TT Biden đề nghị đàm phán sớm với ông Macron để hàn gắn mâu thuẫn sau AUKUS

Hôm 19/9, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đề nghị có buổi hội đàm sớm với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, trong một nỗ lực rõ ràng để hàn gắn mâu thuẫn giữa các đồng minh sau thỏa thuận chuyển giao tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Úc, khiến Pháp mất đi hợp đồng lớn.

Thông báo được đưa ra sau khi Thủ tướng Úc Scott Morrison bác bỏ cáo buộc của Pháp rằng Canberra đã nói dối về kế hoạch hủy hợp đồng mua tàu ngầm của Pháp, đồng thời nói rằng ông đã nêu quan ngại về thỏa thuận này “vài tháng trước”.

Quyết định của Úc trong việc hủy bỏ thỏa thuận với Pháp đã khiến Paris phẫn nộ. Ông Macron đã triệu hồi các đại sứ của Pháp tại Canberra và Washington, một động thái chưa từng có trong quan hệ giữa các nước đồng minh.

Phát ngôn viên chính phủ Pháp Gabriel Attal hôm Chủ nhật cho biết sẽ có một cuộc điện đàm giữa TT Biden và TT Macron “trong những ngày tới” theo yêu cầu của Tổng thống Mỹ, AFP đưa tin.

Theo đó, ông Macron sẽ yêu cầu TT Mỹ phải “làm rõ” câu chuyện về một Hiệp ước quốc phòng Mỹ – Úc – Anh khiến Canberra hủy bỏ hợp đồng khổng lồ mua các tàu ngầm chạy bằng diesel của Pháp.  

Bà Attal nói: “Chúng tôi muốn có lời giải thích. Mỹ phải trả lời về cái trông giống như một sự phá hoại lòng tin lớn này.”  

Thủ tướng Úc Morrison khẳng định rằng ông và các bộ trưởng không giấu giếm các vấn đề của họ với các tàu Pháp.

Ông nói với các phóng viên ở Sydney: “Chúng tôi đã nói rất rõ ràng rằng chúng tôi sẽ đưa ra quyết định dựa trên lợi ích quốc gia chiến lược của chúng tôi.”

Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Yves Le Drian hôm thứ Bảy đã sử dụng ngôn ngữ chỉ trích mạnh mẽ đối với Úc, Mỹ và Anh.

Nói với kênh truyền hình France 2, ông cho biết: “Đó là sự dối trá, giả tạo, xúc phạm, gây tổn hại nghiêm trọng về lòng tin.”

“Lần đầu tiên trong lịch sử quan hệ giữa Hoa Kỳ và Pháp, chúng tôi triệu hồi đại sứ tham vấn, cho thấy đây là một hành động chính trị nghiêm trọng. Nó thể hiện mức độ của cuộc khủng hoảng ngày nay giữa hai nước chúng tôi và cả với Úc,” ông Le Drian nói.

Ông mô tả việc rút các đại sứ lần đầu tiên trong lịch sử quan hệ với các nước là một hành động “rất mang tính biểu tượng” nhằm “thể hiện chúng tôi không vui như thế nào và giữa chúng ta đang có một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng”.

Thủ tướng Úc Morrison cho biết ông hiểu sự thất vọng của Pháp, nhưng nói thêm: “Tôi không hối hận về quyết định đặt lợi ích quốc gia của Úc lên hàng đầu. Sẽ không bao giờ [hối hận]”.

Bộ trưởng Quốc phòng Úc Peter Dutton cũng khẳng định Canberra đã “thẳng thắn, cởi mở và trung thực” với Paris về những lo ngại của họ đối với thỏa thuận – một tuyên bố nhanh chóng bị Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly bác bỏ.

“Tuyên bố của ông ấy là không chính xác,” bà Florence nói trong chuyến thăm Niger. “Chúng tôi chưa bao giờ được thông báo về ý định của Úc”.

Pháp cũng chỉ trích Anh là “chủ nghĩa cơ hội,” chế nhạo “Trong toàn bộ diễn biến này, Anh giống như cái bánh xe thứ ba”.

Trong khi đó, một nguồn tin tại Bộ Quốc phòng Pháp cho biết Paris đã hủy cuộc họp được ấn định trong tuần này giữa Bộ trưởng Quốc phòng Florence Parly và người đồng cấp Anh Ben Wallace.

Tại London, Anh cho biết hai nước vẫn duy trì quan hệ đối tác quốc phòng mạnh mẽ và chặt chẽ và Pháp vẫn là đồng minh đáng tin cậy của Anh.

Xuân Lan 

Xem thêm: