Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn bị Tòa án Hiến pháp bãi nhiệm

Tòa án Hiến pháp Thái Lan hôm 29/8/2025 đã đưa ra một phán quyết quan trọng, quyết định phế truất Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra với tỷ lệ 6 phiếu thuận và 3 phiếu chống. Quyết định này không chỉ kết thúc nhiệm kỳ Thủ tướng của bà, kéo dài chỉ một năm, mà còn gây ảnh hưởng mạnh mẽ đến cấu trúc chính trị Thái Lan và ảnh hưởng chính trị của gia đình Thaksin.

Nội dung cuộc gọi gây tranh cãi kích động cơn sóng chính trị

Phán quyết của Tòa án Hiến pháp dựa trên một cuộc điện thoại giữa bà Paetongtarn và cựu Thủ tướng Campuchia Hun Sen vào tháng 6 năm nay. Cuộc gọi bị rò rỉ và đoạn ghi âm trở thành bước ngoặt trong sự nghiệp chính trị của bà. Tòa án xác định bà Paetongtarn đã vi phạm các yêu cầu về “tính chính trực rõ ràng” và “tiêu chuẩn đạo đức” của người đứng đầu các bộ, khi đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích quốc gia, làm tổn hại danh tiếng của đất nước và khiến người dân mất niềm tin. Tòa án trong bản án của mình đã chỉ rõ rằng mối quan hệ cá nhân của bà Paetongtarn dường như phù hợp với lập trường của Campuchia, bà sẵn sàng tuân theo hoặc hành động theo mong muốn của phía Campuchia.

Trong cuộc gọi gây tranh cãi này, bà Paetongtarn gọi ông Hun Sen là “chú” và gọi một chỉ huy quân sự Thái Lan là “kẻ thù” của bà. Những lời phát biểu này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ lực lượng quân đội hùng mạnh ở Thái Lan, các nghị sĩ bảo thủ cáo buộc bà quá nhún nhường trước Campuchia và làm suy yếu vị thế của quân đội. Sự kiện này khiến đảng đồng minh chủ chốt của bà, Đảng Tự Hào Thái Lan (Thai Pride Party), tức giận rút khỏi liên minh cầm quyền, suýt nữa làm sụp đổ chính phủ. Đối mặt với quyết định bị bãi nhiệm, bà Paetongtarn kiên quyết cho rằng mục đích của bà là vì lợi ích của đất nước, không phải cá nhân, là để cứu sống người dân, bao gồm cả quân đội và dân thường.

Sự suy yếu của triều đại chính trị gia đình Thaksin

Bà Paetongtarn, 39 tuổi, là con gái của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra và cũng là thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử Thái Lan. Việc bà bị bãi nhiệm khiến gia đình Thaksin đã có 6 thủ tướng bị quân đội hoặc cơ quan tư pháp phế truất. Con số này phản ánh mức độ gay gắt trong cuộc đấu tranh quyền lực kéo dài 20 năm giữa các tầng lớp tinh hoa ở Thái Lan, đồng thời cho thấy gia đình Thaksin đang phải đối mặt với những thách thức dai dẳng trong hệ thống chính trị của Thái Lan. Mỗi thất bại chính trị càng làm giảm ảnh hưởng của triều đại này và làm nổi bật mối quan hệ quyền lực phức tạp giữa quân đội, các cơ quan tư pháp và chính phủ dân cử trong hệ thống chính trị Thái Lan.

Đảng Vì nước Thái, đảng cầm quyền của bà Paetongtarn, hiện đang đối mặt với tình thế chính trị nghiêm trọng. Với việc các đối tác chính trị như Đảng Tự hào Thái Lan rút lui, Đảng Vì nước Thái đã mất đi một số lợi thế quan trọng trong các cuộc đàm phán, buộc phải củng cố một liên minh mong manh, chỉ chiếm ưu thế nhẹ trong việc kiểm soát đa số ghế tại Hạ viện. Tính bất ổn của liên minh chính trị này làm nổi bật các vấn đề cấu trúc trong hệ thống chính trị Thái Lan, đồng thời mở ra khả năng tái cơ cấu chính trị trong tương lai.

Chuyển giao quyền lực và hướng đi chính trị trong tương lai

Phán quyết của Tòa án Hiến pháp đã mở đường cho Quốc hội bầu ra thủ tướng mới, nhưng quá trình này có thể sẽ rất lâu và đầy biến động. Quyền Thủ tướng Phumtham Wechayachai và nội các hiện tại sẽ tiếp tục điều hành với tư cách tạm quyền cho đến khi Hạ viện chọn ra thủ tướng mới, và không có giới hạn về thời gian bầu cử thủ tướng.

Hiện tại, trong số 5 ứng cử viên đủ điều kiện làm thủ tướng, chỉ có một người thuộc Đảng Vì nước Thái, đó là cựu Bộ trưởng Tư pháp Chaikasem Nitisiri (77 tuổi), tuy nhiên kinh nghiệm chính trị của ông tương đối hạn chế và ông luôn duy trì sự im lặng trong chính trường. Các ứng viên tiềm năng khác bao gồm cựu Thủ tướng Prayuth Chan-ocha – người đã lãnh đạo cuộc đảo chính quân sự vào năm 2014 lật đổ Chính phủ của Đảng Vì nước Thái trước đó, và cựu Phó Thủ tướng Anutin Charnvirakul – người đã lãnh đạo đảng của mình rút khỏi liên minh cầm quyền sau khi cuộc gọi của bà Paetongtarn bị rò rỉ.

Tác động của sự kiện này sẽ là đa diện. Trước tiên, nó sẽ làm suy yếu vai trò dẫn dắt của Đảng Vì nước Thái trong Quốc hội, có thể dẫn đến sự chuyển giao quyền lực sang các đảng bảo thủ hoặc trung dung. Thứ hai, ảnh hưởng của quân đội và các lực lượng bảo thủ trong việc chọn lựa ứng viên và định hướng chính sách có thể sẽ ngày càng lớn. Cuối cùng, quá trình bầu chọn thủ tướng mới sẽ thử thách tính ổn định của hệ thống chính trị Thái Lan. Nếu quá trình bầu cử kéo dài quá lâu, nó có thể gây ra bất ổn chính trị và xã hội mới cho Thái Lan.

Sự kiện miễn nhiệm thủ tướng này không chỉ là một cú sốc lớn đối với triều đại chính trị gia đình Thaksin mà còn báo hiệu một giai đoạn mới đầy biến động trong chính trị Thái Lan. Tương lai chính trị của Thái Lan sẽ phụ thuộc vào cách các thế lực chính trị điều chỉnh và cân bằng quyền lực trong cuộc khủng hoảng này.