Takaichi và Koizumi: Những gương mặt sáng giá trong cuộc đua vào vị trí thủ tướng Nhật Bản

Thủ tướng Nhật Bản, ông Shigeru Ishiba, đã tuyên bố từ chức vào ngày Chủ nhật (7/9), nhận trách nhiệm về chuỗi thất bại trong các cuộc bầu cử của Đảng Dân chủ Tự do (LDP). Đảng Dân chủ Tự do sẽ tổ chức bầu cử lãnh đạo đảng trong thời gian tới, và người chiến thắng sẽ cạnh tranh với các thành viên Quốc hội để giành ghế Thủ tướng.

Tuy nhiên, tình hình chính trị Nhật Bản hiện nay đã khác với trước đây. Đảng Dân chủ Tự do và các đồng minh đã mất đa số tại cả hai viện của quốc hội, do đó, việc người đứng đầu đảng này trở thành thủ tướng không còn là điều tự động. Mặc dù cơ hội không lớn, nhưng nếu các đảng đối lập có thể đoàn kết, họ vẫn có khả năng bầu ra nhà lãnh đạo mới cho Nhật Bản.

Việc ông Ishiba từ chức không chỉ đánh dấu sự tái cơ cấu trong ban lãnh đạo cao nhất của Đảng Dân chủ Tự do mà còn làm nổi bật tình trạng mong manh hiện tại của đảng cầm quyền. Là một chính phủ thiểu số, thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản sẽ phải giành được sự ủng hộ của các đảng đối lập khi triển khai các chính sách để đảm bảo ngân sách và các dự luật được thông qua.

3 nhiệm vụ ưu tiên của người kế nhiệm ông Ishiba

Trong cuộc họp báo, ông Ishiba đã chỉ ra 3 nhiệm vụ ưu tiên cho người kế nhiệm:

1. Giải quyết vấn đề thuế quan của Mỹ.

2. Thúc đẩy việc thành lập Cơ quan Phòng chống Thiên tai.

3. Đảm bảo tăng trưởng lương.

Ông hy vọng người kế nhiệm sẽ “đạt được kết quả” trong những lĩnh vực này. Những thách thức chính sách này làm nổi bật nhu cầu Chính phủ Nhật Bản vừa phải đối phó với áp lực kinh tế và thương mại quốc tế, vừa phải phục hồi nền kinh tế trong nước.

Đối với thủ tướng mới, thử thách đầu tiên sẽ là làm thế nào để đạt được sự đồng thuận với các đảng đối lập về ngân sách bổ sung cho tài khóa 2025 và các dự luật cải cách thuế trong tài khóa 2026. Nếu không có sự hợp tác này, chính trị Nhật Bản sẽ rơi vào tình trạng bất ổn lớn hơn.

Các ứng cử viên tiềm năng trong Đảng Dân chủ Tự do

Sanae Takaichi

Sanae Takaichi, 64 tuổi, là một trong những ứng cử viên được ủng hộ nhiều nhất. Nếu được bầu, bà sẽ trở thành thủ tướng nữ đầu tiên của Nhật Bản. Là một chính trị gia kỳ cựu trong đảng, bà đã đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng như Bộ trưởng Bộ An ninh Kinh tế và Bộ trưởng Bộ Nội vụ. Trong cuộc bầu cử lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do năm 2024, bà đã vào vòng chung kết nhưng cuối cùng thua sát nút trước ông Ishiba.

Takaichi nổi bật với quan điểm bảo thủ, ủng hộ sửa đổi Hiến pháp và thường xuyên thăm đền Yasukuni. Về chính sách kinh tế, bà phản đối việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất và kêu gọi tăng cường chi tiêu tài chính để kích thích nền kinh tế yếu kém. Cuộc khảo sát gần đây của Nihon Keizai Shimbun cho thấy, bà dẫn đầu với tỷ lệ ủng hộ 23% trong danh sách “Ai là người thích hợp làm thủ tướng tiếp theo?”.

