Reuters: Phát hiện ‘thiết bị truyền thông trái phép’ trong các tấm pin mặt trời của Trung Quốc

Các kỹ sư Hoa Kỳ đã phát hiện ra các thiết bị truyền thông bí ẩn, không rõ nguồn gốc ẩn núp trong một số bộ biến tần và pin năng lượng mặt trời do Trung Quốc sản xuất, theo Reuters đưa tin.

“Các thành phần bất hợp pháp cung cấp các kênh truyền thông bổ sung, không có giấy tờ [công bố] có thể cho phép vượt qua tường lửa từ xa, gây ra hậu quả thảm khốc“, các nguồn tin của Reuters cho biết, những người này đã chia sẻ ẩn danh vì họ không được phép phát biểu chính thức.

Câu chuyện này minh họa cho một vấn đề bảo mật đã ám ảnh các nhà phân tích kể từ khi “Internet vạn vật” (Internet of Things) ra đời. “Internet vạn vật” là cơn sốt đột ngột về việc bổ sung kết nối Internet cho mọi loại thiết bị, từ thiết bị gia dụng đến máy móc công nghiệp.

Số lượng thiết bị phát thông tin trực tuyến đã tăng theo cấp số nhân kể từ đầu thiên niên kỷ này, và cũng tăng theo nguy cơ một số thiết bị đó có thể theo dõi người dùng hoặc mở cửa sau (back door) vào các mạng an toàn.

Trong trường hợp về các bộ biến tần điện đáng ngờ của Trung Quốc, các thiết bị này được thiết kế để kết nối các mảng tấm pin mặt trời và cối xay gió phát điện với lưới điện. Chúng có khả năng kết nối Internet, do đó có thể được theo dõi hiệu xuất và cập nhật phần mềm từ xa.

Vì việc kết nối các mảng tấm pin mặt trời và cối xay gió phát điện với lưới điện là thông lệ chuẩn quốc tế, nên các nhóm công nghệ thông tin tại các trang trại năng lượng mặt trời và điện gió tại Hoa Kỳ đã thiết lập tường lửa làm biện pháp phòng ngừa nhằm ngăn các thiết bị gửi tín hiệu trái phép. Họ cũng kiểm tra thực tế các thiết bị từ Trung Quốc để tìm lỗi và qua đó đã phát hiện ra các thiết bị truyền thông bí ẩn với tỉ lệ đáng kinh ngạc.

“Hai người từ chối nêu tên các nhà sản xuất bộ biến tần và pin của Trung Quốc có thêm thiết bị liên lạc, cũng như không cho biết họ đã tìm thấy tổng cộng bao nhiêu thiết bị. Sự tồn tại của các thiết bị gian lận này chưa từng được báo cáo trước đây. Chính phủ Hoa Kỳ chưa công khai thừa nhận những phát hiện này“, Reuters đưa tin.

“Những thiết bị liên lạc trái phép” này có thể làm được nhiều việc hơn là chỉ do thám các lưới điện của Hoa Kỳ sử dụng chúng. Các chuyên gia an ninh mạng từ lâu đã cảnh báo rằng các thế lực thù địch rất muốn nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng của Hoa Kỳ. Các kết nối Internet ẩn có thể cho phép kẻ tấn công đóng cửa lưới điện hoặc làm hỏng máy móc nhạy cảm.

Đây không phải là mối đe dọa hoàn toàn mang tính giả thuyết. Vào ngày 15 tháng 11 năm 2024, người dùng bộ biến tần do một công ty Trung Quốc có tên là Deye sản xuất đã báo cáo rằng các thiết bị của họ đột nhiên hiển thị các cửa sổ bật lên thông báo lỗi và sau đó rơi vào trạng thái “bị chặn” hoặc không sử dụng được.

