Ứng cử viên Tổng thống Đài Loan lên kế hoạch quá cảnh ở Mỹ, khiến Trung Quốc giận dữ

Trung Quốc lên án kế hoạch của ông William Lai, ứng cử viên Tổng thống Đài Loan, dừng chân ở Mỹ trong chuyến đi tới Paraguay.

Phó Tổng thống Đài Loan William Lai, ứng cử viên hàng đầu trong cuộc đua Tổng thống năm 2024, đã công bố kế hoạch dừng chân tại Hoa Kỳ khi ông tới Paraguay vào tháng tới, khiến chính quyền Trung Quốc nổi giận.

Chuyến thăm Hoa Kỳ của ông Lai được tiết lộ là một phần trong kế hoạch tham dự lễ nhậm chức vào ngày 15 tháng 8 của Tổng thống đắc cử Paraguay, ông Santiago Peña, một chính trị gia từng vận động tăng cường quan hệ với Đài Loan.

Đài Bắc mô tả chuyến thăm Hoa Kỳ của ông Lai là một điểm dừng quá cảnh, nhưng các quan chức Trung Quốc đã bày tỏ sự phẫn nộ, coi việc dừng chân là một phương tiện lén lút để tạo ra sự ủng hộ cho chương trình nghị sự “ly khai” của ông Lai.

“Trung Quốc kiên quyết phản đối bất kỳ hình thức trao đổi chính thức nào giữa Hoa Kỳ và Đài Loan, kiên quyết phản đối các chuyến thăm lén lút của những người ly khai đòi độc lập Đài Loan dưới bất kỳ danh nghĩa nào hoặc vì bất kỳ lý do gì, và kiên quyết phản đối bất kỳ hình thức đồng lõa nào của Hoa Kỳ để hỗ trợ những người ly khai đòi độc lập của Đài Loan,” phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning cho biết.

“Trung Quốc sẽ chú ý đến sự phát triển của tình hình và thực hiện các biện pháp kiên quyết và mạnh mẽ để bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ.”

Bà Ning lưu ý rằng chính phủ Trung Quốc đã gửi khiếu nại ngoại giao chính thức với Hoa Kỳ về việc dừng quá cảnh theo kế hoạch.

Trung Quốc không cho phép các nước có quan hệ ngoại giao đồng thời với cả Bắc Kinh và Đài Loan, nơi mà họ coi là một phần lãnh thổ hợp pháp của mình.

Kể từ những năm 1970, Hoa Kỳ đã thừa nhận chính sách “Một Trung Quốc”, trong đó xác định Bắc Kinh là chính phủ hợp pháp duy nhất của Trung Quốc. Nhưng trong khi không công nhận nền độc lập của Đài Loan, lập trường của Hoa Kỳ không thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với hòn đảo này.

Chuyến thăm của ông Lai có nguy cơ gây thêm căng thẳng cho quan hệ Mỹ-Trung, vốn đã căng thẳng trong những tháng gần đây, khi hai nước đưa ra những cáo buộc về một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc đi qua Bắc Mỹ, cũng như các cuộc chạm trán quân sự trên Biển Đông.

Vào tháng 3, một bất đồng ngoại giao tương tự đã nổ ra khi Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đi qua Hoa Kỳ hai lần trên đường đến thăm các đồng minh của đất nước mình ở Trung Mỹ.

Trong chuyến trở về, bà dừng lại ở California, nơi bà cùng với Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy tham gia một cuộc họp kín. Đáp lại, Trung Quốc chỉ trích cuộc họp là “sai trái” và cho biết quân đội của họ trong tình trạng báo động cao.

Nhưng Hoa Kỳ đã tìm cách hạ thấp những lo ngại của Trung Quốc, chỉ ra rằng những điểm dừng quá cảnh như vậy không phải là hiếm.

“Không có lý do gì để Trung Quốc sử dụng quá cảnh này như một cái cớ cho các hành động khiêu khích,” Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết hôm thứ Hai.

Hoa Kỳ không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan nhưng duy trì mối quan hệ không chính thức mạnh mẽ và là nhà cung cấp vũ khí chính cho Đài Loan.

Chuyến đi của ông Lai diễn ra vào thời điểm mà những người ủng hộ Đài Loan ở Mỹ Latinh đang trở nên ngày càng ít, khi các quốc gia trong khu vực từ bỏ quan hệ với hòn đảo để chuyển sang quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Tháng trước, Honduras đã mở một đại sứ quán tại Trung Quốc sau khi cắt đứt quan hệ với Đài Loan, với lý do các cơ hội kinh tế có thể có được từ mối quan hệ bền chặt với Bắc Kinh.

Quyết định của Honduras đã khiến Đài Loan chỉ còn lại 13 đồng minh ngoại giao được chính thức công nhận. Câu hỏi liệu có nên duy trì quan hệ với Đài Loan hay không là một vấn đề chính sách đối ngoại trung tâm trong cuộc chạy đua tổng thống gần đây của Paraguay, với Peña – ứng cử viên bảo thủ – đang cố gắng giữ nguyên hiện trạng.

Đối thủ ôn hòa của ông, Efraín Alegre, đã đề xuất cắt đứt quan hệ với Đài Loan để thiết lập một liên minh với Trung Quốc.

Nhiều người ở Đài Loan lo sợ rằng Bắc Kinh cuối cùng có thể tiến hành một nỗ lực quân sự nhằm kiểm soát hòn đảo này. Paraguay vẫn là đồng minh chính thức cuối cùng của Đài Loan ở Nam Mỹ.

Lê Vy (theo Al Jazeera)