Shinjiro Koizumi

Shinjiro Koizumi, 44 tuổi, là con trai của cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi và được coi là đại diện của thế hệ mới. Năm ngoái, ông tham gia tranh cử chức Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do với tư cách là người cải cách, nhấn mạnh rằng ông có thể giúp đảng này phục hồi hình ảnh sau scandal. Cuối cùng, ông đứng thứ 3 trong cuộc bầu cử.

Hiện tại là Bộ trưởng Bộ Nông lâm ngư nghiệp, Koizumi tích cực thúc đẩy cải cách lưu thông gạo và giải phóng gạo dự trữ để giảm giá. Vào năm 2019, khi ông làm Bộ trưởng Môi trường, ông kêu gọi Nhật Bản từ bỏ năng lượng hạt nhân nhưng lại bị chỉ trích vì cho rằng chính sách khí hậu cần phải “ngầu” và “hấp dẫn”. Các khảo sát gần đây cho thấy ông đứng ở vị trí thứ hai với tỷ lệ ủng hộ 22%.

Yoshimasa Hayashi

Yoshimasa Hayashi, 64 tuổi, hiện là Chánh Văn phòng Nội các và là một trong những người thân tín của ông Ishiba. Ông được xem là một lựa chọn để duy trì sự ổn định trong Đảng Dân chủ Tự do. Hayashi đã từng làm việc tại Mitsui & Co., sau đó học tại trường Harvard Kennedy và làm trợ lý tại Quốc hội Mỹ, có nền tảng ngoại giao và kinh tế phong phú. Ông đã giữ nhiều chức vụ quan trọng như Bộ trưởng Quốc phòng, Ngoại giao, và Nông nghiệp.

Trong cuộc bầu cử lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do năm 2024, ông đứng ở vị trí thứ tư, với quan điểm tôn trọng độc lập của Ngân hàng Nhật Bản trong chính sách tiền tệ và được thị trường coi là một ứng cử viên ổn định.

Những ứng cử viên khác trong Đảng Dân chủ Tự do:

• Takano Kobayashi: Cựu Bộ trưởng Bộ An ninh Kinh tế, một đại diện của giới bảo thủ trẻ, thường xuyên liên hệ với Đài Loan và ủng hộ việc xây dựng chuỗi cung ứng không phụ thuộc vào Trung Quốc.

• Katsunobu Kato: Bộ trưởng Tài chính, có kinh nghiệm lâu năm trong các chức vụ chính phủ, nổi bật trong việc điều phối các phe nhóm trong đảng.

• Taro Kono: Cựu Bộ trưởng Ngoại giao, Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng số hóa, nổi tiếng với cách làm việc thẳng thắn và thúc đẩy cải cách số hóa.

• Toshimitsu Motegi: Cựu Tổng Thư ký Đảng Dân chủ Tự do, từng làm Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Kinh tế.

Những thách thức từ đối thủ trong đảng đối lập:

Yoshihiko Noda

Yoshihiko Noda, 68 tuổi, hiện là Chủ tịch Đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản, đảng đối lập lớn nhất. Ông từng là Thủ tướng Nhật Bản từ 2011 đến 2012 và đã hợp tác với Đảng Dân chủ Tự do để tăng thuế tiêu dùng lên 10% nhằm kiểm soát nợ công, và được coi là người theo chủ nghĩa tài chính chặt chẽ. Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử Thượng viện tháng 7, ông lại đưa ra đề xuất giảm thuế đối với các mặt hàng thực phẩm.

Yuichiro Tamaki

Yuichiro Tamaki, 56 tuổi, là Chủ tịch Đảng Dân chủ Quốc gia, đảng trung hữu mới nổi trong những năm gần đây. Chính sách của ông bao gồm mở rộng giảm thuế và giảm thuế tiêu dùng nhằm tăng thu nhập khả dụng của người dân.

Theo quy định của Đảng Dân chủ Tự do, ứng cử viên muốn tham gia tranh cử lãnh đạo phải nhận được ít nhất 20 đề cử từ các nghị sĩ quốc hội. Dù ai chiến thắng, Thủ tướng mới sẽ phải đối mặt với thách thức lớn là thông qua ngân sách bổ sung tài khóa 2025 và các dự án cải cách thuế trong bối cảnh chính phủ thiểu số, và phải tìm kiếm sự hợp tác với các đảng đối lập.