Tại sao Trump lạc quan về cuộc bầu cử tổng thống năm 2020?

Tổng thống Donald Trump đang tận hưởng tuần nghỉ lễ Độc lập tại New York. Ông đang có lý do để cảm thấy tốt về bản thân và lạc quan cho triển vọng tái cử năm 2020.

Nhiều thứ đang diễn ra theo cách ông Trump mong muốn, khiến ông có vị thế tốt hơn để giành chiến thắng nhiệm kỳ hai.

Đầu tiên là nền kinh tế Mỹ đang cho thấy ít dấu hiệu của sự tăng trưởng chậm lại.

Báo cáo việc làm hàng tháng vừa được công bố hôm thứ Sáu (5/7) cho thấy nền kinh tế Mỹ đã bổ sung 224.000 việc làm mới trong tháng Sáu. Ngay cả với sự điều chỉnh giảm nhẹ về số liệu tăng việc làm trong tháng Tư và tháng Năm, thì tính trung bình ba tháng qua nền kinh tế Mỹ cũng đã tăng thêm được 171.000 việc làm/tháng – một chỉ số lành mạnh.

Tiền lương cũng đã tăng nhẹ và theo báo cáo mới nhất, tiền lương của công nhân làm việc theo giờ trong 12 tháng qua đã tăng 3,1%. Đây vẫn là tăng chậm, nhưng nó cũng đã làm tan biến những tin tức dự báo về chu kỳ suy thoái kinh tế đang bắt đầu dưới thời Trump.

Thị trường chứng khoán Mỹ cũng đang tăng vọt, với chỉ số Công nghiệp Dow Jones vừa thiết lập mức cao kỷ lục mới vào phiên giao dịch hôm thứ Tư (3/7) nhờ vào việc các nhà đầu tư lạc quan về triển vọng kết thúc thương chiến Mỹ – Trung, và hy vọng Cục Dữ trữ Liên bang Mỹ (FED) có thể giảm lãi suất.

Thị trường chứng khoán đã giảm điểm vào thứ Sáu (5/7) sau khi có báo cáo tăng trưởng việc làm vì việc tăng trưởng này làm giảm cơ hội FED giảm lãi suất. Từ nay cho tới tháng 11/2020, thị trường chứng khoán Mỹ khó có thể tăng mạnh.

Tuy nhiên, nhìn vào bức tranh lớn hơn, thị trường chứng khoán Mỹ đã tăng đáng kể từ khi ông Trump đắc cử năm 2016 và đó là điều tổng thống đương nhiệm có thể dẫn chứng về điểm tích cực trong nhiệm kỳ 4 năm của mình.

Giám đốc Hội đồng Cố vấn Kinh tế của chính phủ Mỹ, ông Larry Kudlow hôm thứ Sáu (5/7) nói rằng chứng khoán tăng vọt hiện tại và báo cáo việc làm mạnh mẽ minh chứng rằng các chính sách của ông Trump đã đang thúc đẩy “một chu kỳ thịnh vượng rất mạnh mẽ”.

Trả lời phỏng vấn Bloomberg TV, ông Kudlow nói: “Chúng tôi có những chính sách ủng hộ tăng trưởng rất tốt, thuế thấp, giảm thủ tục hành chính, mở cửa năng lượng, cải cách thương mại. Tôi nghĩ các chính sách kích cung đang hiệu quả.”

Tất cả những điều này là tin tức tốt cho một tổng thống đương nhiệm khi tái tranh cử.

Như chiến lược gia Ford O’Connell của đảng Cộng hòa viết trên The Hill tuần này, sức mạnh của vị trí tổng thống đương nhiệm đã là một yếu tố lớn cho dự báo thắng cử. Từ năm 1900, chỉ một vài tổng thống chạy đua tái cử đã phải chịu thất bại. Số lượng tổng thống quản lý kinh tế phát triển mạnh mẽ tái cử thất bại lại càng ít hơn.

Không có ai cảm thấy lạ khi ông Trump có tâm trạng tốt sau báo cáo việc làm hôm thứ Sáu. Tổng thống nói với báo giới tại Tòa Bạch Ốc: “Chúng ta đã có những số liệu tuyệt vời sáng nay. Những điều đó thực sự tốt đến không ngờ, và nước ta tiếp tục làm thực sự tốt, thực sự, thực sự tốt.”

Điều tích cực thứ hai dành cho ông Trump chính là sự chia rẽ bên trong đảng Dân chủ sau các cuộc tranh luận tổng thống sơ bộ.

Chính quyền Trump rõ ràng lo ngại về cựu Phó Tổng thống Joe Biden. Chính trị gia có quan điểm trung dung này được xem là ứng viên tiềm năng mạnh mẽ tại các bang dễ dao động như Pennsylvania, Michigan và Wisconsin. Ông Trump đã chiến thắng tại ba bang này ở cuộc bầu cử 2016 dù kỳ bầu cử trước đó đảng Dân chủ giành thắng lợi ở đây.

Ông Biden vẫn là ứng viên hàng đầu cho đề cử của đảng Dân chủ, nhưng trong các cuộc thảo luận sơ bộ vừa qua, cựu Phó Tổng thống đã bị mất điểm nghiêm trọng và được xem là đã yếu đi. Nếu ông Biden nổi lên là ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ, sẽ có những câu hỏi về việc liệu những cử tri cấp tiến có ủng hộ ông ta, ngay cả khi họ chống Trump.

