Thủ tướng Canada xin lỗi về vụ hoan nghênh cựu chiến binh Đức quốc xã

Thủ tướng Justin Trudeau hôm thứ Tư (27/9) đã chính thức xin lỗi sau khi một cựu chiến binh Đức quốc xã được mời đến và được tung hô tại Hạ viện Canada trong sự kiện có sự hiện diện của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Phát biểu tại Hạ viện Canada hôm thứ Tư (27/9), Thủ tướng Trudeau nói: “Thay mặt tất cả mọi người tại Hạ viện này, tôi muốn gửi lời xin lỗi hoàn toàn về những gì đã xảy ra hôm thứ Sáu và [gửi lời xin lỗi] tới Tổng thống Zelensky cũng như phái đoàn Ukraine vì tình thế họ đã bị đặt vào”.

“Việc tất cả chúng tôi có mặt ở đó đã vô tình công nhận cá nhân này là lỗi nghiêm trọng và xâm phạm ký ức của những người đã chịu đau khổ cùng cực dưới bàn tay của chế độ phát-xít”, ông Trudeau nói tiếp.

Ông Trudeau cũng cho biết Ottawa đã liên hệ với Kyiv và ông Zelensky qua nhiều kênh ngoại giao để gửi lời xin lỗi.

Trước đó, vào thứ Sáu tuần trước (22/9), tại một sự kiện ở Hạ viện Canada có sự góp mặt của Tổng thống Ukraine Zelensky, cựu chiến binh Yaroslav Hunka 98 tuổi được Chủ tịch Hạ viện Anthony Rota giới thiệu là “anh hùng Ukraine… đã chiến đấu cho sự độc lập của Ukraine chống lại người Nga” trong Thế chiến II.

Chủ tịch Hạ viện Anthony Rota hôm thứ Ba (26/9) đã tuyên bố từ chức sau khi các kênh truyền thông đưa tin rằng ông Hunka từng chiến đấu trong “Sư đoàn số 14 của Waffen-SS”. Đơn vị quân đội Ukraine này được chế độ Đức quốc xã thành lập vào năm 1943 để tham chiến và gây nhiều tội ác chống lại người Do Thái và người Ba Lan ở Mặt trận phía Đông.

• Chủ tịch Hạ viện Canada từ chức sau khi công khai ca ngợi Đức Quốc xã

Ông Yaroslav Hunka là người Ukraine. Lúc ông sinh ra năm 1925, địa phương đó thuộc Đệ Nhị Cộng hòa Ba Lan, nên truyền thông đưa tin cựu chiến binh này là người Ukraine sinh ra tại Ba Lan. Sau khi xuất ngũ, ông Hunka đã di cư tới Canada và sống ở đây cho đến nay.

Ông Trudeau ban đầu chỉ đề cập đến sự vụ hôm 22/9 tại Hạ viện Canada là “đáng xấu hổ”, nhưng đã không xin lỗi trực tiếp và cũng không tham gia kêu gọi ông Rota từ chức.

Phát biểu tại Hạ viện hôm 27/9, ông Trudeau đã nỗ lực tách biệt cá nhân ông với ông Rota cho dù cả hai ông đều là thành viên của Đảng Tự do cầm quyền.

Ông Trudeau nói: “Chủ tịch Hạ viện đơn phương chịu trách nhiệm mời và công nhận người đàn ông này, và đã chấp nhận hoàn toàn trách nhiệm đó và đã từ chức”.

Ông Trudeau sau đó nói rằng: “Tất cả mọi người chúng ta đã có mặt tại viện này hôm thứ Sáu cực kỳ hối tiếc vì đã đứng lên và vỗ tay, mặc dù chúng ta đã không hề hay biết về bối cảnh”.

Mặc dù ông Trudeau tuyên bố không hề biết ông Hunka là thành viên của một đơn vị quân đội Đức quốc xã, nhưng lời ông Rota giới thiệu về ông Huka là người Ukraine “đã chiến đấu chống lại người Nga” trong Thế chiến II có lẽ chỉ áp dụng cho ai đó chiến đấu trong phe Đức quốc xã.

Tuyên bố xin lỗi của Thủ tướng Trudeau được đưa ra trong bối cảnh Canada bị lên án gay gắt từ Nga, Ba Lan và các nhóm Do Thái như nhóm Những người bạn của Trung tâm Simon Wiesenthal có trụ sở tại Canada. Nhóm này đã mô tả đơn vị quân đội mà ông Hunka từng phục vụ trong Thế chiến II “chịu trách nhiệm cho hành vi giết hàng loạt thường dân vô tội ở mức độ hung bạo và tàn ác không thể hình dung được”.

Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố rằng vụ việc hôm 22/9 tại Quốc hội Canada là “cách khả dĩ nhất để mô tả về chế độ của Thủ tướng Justin Trudeau vốn luôn bám cứng vào chủ nghĩa bài Nga ngông cuồng”.

Hải Đăng (t/h)