luận nào với Điện Kremlin để đạt được thỏa thuận.

Hai nhà lãnh đạo chỉ gặp nhau một lần kể từ khi Biden nhậm chức, tại hội nghị thượng đỉnh ở Geneva vào mùa hè năm 2021. Hai người đã có một số cuộc trò chuyện, lần gần đây nhất là vài ngày trước khi bắt đầu cuộc chiến Nga – Ukraine hồi tháng Hai.

Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Bali, Indonesia, sẽ là cuộc tụ họp nhiều quốc gia được mong đợi nhất trong nhiều năm. Đáng lưu ý là khối này bao gồm một số quốc gia độc tài, vì vậy không phải tất cả các quốc gia này đều nhất trí về vấn đề Ukraine như các quốc gia châu Âu.

Đầu tuần này, có thông tin cho rằng Mỹ và Trung Quốc đã âm thầm bắt đầu chuẩn bị cho cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa ông Biden và ông Tập Cận Bình trong hội nghị thượng đỉnh G20. Trong tình huống thông thường, cuộc gặp đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo của hai siêu cường thế giới sẽ là tin tức hàng đầu, nhưng ông Putin dường như chuẩn bị sẵn sàng giành lấy sự chú ý của quốc tế.

Nhà Trắng đã có nhiều tuần thảo luận nội bộ về việc ông Putin có thể tham dự hội nghị thượng đỉnh G20 sau khi các quan chức Indonesia thông báo ông Putin sẽ đến thăm nước này. Có rất ít bất đồng trong Cánh Tây của Nhà Trắng về kết luận rằng Biden không nên gặp ông Putin. Nhưng các chuyên gia về chính sách đối ngoại lại có sự bất đồng nhiều hơn.

Ông James George Stavridis, Đô đốc đã nghỉ hưu của Hải quân Mỹ, cựu Tư lệnh Đồng minh Châu Âu của NATO bày tỏ, ông sẽ thúc giục ông Biden gặp Putin để thúc đẩy thả Griner.

Ông Biden ít tiếp xúc với các nhà lãnh đạo đối thủ hơn so với những người tiền nhiệm như ông Obama và ông Trump. Ngoài cuộc gặp với ông Putin, ông Biden cũng đã nói chuyện với thái tử Ả Rập Xê Út, nhưng có vẻ như không thành công. Ả Rập Xê-út gần đây đã bác bỏ yêu cầu của Mỹ về việc trì hoãn việc cắt giảm sản lượng dầu, một quan chức Nhà Trắng tiết lộ, rất có khả năng ông Biden sẽ gặp lại thái tử nước này, người cũng sẽ tới Indonesia.

Cựu đại sứ Mỹ tại Nga Michael McFaul hồi tưởng lại, chỉ vài tháng sau khi ông Putin và ông Biden gặp nhau ở Geneva, Moscow bắt đầu tập trung quân đội gần biên giới Ukraine. Nếu hai người gặp lại nhau, ông lo ngại ông Putin sẽ leo thang chiến dịch quân sự. Ông nói: “Vấn đề với cuộc gặp là để ông ấy hợp pháp hóa. Bạn đã cho Putin một nền tảng để làm bất cứ điều gì ông ấy muốn.”

Một chuyến thăm bất ngờ có thể diễn ra của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới Bali đã được thảo luận trong cộng đồng ngoại giao trong nhiều tuần, nhưng các quan chức Mỹ tỏ ra lạnh  nhạt về việc này và cho rằng ông có thể xuất hiện qua video trực tiếp.

Ông Biden đã công khai tuyên bố sẽ không gặp ông Putin, nhưng những bình luận của ông vào tuần trước đã làm cho tuyên bố này trở lên mơ hồ.

Ông Biden nói với CNN: “Tôi không có ý định gặp ông ấy, nhưng nếu ông ấy đến gặp tôi tại G20 để nói về việc trả tự do cho Griner, thì tôi sẽ gặp ông ấy. Ý tôi là, điều đó sẽ phụ thuộc…”

Nhà Trắng sau đó đã giải thích, ông Biden “không có ý định” gặp ông Putin. Nhưng các quan chức thừa nhận riêng tư rằng cả hai có thể gặp nhau nếu đạt được thỏa thuận trước hội nghị thượng đỉnh để trả tự do cho Griner hoặc cựu Thủy quân lục chiến Mỹ Paul Whelan. Nhưng hiện tại không có kế hoạch cho các cuộc đàm phán như vậy giữa hai bên.

Các quan chức Mỹ nhìn nhận, hầu hết các nguyên thủ quốc gia phương Tây sẽ làm theo ông Biden trong việc lạnh nhạt với ông Putin.

Đối với cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên được báo cáo trước đó của ông Biden và Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh G20, vài ngày trước, tờ Politico nhận xét, tình hình có thể bị phá vỡ. Gần đây, từ “Đạo luật Chính sách Đài Loan” đến việc kiểm soát xuất khẩu chất bán dẫn chưa từng có và việc đưa ra “Chiến lược An ninh Quốc gia”, chính quyền Biden đã nhiều lần gây bất ngờ cho ĐCSTQ. Những người quen thuộc với vấn đề tiết lộ, các quan chức ĐCSTQ đã phàn nàn với phía Mỹ: “Các vị đánh mặt chúng tôi vào ngày hôm sau, trong hoàn cảnh như vậy, làm sao chúng tôi có thể mong đợi cuộc gặp Tập – Biden có kết quả khả quan?”

Một số quan chức Mỹ cũng cho hay, mặc dù Bắc Kinh không hài lòng với các hành động gần đây của Mỹ, nhưng ông Tập vẫn sẽ gặp ông Biden. Họ thậm chí còn dự đoán ông Biden có thể sử dụng cơ hội để thúc ép ông Tập cô lập ông Putin hơn nữa.

Tổng thống Biden dự kiến sẽ đến thăm châu Á một ngày sau cuộc bầu cử giữa kỳ của Mỹ.