Chiến dịch tranh cử của ông Biden sụp đổ sẽ dấy lên khả năng rằng đảng Dân chủ sẽ chỉ định một ứng viên mang tiêu chuẩn cấp tiến hơn và đó là điều mà đảng Cộng hòa công khai hy vọng. Ông Trump và Lãnh đạo đa số Thượng viện Mitch McConnell nghĩ rằng một ứng viên Dân chủ công khai ủng hộ “Chăm sóc sức khỏe toàn dân” và kế hoạch biến đổi khí hậu “Thỏa thuận Mới Xanh” sẽ khiến cử tri quay lưng lại với đảng Dân chủ trong cuộc tổng tuyển cử.

Tương tự, ông Trump và ông McConnell rất vui khi đảng Dân chủ nói về việc cung cấp chăm sóc sức khỏe cho những người di cư vào nước Mỹ bất hợp pháp. Hai ông coi đó là một vấn đề mà sẽ kích thích cử tri ủng hộ ông Trump đi bỏ phiếu và điều đó cũng có thể khiến đảng Dân chủ đánh mất cả sự ủng hộ của các cử tri độc lập.

Tính toán nêu trên của đảng Cộng hòa có thể sai. Hiện cũng không có gì rõ ràng ông Biden là ứng viên tổng thống tốt nhất mà đảng Dân chủ có thể đề cử cho năm 2020 mặc dù các cuộc thăm dò đối kháng trực tiếp giữa các ứng viên dân chủ hàng đầu với ông Trump, thì ông Biden đang thắng thế.

Nhiều đảng viên Dân chủ nghĩ rằng điều tốt nhất mà có thể xảy ra đối với đảng của họ là phải đề cử một ứng viên sẽ truyền cảm hứng tốt nhất cho khối cử tri cấp tiến. Họ tin bất kỳ ứng viên Dân chủ nào chạy đua với ông Trump sẽ đều được hưởng lợi từ sự bất mãn của cử tri với chính quyền Trump – và 2020 sẽ không phải là màn diễn lại của cuộc đua tổng thống 2016.

Năm nay không phải là toàn màu hồng cho tổng thống Trump khi các cuộc thăm dò cho thấy ông bị đánh bại trong tất cả các cuộc đấu tay đôi với các ứng viên Dân chủ, không chỉ riêng với ông Biden. Thăm dò cho thấy ông Trump đang thua các ứng viên khác gồm các thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, Kamala Harris và Bernie Sanders.

Ông Trump cũng đang bị kéo vào một cuộc tranh cãi gây thiệt hại uy tín xung quanh việc đối xử với những người di cư bị bắt giam tại biên giới miền nam, điều mà có thể khiến cử tri quay lưng lại với chính quyền Trump. Và ông Trump cũng đã thua trong hầu hết các phiên tòa thách thức chính sách của ông từ bức tường biên giới Mexico tới nỗ lực bổ sung câu hỏi về quyền công dân vào cuộc điều tra dân số Mỹ.

Ông Trump sẽ chạy đua tái cử dựa trên sức mạnh của việc quản lý điều hành kinh tế, điều này biến nền kinh tế trở thành yếu tố quan trọng nhất trong chiến dịch.

Thực tế, một số mô hình dự đoán chính trị cho kết quả tổng thống đương nhiệm sẽ thắng dễ trong kỳ tái tranh cử. Điều này phản ánh xu hướng lịch sử các tổng thống trong thời kỳ kinh tế ổn định thường chiến thắng trong các cuộc đua tái tranh cử.

Mô hình của giáo sư Ray Fair của Đại học Yale hiện tại dự đoán ứng viên đảng Dân chủ chỉ đạt được 45% phiếu bầu trong cuộc chạy đua hai đảng. Mô hình của giáo sư Fair dựa vào tăng trưởng sản phẩm quốc nội (GDP) của quốc gia để dự đoán người chiến thắng trong cuộc đua tổng thống.

Mô hình dự đoán của giáo sư Fair đã bị sai số 7 điểm phần trăm trong cuộc bầu cử năm 2016. Giáo sư Fair lý giải sai số đó là xuất phát từ cá tính gây chia rẽ của ông Trump. Ông Fair lưu ý rằng phân tích hiện tại theo mô hình của ông không tính đến cá tính của các ứng viên.

Cá tính của ứng viên tổng thống vẫn là lý do lớn nhất mà đảng Dân chủ nghĩ rằng họ có thể loại bỏ ông Trump khỏi nhiệm sở vào năm tới. Đảng Dân chủ cảm thấy rằng nước Mỹ đã mệt mỏi với nhiệm kỳ tổng thống gây chia rẽ của ông Trump và một số thành viên đảng Dân chủ cho rằng trong cuộc bầu cử năm 2016, ông Trump đã gặp may.

Ông Trump muốn chứng minh đánh giá nêu trên của đảng Dân chủ là sai lầm, và ông rõ ràng muốn cuộc đua tổng thống 2020 sẽ là một cuộc trưng cầu dân ý về ứng viên đảng Dân chủ. Như năm 2016, ông Trump sẽ dùng nguồn tiền lớn huy động được cho chiến dịch tranh cử để giải quyết vấn đề này.

Một yếu tố khác mang đến lợi thế cho ông Trump, đó là số tiền khổng lồ mà ông và đảng Cộng hòa huy động được cho chiến dịch bầu cử 2020.

Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa và chiến dịch của ông Trump tuần này đã thông tin rằng họ đã huy động được 105 triệu USD cho chiến dịch tái tranh cử của tỷ phú địa ốc.

Số tiền đó sẽ được sử dụng để chống lại ứng viên Dân chủ, vẽ ra một điều chắc chắn: Nếu so sánh với năm 2020, thì câu chuyện tranh cử tổng thống Mỹ năm 2016 có thể không là gì.

Như Ngọc (theo The Hill)