Deye cho biết các thiết bị đó đã được bán mà không có sự cho phép hợp lệ của nhà sản xuất này, nằm ngoài hợp đồng phân phối của họ cho khu vực Tây bán cầu. Nhà sản xuất Trung Quốc này giải thích rằng việc các thiết bị bị chặn đồng thời xảy ra không phải vì Deye đã gửi lệnh tắt qua Internet, mà là vì các thiết bị không được phép đó không nhận được bản cập nhật chương trình cơ sở theo lịch trình.

Một số người dùng nghi ngờ lời giải thích của Deye và tiếp tục tin rằng công ty Trung Quốc này đã sử dụng lệnh từ xa để tắt bộ biến tần. Bất kể kịch bản chính xác là gì, sự cố này là lời nhắc nhở không mong muốn đối với chủ sở hữu tấm pin mặt trời rằng thiết bị của họ có thể bị điều khiển hoặc tắt từ xa thông qua mạng Internet.

Dân biểu Carlos Gimenez (Đảng Cộng hòa, Florida), cùng với Thượng nghị sĩ Rick Scott (Đảng Cộng hòa, Florida) và Thượng nghị sĩ Maggie Hassan (Đảng Dân chủ, New Hampshire), đã giới thiệu dự luật để “tách rời” các công ty Hoa Kỳ khỏi pin do các công ty Trung Quốc sản xuất. Dự luật này liệt kê lỗ hổng an ninh mạng là một trong những lý do quan trọng nhất để tránh xa thiết bị của Trung Quốc.

“Với việc quốc gia của chúng ta hiện đang lấy nguồn cung ứng phần lớn pin từ các nhà sản xuất có liên kết với Trung Quốc, chúng ta phải chịu rủi ro lớn, không cần thiết đối với an ninh quốc gia“, Thượng nghị sĩ Scott tuyên bố hồi tháng Hai.

Các quốc gia khác cũng đã thông qua luật dựa trên những rủi ro do thiết bị điện của Trung Quốc gây ra. Vào tháng 11/2024, Litva đã thông qua đạo luật yêu cầu các nhà điều hành nhà máy điện phải lắp đặt các biện pháp phòng thủ an ninh mạng để ngăn chặn Trung Quốc có thể can thiệp vào phần cứng, như đã xảy ra trong sự cố liên quan đến các thiết bị dùng biến tần do công ty Deye Trung Quốc sản xuất. Đạo luật này cấm các nhà sản xuất Trung Quốc truy cập từ xa vào các hệ thống mà họ cung cấp cho Litva.

Tại Anh, chính phủ nước này đang xem xét công nghệ năng lượng tái tạo của Trung Quốc trong hệ thống năng lượng – dự kiến sẽ kết thúc trong những tháng tới – bao gồm cả việc xem xét các bộ biến tần, một nguồn tin ẩn danh nói với Reuters.

NATO, liên minh an ninh phương Tây gồm 32 quốc gia, cho biết nỗ lực của Trung Quốc nhằm kiểm soát cơ sở hạ tầng quan trọng của các quốc gia thành viên – bao gồm cả bộ biến tần – đang được tăng cường.

“Chúng ta phải xác định các mối phụ thuộc chiến lược và thực hiện các bước để giảm thiểu chúng“, một quan chức NATO nói với Reuters.

Một số công ty điện của Hoa Kỳ, đáng chú ý là Florida Power & Light (FPL), đã đưa ra các sáng kiến riêng của họ để giảm thiểu sự phụ thuộc vào bộ biến tần và pin của Trung Quốc.

Trung Quốc là nhà cung cấp bộ biến tần lớn nhất với khoảng cách chênh lệch thị phần đáng kể so với các quốc gia xếp sau. Một công ty Trung Quốc, gã khổng lồ điện tử và viễn thông Huawei, chiếm gần 30% nguồn cung bộ biến tần toàn cầu, dù vậy công ty này đã rời khỏi thị trường Hoa Kỳ vào năm 2019 sau khi phần cứng mạng 5G của họ bị cấm ở đây.