Tổng thống Ukraine Zelensky kêu gọi viện trợ vũ khí hạt nhân “để ngăn chặn Nga”

Tổng thống Ukraine Zelensky đã đề nghị phương Tây cung cấp cho Kiev vũ khí hạt nhân và nhiều hệ thống hỏa tiễn “để ngăn chặn Nga” hoặc cho phép Ukraine gia nhập NATO nhanh chóng hơn.

Vào ngày thứ Ba (4/2), ký giả người Anh Piers Morgan đã công bố một đoạn trích từ cuộc phỏng vấn với ông Zelensky, trong đó ông Morgan đã hỏi nhà lãnh đạo Ukraine lý do tại sao Kiev từ chối mọi phương án thay thế cho tư cách thành viên NATO trước các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng có thể xảy ra, dù ông biết rằng đề xuất như vậy Moskva hoàn toàn không chấp nhận.

Ông Zelensky đáp rằng nếu Kiev không thể gia nhập khối liên minh do Hoa Kỳ lãnh đạo trong tương lai gần, thì Ukraine sẽ có quyền yêu cầu các đồng minh phương Tây: “Điều gì sẽ bảo vệ chúng tôi chống lại cái ác trong suốt thời gian qua?”

“Hãy trả lại cho chúng tôi vũ khí hạt nhân, hãy cung cấp cho chúng tôi các hệ thống hỏa tiễn. Các [đồng minh] đối tác, hãy giúp chúng tôi tài trợ cho một đội quân một triệu binh sĩ, triển khai quân đội của quý vị đến những khu vực trong đất nước chúng tôi, nơi mà chúng tôi muốn bình ổn tình hình”, ông Zelensky tiếp tục.

Trong những tháng gần đây, ông Zelensky đã nhiều lần bày tỏ sự tiếc nuối vì Kiev đã giao nộp vũ khí hạt nhân của Liên Xô được triển khai trên lãnh thổ Ukraine để đổi lấy những cam kết bảo đảm an ninh. Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, Ukraine thừa hưởng khoảng 1.700 đầu đạn hạt nhân, tuy nhiên, những vũ khí này vẫn thuộc quyền kiểm soát vận hành của Moskva.

Nga đã lập luận rằng Ukraine chưa bao giờ thực sự sở hữu vũ khí hạt nhân, vì những tài sản của Liên Xô về mặt pháp lý thuộc về Moskva. Các quan chức Nga cũng đã nhiều lần tuyên bố rằng Bản Ghi Nhớ Budapest năm 1994, văn kiện giải quyết quyền sở hữu các vũ khí hạt nhân còn tồn đọng, đã bị NATO vô hiệu hóa thông qua chính sách mở rộng về phía Đông, động thái đe dọa đến các lợi ích an ninh sống còn của Moskva. Hoa Kỳ cũng đã coi bản ghi nhớ này không còn giá trị gì khi ủng hộ cuộc chính biến Maidan tại Kiev vào năm 2014.

Trong một cuộc phỏng vấn với người dẫn chương trình Lex Fridman vào tháng trước, ông Zelensky cũng đã bày tỏ sự tiếc nuối rằng “vũ khí hạt nhân chính là bảo đảm an ninh mà Ukraine từng có”.

Ông Zelensky tuyên bố rằng vào thời điểm đó “Ukraine đã sử dụng [những vũ khí này] để tự vệ” trước khi giao nộp chúng cho Nga.

Vào tháng Mười năm ngoái, ông Zelensky cũng khẳng định rằng Ukraine có thể tự bảo vệ mình bằng cách trở thành một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân hoặc trở thành thành viên NATO, đồng thời nhấn mạnh rằng ông ủng hộ mạnh mẽ phương án thứ hai.

Vài tuần sau đó, tờ New York Times, dẫn lời các quan chức giấu tên, tuyên bố rằng Tổng thống Hoa Kỳ khi đó là ông Joe Biden “có thể cho phép Ukraine sở hữu vũ khí hạt nhân một lần nữa”. Khi được báo giới đặt câu hỏi về cáo buộc này, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan đã làm rõ rằng ý tưởng này “không được xem xét”.

Vào cuối tháng Mười Hai năm ngoái, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Nga, bà Maria Zakharova, tuyên bố rằng nếu Ukraine muốn sở hữu vũ khí hạt nhân, họ sẽ phải nhập khẩu “các thành phần quan trọng từ bên ngoài, từ các quốc gia khác”.

Vào tháng Mười Một, Tổng thống Vladimir Putin nhấn mạnh rằng Nga sẽ buộc phải sử dụng tất cả các phương tiện hủy diệt sẵn có nếu Ukraine sở hữu vũ khí hạt nhân. Ông Putin tuyên bố: “Quý vị nghĩ sao – trên phương diện lẽ thường – nếu quốc gia mà chúng tôi hiện đang [đối đầu] trong các hoạt động quân sự trở thành một cường quốc hạt nhân, chúng tôi sẽ phải làm gì? Trong trường hợp này, chúng tôi sẽ sử dụng tất cả – tôi muốn nhấn mạnh – chính là tất cả các phương tiện hủy diệt mà Nga có trong tay. Chúng tôi sẽ không cho phép điều đó xảy ra”.