Reuters: Nhiều cử tri Mỹ chỉ trích Đảng Dân chủ vì chi phí tiêu dùng tăng cao

Cô Tiesha Blackwell, 24 tuổi, đã bỏ phiếu cho ông Biden trong năm 2020 nhưng tuyên bố năm nay cô sẽ bỏ phiếu cho cựu Tổng thống Đảng Cộng hòa Donald Trump với lý do chính là giá thực phẩm và nhà ở cao. Cô Blackwell, sống ở phía tây nam thành phố Detroit thuộc tiểu bang chiến trường Michigan, cho biết hiện cô có một công việc tốt hơn, nhưng tiền thuê nhà đã tăng gấp đôi sau khi cô buộc phải chuyển đi, và hóa đơn tiền tạp hóa và tiện ích của cô cũng tăng vọt.

“Tôi không nghèo hơn so với bốn năm trước. Nhưng so với lúc đó, giá cả ở đây thực sự, thực sự cao. Từ chỗ phải trả có 575 USD, giờ tôi phải trả 1.100 USD chỉ để thuê nhà. Tôi nhớ giá thịt xay là 2,99 USD, bây giờ là 4,99 USD. Mọi thứ đều cao hơn“, cô Blackwell chia sẻ bên lề một cuộc mít tinh có sự tham gia của đề cử viên phó tổng thống của ông Trump là ông JD Vance tại Detroit vào tháng này.

Sự phục hồi kinh tế hậu COVID-19 của Hoa Kỳ đã khiến thế giới phát triển phải ghen tị, với chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ và đầu tư của doanh nghiệp và liên bang giúp nền kinh tế tránh được suy thoái dự đoán. Thị trường chứng khoán đang ở mức cao kỷ lục, việc làm và tiền lương đang tăng nhanh, tỷ lệ thất nghiệp thấp và lạm phát hiện ở mức dưới mức của tháng 1 năm 2020 sau khi tăng đột biến vào năm 2022.

Nhưng giá thực phẩm, tiền thuê nhà, tiện ích và các dịch vụ như ăn uống bên ngoài đều cao hơn nhiều so với mức năm 2019, do những yếu tố phức tạp mà chính phủ Hoa Kỳ ít tác động đến, như chi phí lao động, thiếu cạnh tranh và các vấn đề về chuỗi cung ứng.

Nhiều người Mỹ luôn trong tình trạng ngạc nhiên và sốc vì giá bán lẻ quá cao.

Điều đó có thể giải thích tại sao cử tri ở bảy tiểu bang chiến trường, nơi sẽ quyết định người chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 5 tháng 11, lại có quan điểm tiêu cực về nền kinh tế, với 61% cho rằng nền kinh tế đang đi sai hướng và 68% cho rằng chi phí sinh hoạt đang đi sai hướng, theo cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos thực hiện trong tháng Mười này.

Phó Tổng thống Kamala Harris, đề cử viên của Đảng Dân chủ, và ông Trump đã đề xuất các giải pháp khác nhau. Bà Harris hứa sẽ chống lại tình trạng tăng giá và ‘tăng tín thuế trẻ em’ – khoản tiền được khấu trừ thuế khi nuôi con – trong khi ông Trump đã đề xuất cắt giảm thuế đối với tiền làm thêm giờ, áp dụng thuế suất chung đối với hàng nhập khẩu mà ông cho rằng sẽ đưa ngành sản xuất trở lại Hoa Kỳ và trục xuất hàng loạt người nhập cư.

Nhiều nhà kinh tế cho rằng đề xuất áp thuế quan và đe dọa trục xuất của ông Trump sẽ đẩy giá hàng hóa và dịch vụ lên cao, trong khi lệnh cấm tăng giá của bà Harris vẫn chưa được kiểm chứng ở cấp liên bang .

Tuy nhiên trong cuộc thăm dò của Reuters trong tháng này, với câu hỏi đề cử viên nào có cách tiếp cận vấn đề tốt hơn, ông Trump dẫn trước 46% về khía cạnh kinh tế, so với 38% của bà Harris.

Những người nghiên cứu kinh tế cho hay họ cảm nhận được sự thất vọng của cử tri ngay cả khi họ không nghĩ rằng kế hoạch của ông Trump sẽ giúp ích.

Là người từng chỉ trích kế hoạch áp thuế quan của ông Trump trong quá khứ, ông Michael Strain, giám đốc nghiên cứu chính sách kinh tế tại Viện Doanh nghiệp Mỹ ủng hộ bảo thủ, tuyên bố: “Tôi hiểu về lạm phát hơn người bình thường và tôi đã từng làm việc tại FED, nhưng tôi vẫn ngạc nhiên về mức độ khiến tôi khó chịu do lạm phát”. Ông Strain nói tiếp: “Khi tôi bước vào một nhà hàng mà tôi đã đến nhiều năm và… thay vì 50 USD, thì là 70 USD, tôi cảm thấy như thể có ai đó đấm vào mặt tôi và lấy trộm tờ 20 USD từ ví tiền của tôi“.

