Trong báo cáo quốc phòng mới nhất, Mỹ xếp Đài Loan vào danh sách “các quốc gia”

Trong một báo cáo chiến lược quốc phòng vừa xuất bản cuối tuần trước, chính quyền Trump đã xếp Đài Loan vào danh sách “các quốc gia”. Đây là động thái mới nhất trong một loạt các hoạt động mang tính khiêu khích của Mỹ liên quan tới Đài Loan nhắm vào Trung Quốc, theo tờ Hoa Nam Buổi Sáng (Hồng Kông) đưa tin.

“Báo cáo Chiến lược Ấn Độ – Thái Bình Dương” 55 trang được Bộ Quốc phòng Mỹ phát hành vào thứ Bảy (1/6). Trong báo cáo này, Mỹ đề cập tới quốc gia Đài Loan khi nói chi tiết về nỗ lực của Washington nhằm tăng cường quan hệ đối tác với các nền dân chủ tại Ấn Độ – Thái Bình Dương như Singapore, Đài Loan, New Zealand và Mông Cổ.

“Tất cả bốn quốc gia góp phần vào các sứ mệnh của Mỹ quanh thế giới và đang thực hiện các bước chủ động để duy trì trật tự quốc tế tự do và cởi mở,” báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ viết, gọi bốn “quốc gia” Singapore, Đài Loan, New Zealand và Mông Cổ là “những đối tác đáng tin cậy, có khả năng và tự nhiên”.

Trong bài thuyết trình về báo cáo quốc phòng nêu trên tại Tòa nhà Văn phòng Thượng viện hôm 6/6, trợ lý bộ trưởng quốc phòng phụ trách các vấn đề Ấn Độ – Thái Bình Dương, ông Randall Schriver đã không trả lời các thắc mắc về việc dùng thuật ngữ “các quốc gia” khi nhắc tới Đài Loan hay báo cáo của Reuters mới đây về việc Bộ Quốc phòng Mỹ đang theo đuổi thương vụ vũ khí trị giá 2 tỷ USD với Đài Loan. Tuy nhiên, ông Schriver nói chung chung rằng: “Điều chúng ta đang thấy là Đài Loan ngày càng bị đe dọa” và khẳng định: “Chúng tôi rất coi trọng nghĩa vụ của mình theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan.”

Mỹ từ năm 1979 đã cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan và quay sang đặt quan hệ ngoại giao cấp nhà nước với chính quyền Trung Quốc Đại Lục. Kể từ đó, Washington tránh đề cập tới hòn đảo dân chủ, tự trị Đài Loan là một quốc gia và vận hành các mối quan hệ ngoại giao từ “một học viện” tại Đài Bắc ngay cả khi họ đã cam kết tiếp tục hỗ trợ thương mại, văn hóa và quân sự cho Đài Loan theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan 1979.

Tuy nhiên, khi Mỹ và Trung Quốc leo thang thương chiến bằng việc áp đặt thuế quan trả đũa qua lại hàng trăm tỷ USD từ mùa hè năm ngoái, Tổng thống Mỹ Donald Trump và nội các của ông dường như ngày càng sẵn sàng có những hành động khiêu khích, chọc giận Bắc Kinh, đặc biệt xoay quanh vấn đề Đài Loan.

Ngoài việc gọi Đài Loan là “quốc gia”, trong phần giới thiệu của “Báo cáo Chiến lược Ấn Độ – Thái Bình Dương”, Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan cũng đã khuấy động mâu thuẫn Mỹ – Trung thêm nữa bằng việc xác định rõ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) là kiến trúc sư của một tầm nhìn về “trật tự thế giới đàn áp”.

Việc ông Shanahan chỉ thẳng tên ĐCSTQ là khác với những tài liệu ngoại giao trước đây của Mỹ, thường chỉ đề cập chung chung tới chính quyền Trung Quốc.

“Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, dưới sự lãnh đạo của ĐCSTQ, tìm cách lập lại trật tự khu vực có lợi cho họ” bằng đòn bẩy hiện đại hóa quân sự, các hoạt động gây ảnh hưởng và “kinh tế học ăn cướp” để cưỡng bức các quốc gia khác, ông Shanahan viết trong báo cáo.

Trung Quốc chưa chính thức lên tiếng về báo cáo quốc phòng mới nhất của Mỹ. Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Đài Loan đã bày tỏ sự biết ơn đối với Bộ Quốc phòng Mỹ vì sự ủng hộ đối với Đài Loan được phản ánh trong báo cáo chiến lược quốc phòng này. Bộ Ngoại giao Đài Loan nói thêm rằng: “Đài Loan đang ở tuyến đầu của sự xâm lược của Trung Quốc và đang chịu áp lực và mối đe dọa lớn từ Trung Quốc.”

Vào tháng trước, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton đã gặp Tổng thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Đài Loan, David Lee. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa các cố vấn an ninh cấp cao Mỹ và Đài Loan kể từ năm 1979. Động thái này khiến chế độ Bắc Kinh phản ứng gay gắt.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng đã nói rằng Trung Quốc “thất vọng và phản đối mạnh mẽ” cuộc gặp giữa các cố vấn an ninh cấp cao Mỹ, Đài Loan và thúc giục chính quyền Trump phải dừng ngay “các cuộc trao đổi ngoại giao chính thức hoặc nâng cấp các mối quan hệ thực chất với Đài Loan.”

“Chúng tôi cũng cực lực phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm tạo ra ‘hai Trung Quốc’ hoặc ‘một Trung Quốc, một Đài Loan’. Đây là lập trường rõ ràng và nhất quán của chúng tôi,” ông Lục Khảng nhấn mạnh trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh.

Xuân Thành