Trung Quốc lên án Hoa Kỳ chấm dứt chương trình dành cho sinh viên nước ngoài tại Harvard

Chính quyền Trung Quốc hôm thứ Sáu (23/5) đã lên án Hoa Kỳ vì chấm dứt chương trình dành cho sinh viên quốc tế của Đại học Harvard.

“Hợp tác giáo dục Trung Quốc-Hoa Kỳ có lợi cho cả hai bên. Trung Quốc phản đối việc chính trị hóa hợp tác giáo dục”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nhấn mạnh.

Bà Mao nói: “Những gì Hoa Kỳ muốn làm chắc chắn sẽ gây tổn hại đến hình ảnh và danh tiếng của chính nước này trên thế giới”.

“Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của sinh viên và học giả Trung Quốc ở nước ngoài”, bà Mao khẳng định. 

Bà Mao rất miễn cưỡng khi thảo luận về việc Trung Quốc chính trị hóa chương trình sinh viên Harvard, được Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS) trích dẫn là lý do để đóng cửa chương trình.

“Tôi xin nhắc lại rằng Trung Quốc phản đối việc chính trị hóa hợp tác giáo dục cũng như tấn công và bôi nhọ Trung Quốc một cách vô căn cứ. Các lệnh trừng phạt mà các vị đề cập là bất hợp pháp và cần phải được dỡ bỏ ngay lập tức”, bà Mao trả lời khi một phóng viên hỏi về việc các viên chức Trung Quốc được đào tạo tại Harvard bất chấp lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ vào năm 2020.

Trong khi đó, Bộ trưởng An ninh Nội địa Hoa Kỳ  Kristi Noem khi ra lệnh cho trường Đại học Harvard chấm dứt Chương trình trao đổi sinh viên và khách tham quan (SEVP) hôm thứ Năm (22/5), đã nói rằng: “Chính quyền này đang buộc Harvard phải chịu trách nhiệm vì đã nuôi dưỡng bạo lực, bài Do Thái và phối hợp với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong khuôn viên trường”. 

“Đó là một đặc ân, không phải là quyền lợi, đối với các trường đại học khi tuyển sinh sinh viên nước ngoài và hưởng lợi từ mức học phí cao hơn của họ để giúp tăng quỹ tài trợ hàng tỷ USD của họ. Harvard đã có nhiều cơ hội để làm điều đúng đắn. [Nhưng] họ đã từ chối”, bà Noem nói.

Bà Noem yêu cầu Harvard cung cấp “thông tin về tội phạm và hành vi sai trái của sinh viên nước ngoài trong khuôn viên trường” và cảnh báo trường đại học này rằng họ có thể mất chương trình SEVP nếu không tuân thủ. Harvard đã chọn mất chương trình này thay vì cung cấp thông tin được yêu cầu.

“Họ đã mất chứng nhận Chương trình trao đổi sinh viên và khách thăm quan do không tuân thủ luật pháp. Hãy để điều này trở thành lời cảnh báo cho tất cả các trường đại học và học viện trên cả nước”, bà Noem nói.

Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS) cáo buộc ban lãnh đạo Harvard đã tạo ra “một môi trường trường học không an toàn bằng cách cho phép những kẻ kích động chống Mỹ, ủng hộ khủng bố quấy rối và tấn công cá nhân, bao gồm [tấn công vào] nhiều sinh viên Do Thái, và cản trở môi trường học tập vốn đáng kính của ngôi trường này”.

“Nhiều kẻ kích động này là sinh viên nước ngoài”, DHS lưu ý.

“Lãnh đạo Harvard tiếp tục tạo điều kiện và tham gia vào hoạt động phối hợp với ĐCSTQ, bao gồm việc tiếp đón và đào tạo các thành viên của một nhóm bán quân sự ĐCSTQ đồng lõa trong cuộc diệt chủng người Duy Ngô Nhĩ”, tuyên bố của DHS hôm thứ Năm (22/5) cho biết.

Tuyên bố đó của DHS là một tham chiếu đến việc Harvard liên tục cung cấp chỗ ở và đào tạo cho Quân đoàn Sản xuất và Xây dựng Tân Cương (XPCC). XPCC đã bị Bộ Tài chính Hoa Kỳ trừng phạt vào tháng 7/2020 vì “vi phạm nhân quyền nghiêm trọng đối với các dân tộc thiểu số ở Tân Cương, được cho là bao gồm giam giữ tùy tiện hàng loạt và ngược đãi thể chất nghiêm trọng”.

Chủ tịch Ủy ban Chọn lọc Hạ viện về ĐCSTQ Moolenaar (Đảng Cộng hòa, Michigan), Chủ tịch Ủy ban Giáo dục và Lực lượng lao động Tim Walbarg (Đảng Cộng hòa, Michigan) và chủ tịch Ủy ban Lãnh đạo Đảng Cộng hòa Hạ viện Elise Stefanik (Đảng Cộng hòa, New York) đã gửi một lá thư tới Harvard hôm thứ Hai (19/5) yêu cầu “minh bạch và chịu trách nhiệm” về các mối quan hệ của trường đại học này với các chính phủ nước ngoài thù địch, bao gồm Trung Quốc và Iran.

Bức thư đề cập đến “việc Harvard đào tạo nhiều lần cho các thành viên của XPCC” và lưu ý rằng Harvard đã cung cấp dịch vụ cho nhóm bán quân sự Trung Quốc này sau khi bị Bộ Tài chính trừng phạt nhóm đó vào năm 2020. Trường hợp gần đây nhất được ghi nhận về việc cung cấp các dịch vụ như vậy là vào năm 2024.

Ông Moolenaar cho biết: “Harvard đã đào tạo các thành viên của một nhóm bán quân sự Trung Quốc được chính quyền hậu thuẫn chịu trách nhiệm về tội diệt chủng, và các nhà nghiên cứu của trường đã hợp tác với các trường đại học quân sự Trung Quốc về nghiên cứu do Bộ Quốc phòng tài trợ và làm việc với các nhà nghiên cứu được chính quyền Iran tài trợ”.

Ông Moolenaar đang ám chỉ đến các nhà nghiên cứu Harvard đang làm việc trong các dự án công nghệ tiên tiến, bao gồm một số dự án ứng dụng trí tuệ nhân tạo, được Không quân Hoa Kỳ và Cơ quan Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến (DARPA) tài trợ. Một trong những tổ chức Trung Quốc đang bị nghi ngờ là Đại học Thanh Hoa, ngôi trường mà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình từng theo học.

“Đây không phải là những sự cố riêng lẻ — chúng đại diện cho một mô hình đáng lo ngại gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia Hoa Kỳ”, ông Moolenaar nói.

Ông Walbarg cho biết: “Không có trường đại học hay cao đẳng nào của Hoa Kỳ được phép hỗ trợ ĐCSTQ mở rộng ảnh hưởng, đàn áp công dân Hoa Kỳ hoặc phá hoại an ninh quốc gia Hoa Kỳ”.