Bà Blackwell, một cử tri Michigan, cho biết bà đồng tình với lập luận của ông Trump rằng cần áp thuế để ngăn chặn hàng nhập khẩu và bảo vệ việc làm tại Hoa Kỳ. Bà nói: “Đúng vậy, thuế có thể làm tăng giá cho người tiêu dùng, nhưng về lâu dài, cần phải làm gì đó“.

Chênh lệch sít sao ở Michigan

Chuyến thăm Michigan của bà Harris vào thứ Hai (28/10) sẽ là chuyến thăm thứ mười tới tiểu bang chiến trường này của bà kể từ khi trở thành đề cử viên của Đảng Dân chủ. Michigan vẫn còn bị tổn thương vì mất hơn một phần ba số việc làm liên quan đến ngành ô tô kể từ năm 1990 và đã ủng hộ ông Trump vào năm 2016, nhưng ông Biden giành chiến thắng với cách biệt chưa đến 3% vào năm 2020.

Chiến dịch tranh cử của bà Harris có hơn 375 nhân viên tại tiểu bang này, gấp gần bốn lần so với số nhân sự của ông Trump ở đây, tuy nhiên, số liệu thăm dò của trang mạng FiveThirtyEight cho thấy bà Harris chỉ có lợi thế sít sao hơn ông Trump, chưa đến 1 điểm phần trăm tại Michigan.

Thứ Hai tuần trước (21/10), bà Harris và cựu nghị sĩ Đảng Cộng hòa Liz Cheney đã gặp gỡ cử tri ngoại ô tại Quận Oakland, bên ngoài thành phố Detroit. Vào thứ Bảy (26/10), bà Harris đã tham gia cùng cựu Đệ nhất phu nhân Michelle Obama tại Kalamazoo.

Tỷ lệ thất nghiệp của Michigan luôn cao hơn mức chung của Hoa Kỳ trong nhiều năm, nhưng năm ngoái, tiểu bang này đã đạt mức việc làm cao nhất và tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất trong 20 năm qua nhờ nguồn tiền đầu tư cơ sở hạ tầng của liên bang .

Bà Ameshia Cross, một chiến lược gia của Đảng Dân chủ, cho rằng chính quyền của ông Biden xứng đáng được ghi nhận vì đã tạo ra hàng trăm nghìn việc làm mới ở Michigan và trên khắp cả nước, nhưng chi phí sinh hoạt cao vẫn có tác động lớn đến cử tri.

Bà Cross nêu rõ: “Có rất nhiều điều mọi người cảm thấy liên quan đến kinh tế cá nhân của họ không được phản ánh trong số liệu việc làm“, bao gồm cả lo ngại về tác động của xe điện đối với ngành công nghiệp ô tô địa phương, chi phí nhà ở và thực phẩm.

“Không phải là Chỉ số công nghiệp Dow Jones. Mọi người đang xem xét liệu họ có tiền để làm những việc mà họ có thể làm chỉ vài năm trước hay không, và hầu hết sẽ nói với bạn rằng họ không thể. Tất cả chính trị đều mang tính cá nhân. Lăng kính của họ được xác định bởi những gì họ đang trải qua hàng ngày“, bà Cross nhận xét. 

Anh Devin Jones, 20 tuổi, một sinh viên đại học sống tại Flint, Michigan, cho hay cha mẹ anh – cả hai đều là cựu chiến binh Quân đội – đã buộc phải chuyển đi và mua một ngôi nhà rẻ hơn ở Goshen, tiểu bang Indiana, sau khi lạm phát tăng vọt. Họ cũng đã phải hoãn chuyến đi mừng sinh nhật lần thứ 18 đã hứa từ lâu đến Đức, nơi anh Jones sinh ra.

Việc tăng vọt giá thịt bò xay và trứng là “lố bịch. Dưới thời ông Trump, dưới thời các chính quyền trước, mọi thứ đều ổn. Mọi thứ không quá đắt đỏ“, anh John nói. 

Không phải ai cũng bất mãn. Ông Stu Billey, 43 tuổi, thành viên của Nghiệp đoàn Công nhân Ô tô Mỹ và cựu lính thủy đánh bộ hiện sống tại Flint Township, Michigan, cho biết công việc của ông mà hiện Nghiệp đoàn trả 40 USD, so với mức lương 16 USD một giờ mà ông kiếm được vài năm trước.

“Việc có được việc làm ở nghiệp đoàn đã cải thiện đáng kể khả năng sống được của tôi. Tôi khá hơn nhiều nhưng điều đó liên quan đến việc đàm phán hợp đồng“, ông Billey chia sẻ, và nói thêm rằng giá thực phẩm tăng cao hiện không còn gây ảnh hưởng nhiều nữa vì mức lương của ông cao hơn.

Ông Billey cho biết ông đã bỏ phiếu cho ông Biden trong năm 2020 và sẽ ủng hộ bà Harris, nhưng cho rằng bà ấy không được nhiều người nhiệt tình ủng hộ như những đảng viên Dân chủ khác như ông Biden hay cựu Tổng thống Barack Obama.

“Bỏ phiếu và ủng hộ là hai việc khác nhau”, ông Billy nhận định.