Ukraine: Diễn viên hài thắng cử tổng thống

Ukraine vừa đánh dấu bước ngoặt chính trị lớn khi cuộc thăm dò sau bỏ phiếu cho thấy một diễn viên hài chưa từng có kinh nghiệm chính trị, có không nhiều chính sách cụ thể lại dễ dàng thắng cử và trở thành tổng thống tiếp theo tại một quốc gia đang trong chiến tranh. 

Danh hài Volodymyr Zelenskiy ăn mừng thắng cử Tổng thống Ukraine

Một chiến thắng cách biệt gần chắc chắn của Volodymyr Zelenskiy, 41 tuổi, là một thất bại cay đắng của tổng thống hiện tại Petro Poroshenko người đã gắng sức thuyết phục cử tri toàn quốc rằng ông là bức tường thành chống lại sự xâm lược của Nga và là nhà vô địch bảo vệ bản sắc Ukraine.

Hai tổ chức thăm dò sau bầu cử hôm 21/4 cho thấy Zelenskiy đã thắng tới 73% phiếu bầu trong khi Poroshenko chỉ được 25% phiếu. Các kết quả kiểm phiếu ban đầu cũng cho thấy điều này là đúng.

Zelenskiy, người hay đóng vai một tổng thống hư cấu trên truyền hình, nay chuẩn bị trở thành tổng thống thật sự của một nước nằm trên chiến tuyến của phương Tây trong cuộc đối đầu với  Nga, trong bối cảnh mâu thuẫn tạo ra do việc Nga thôn tính bán đảo Crimea của Ukraine và phong trào nổi dậy thân Nga ở phía đông nước này.

Đêm Chủ nhật 21/4, trong khi tuyên bố chiến thắng tại trụ sở của chiến dịch tranh cử trước những người ủng hộ, Zelenskiy cam kết ông sẽ không để người Ukraine thất vọng.

“Tôi chưa chính thức là tổng thống, nhưng với tư cách là công dân Ukraine, tôi có thể nói với tất cả các quốc gia hậu Xô Viết đang nhìn vào chúng ta. Bất cứ điều gì cũng có thể!”

Quan chức Anh, Pháp và EU đã gửi lời chúc mừng chiến thắng sớm của ông Zelenskiy.

Chiến thắng của một diễn viên hài tại Ukraine phù hợp với xu hướng các nhân vật chống thể chế đang đánh bại tầng lớp được gọi là tinh hoa chính trị tại Mỹ, Châu Âu, và nhiều nơi khác. Ông Zelenskiy cam kết chấm dứt chiến tranh tại vùng Donbass phía đông, và tiêu diệt tham nhũng trong khi dân Ukraine đang phẫn nộ vì giá cả tăng cao và các điều kiện sống suy giảm.

Nhưng ông không nói rõ kế hoạch cụ thể để đạt được điều này, và các nhà đầu tư muốn có đảm bảo rằng ông sẽ tăng tốc cải cách cần thiết để thu hút đầu tư nước ngoài và giữ được đất nước trong chương trình bảo trợ của Quỹ Tiền tệ Quốc tế.

“Bởi vì không có sự chắc chắn toàn bộ về chính sách kinh tế của người sẽ trở thành tổng thống, chúng tôi đơn giản là không biết điều gì sẽ xảy ra và cộng đồng tài chính đang lo ngại vì thế,” Serhiy Fursa, chủ ngân hàng đầu tư tại Quỹ Dragon Capital ở Kiev.

“Chúng tôi cần phải chờ xem những quyết định đầu tiên, những bổ nhiệm đầu tiên. Chúng tôi có lẽ không thể biết các rủi ro lớn nhường nào sớm hơn tháng Sáu. Có thể chẳng có gì thay đổi.”

Hoa Kỳ, Châu Âu và Nga sẽ quan sát chặt chẽ chính sách ngoại giao của Zelenskiy để xem liệu ông có cố gắng chấm dứt cuộc chiến chống lại những kẻ ly khai thân Nga, cuộc chiến đã khiến 13.000 thiệt mạng, hay không.

Hôm Chủ nhật, Zelenskiy nói rằng dự định tiếp tục các cuộc đàm phán được EU hậu thuẫn với Nga về một thỏa thuận hòa bình chưa được thi hành, và sẽ cố gắng giải thoát cho những người Ukraine đang bị Nga cầm tù.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói rằng Ukraine nay có cơ hội “khởi động lại” và đoàn kết người dân của mình.

Tổng thống Poroshenko trong một bài phát biểu cảm động đã chấp nhận thất bại. Tuy vậy, ông nói sẽ không rời bỏ sân khấu chính trị và Zelenskiy vẫn sẽ phải đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ đến từ những đồng minh của ông trong Quốc hội.  

Ông Zelenskiy cam kết giữ nguyên hướng đi của Ukraine là một nước thân phương Tây, nhưng không hào hứng như Poroshenko khi nói về một ngày Ukraine sẽ gia nhập EU.

Poroshenko trên mạng xã hội nói rằng chiến thắng của Zelenskiy sẽ khiến điện Kremlin ăn mừng.

“Họ tin rằng với một Tổng thống Ukraine thiếu kinh nghiệm, Ukraine nhanh chóng sẽ trở về quỹ đạo ảnh hưởng của Nga”, tổng thống viết.

IMF nói sẽ quan sát chặt hành động của ông Zelenskiy xem ông có cho phép giá xăng tăng lên mức thị trường hay không. Đây là một đòi hỏi của IMF nhưng đối với Zelenskiy là một vấn đề nhạy cảm chính trị mà ông chỉ có những động thái rất mờ nhạt.

Chiến dịch tranh cử vô tiền khoáng hậu của ông được quảng bá trên chính vai diễn hài của mình. Trong một chương trình truyền hình, ông diễn vai một giáo viên trung thực và cẩn thận, người vô tình trở thành tổng thống sau khi những tố cáo của ông về tham nhũng trở nên nổi tiếng.

Trong chiến dịch tranh cử thật Zelenskiy cũng cam kết chống tham nhũng, một thông điệp đi vào lòng đa số người Ukraine đang phát chán với tình trạng hủ bại của nước nhà và hiện trạng của một trong những nền kinh tế nghèo nhất Châu Âu sau ba thập kỷ tách khỏi Liên Xô.

Đức Trí

Xem thêm: