Việc Nga thất bại trong việc thống trị bầu trời ở Ukraine khiến các chuyên gia bối rối

Trước cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, tình báo Mỹ đã dự đoán các lực lượng Moscow sẽ nhanh chóng huy động sức mạnh không quân khổng lồ của quân đội Nga để thống trị bầu trời Ukraine. Nhưng sáu ngày đầu tiên đã làm xáo trộn những kỳ vọng đó, và phía Nga cho thấy Nga đã tỏ ra vụng về hơn nhiều so với sức mạnh không quân của mình, đến mức các quan chức Mỹ không thể giải thích chính xác điều gì đang diễn ra.

“Họ không nhất thiết sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao với máy bay của chính họ và phi công của chính họ”, một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ nói với Reuters trong điều kiện giấu tên.

Hoàn toàn kém hơn so với quân đội Nga về quân số và hỏa lực, nhưng lực lượng không quân của Ukraine vẫn đang bay và hệ thống phòng không của họ vẫn được coi là khả thi – một thực tế đang khiến các chuyên gia quân sự bối rối.

Các chuyên gia của Janes, một công ty nghiên cứu chuyên về “tình báo quốc phòng và an ninh”, nói với AFP News hôm thứ Ba rằng họ bối rối về lý do tại sao lực lượng không quân của Nga đã không thể nắm quyền kiểm soát quyết định đối với không phận Ukraine. Phát hiện của công ty cho thấy Nga sử dụng 132 máy bay ném bom trong khi Ukraine không có, 832 máy bay chiến đấu trong khi Ukraine có 86 và 358 máy bay vận tải so với 63 máy bay của Ukraine.

Lĩnh vực duy nhất mà Nga không có ưu thế là máy bay không người lái, trong đó Ukraine có 66 máy bay so với 25 máy bay của Nga. Ukraine gần đây đã ca ngợi máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ vì đã giúp họ đánh trả lực lượng Nga, Insider đưa tin.

Trong khi Janes lưu ý rằng Nga đã không triển khai toàn bộ lực lượng không quân của mình chống lại Ukraine, tình hình vẫn còn khó hiểu.

Gareth Jennings, một nhà phân tích tại Janes, nói với AFP News. “Mặc dù Nga có lợi thế đi kèm với số lượng lớn hơn, nhưng họ vẫn chưa giành được quyền kiểm soát bầu trời Ukraine đến mức có thể ngăn chặn Không quân Ukraine hoạt động và gây thiệt hại cho nỗ lực chiến tranh của Nga.” “Họ vẫn hiện đang chỉ cố gắng vô hiệu hóa hệ thống phòng không trên bộ và trên không của Ukraine.”

Sau khi mở màn cuộc xâm lược vào ngày 24/2, các nhà phân tích kỳ vọng quân đội Nga sẽ cố gắng tiêu diệt ngay lực lượng phòng không và lực lượng phòng không của Ukraine.

Thay vào đó, các máy bay chiến đấu của không quân Ukraine vẫn đang thực hiện các cuộc xuất kích tầm thấp, phòng thủ đối không và tấn công mặt đất. Nga vẫn đang phải bay qua không phận tranh chấp.

Rob Lee, một chuyên gia quân sự Nga tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại cho biết: “Có rất nhiều thứ họ đang làm thật bối rối. Bởi vì mỗi ngày kéo dài thêm là chi phí và rủi ro tăng lên. Và họ không làm điều đó [huy động tổng lực tấn công] và thực sự khó giải thích cho bất kỳ lý do thực tế nào.”

Các chuyên gia quân sự có bằng chứng cho thấy sự thiếu phối hợp của không quân Nga với các đội hình quân mặt đất, với nhiều lực lượng quân Nga được điều tiến về phía trước ngoài tầm với của lực lượng phòng không của họ.

Điều đó khiến binh lính Nga dễ bị tấn công từ các lực lượng Ukraine, bao gồm cả những lực lượng mới được trang bị máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ và tên lửa chống tăng của Mỹ và Anh. 

“Lực lượng không quân Nga thiếu hiệu quả là một trong những yếu tố đáng ngạc nhiên của cuộc xung đột này”, cựu Đại tá Pháp Michel Goya nói với AFP.

Một chuyên gia hàng không, Justin Bronk, giải thích rằng vấn đề của Nga có thể là do nước này thiếu các loại vũ khí dẫn đường chính xác (PGM).

Phát biểu với Military Times, Samuel Bendett, một chuyên gia về tác chiến bằng máy bay không người lái của Nga làm việc cho nhóm nghiên cứu CNA, cho rằng thành công của các máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ do Ukraine triển khai cho thấy Nga đã không thực hiện đầy đủ các chiến lược phòng không của mình.

“[Ở Ukraine], Nga dường như không thể hiện được các chiến thuật, kỹ thuật và quy trình mà họ đã thực hành trong nhiều năm và đang tìm cách hoàn thiện ở Syria … [để cung cấp] sự che chở đầy đủ cho các lực lượng mặt đất của mình”, ông Bendett giải thích.

David Deptula, một tướng ba sao của Không quân Mỹ đã nghỉ hưu, người từng chỉ huy vùng cấm bay ở miền bắc Iraq, cho biết ông rất ngạc nhiên khi Nga không nỗ lực hơn để thiết lập ưu thế trên không ngay từ đầu.

Deptula nói với Reuters: “Người Nga đang phát hiện ra rằng việc điều phối các hoạt động đa miền không hề dễ dàng. “Và rằng không quân Nga không giỏi như những gì chúng ta tưởng tượng.”

Trong khi người Nga đang hoạt động kém hiệu quả, quân đội Ukraine cho đến nay đã vượt quá mong đợi.

Xuân Lan (t/h)