Zambia: Con sông lớn “chết” sau 1 đêm vì rò rỉ chất thải từ công ty Trung Quốc

Rò rỉ chất thải có tính axit xảy ra tại mỏ do công ty Trung Quốc điều hành ở Zambia, khiến một con sông lớn “chết” chỉ sau một đêm. Dấu hiệu ô nhiễm đã được tìm thấy cách bờ sông ít nhất 100 km về phía hạ lưu. Chính quyền Zambia lo ngại vụ tràn chất thải sẽ gây ra hậu quả lâu dài, có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu người.

Hãng tin AP hôm thứ Bảy (15/3) đưa tin, vụ rò rỉ xảy ra vào ngày 18/2 khi một đập chất thải tại mỏ đồng của công ty Trung Quốc sở hữu ở phía bắc bị sập. Đập này được sử dụng để chứa chất thải có tính axit.

Theo các nhà điều tra của Hiệp hội Kỹ thuật Zambia, vụ sập đã khiến khoảng 50 triệu lít chất thải chứa axit đậm đặc, chất rắn hòa tan và kim loại nặng chảy vào một con sông dẫn đến tuyến đường thủy quan trọng nhất của Zambia – sông Kafue.

Sông Kafue chảy qua miền trung Zambia, với tổng chiều dài hơn 1.500 km. Khoảng 60% trong số 20 triệu dân của đất nước sống ở lưu vực sông Kafue, nguồn cung cấp nước cho thủy sản, tưới tiêu nông nghiệp và công nghiệp. Ngoài ra, dòng sông còn cung cấp nước uống cho khoảng 5 triệu người, trong đó có thủ đô Lusaka.

Tổng thống Zambia Hakainde Hichilema đã kêu gọi các chuyên gia giúp đỡ và cho biết vụ rò rỉ là một cuộc khủng hoảng đe dọa người dân và động vật hoang dã dọc sông Kafue.

Các nhà chức trách lo ngại nước ngầm sẽ bị ô nhiễm khi chất thải khai thác thấm vào lòng đất hoặc được mang đến các khu vực khác. Họ vẫn đang điều tra mức độ thiệt hại về môi trường.

Một dòng sông cạn kiệt tài nguyên chỉ sau một đêm, tất cả cá và chim đều chết

Các phóng viên của AP đã đến thăm các khu vực của sông Kafue và có thể nhìn thấy cá chết dạt vào bờ sông cách mỏ khoảng 100 km về phía hạ lưu do Tập đoàn Luyện kim Trung Quốc Zambia điều hành. Công ty được kiểm soát bởi Tập đoàn Công nghiệp Kim loại màu Trung Quốc, một doanh nghiệp nhà nước của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).

Ông Sean Cornelius, người sống gần sông Kafue, cho biết: “Trước ngày 18/2, dòng sông tràn đầy sức sống. Bây giờ mọi thứ đã chết, giống như một dòng sông hoàn toàn chết. Thật không thể tin được. Chỉ qua một đêm, dòng sông đã chết”.

Ông cho biết cá và chim gần đó biến mất gần như ngay lập tức.

Chính phủ Zambia đã triển khai lực lượng không quân thả hàng trăm tấn vôi xuống sông nhằm trung hòa axit và giảm thiểu thiệt hại. Cùng lúc đó, có tàu cao tốc chạy tới chạy lui trên sông, phun vôi.

Sự cố rò rỉ xảy ra thường xuyên, công ty Trung Quốc che giấu, cảnh sát bắt giữ người chịu trách nhiệm

Vài ngày sau sự cố tại một mỏ đồng Trung Quốc đầu tư, một mỏ khác của Trung Quốc ở vành đai đồng của Zambia đã xảy ra một vụ rò rỉ chất thải axit nhỏ hơn. Giới chức trách cáo buộc mỏ này đã cố gắng che giấu vụ việc.

Cảnh sát địa phương cho biết một công nhân mỏ đã rơi vào chất axit và tử vong tại mỏ thứ hai. Cảnh sát cũng cho biết mỏ này vẫn tiếp tục hoạt động dù đã nhận lệnh ngừng hoạt động từ chính quyền. Phía cảnh sát cho biết, hai quản lý người Trung Quốc của mỏ đã bị bắt giữ.

Cả hai mỏ hiện đã ngừng hoạt động theo lệnh của chính quyền Zambia, trong khi đó nhiều người Zambia tỏ ra tức giận.

“Lời xin lỗi” của Tổng công ty luyện kim Trung Quốc thiếu chân thành, người dân bất mãn

Người phát ngôn chính phủ, ông Cornelius Mweetwa, cho biết tình hình rất nghiêm trọng và Công ty luyện kim Trung Quốc Zambia sẽ chịu trách nhiệm chi trả chi phí dọn dẹp.

Zambia là 1 trong 10 nước sản xuất đồng hàng đầu thế giới và các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc là những bên tham gia chính trong hoạt động khai thác đồng của Zambia.

Ông Trương Bồi Văn (Zhang Peiwen), Chủ tịch Công ty luyện kim Trung Quốc Zambia, đã gặp các bộ trưởng Chính phủ Zambia trong tuần này và xin lỗi về vụ rò rỉ axit, theo biên bản cuộc họp do Công ty luyện kim Trung Quốc Zambia công bố.

Kỹ sư môi trường Mweene Himwinga, người tham dự cuộc gặp giữa ông Trương với các bộ trưởng Chính phủ Zambia và những người khác, không hài lòng với cái gọi là “lời xin lỗi” của phía Trung Quốc.

Ông Shimwenga nói: “Họ dường như không quan tâm và không tôn trọng chút nào [đối với Zambia]. Tôi nghĩ điều đó thực sự đáng lo ngại vì suy cho cùng, với tư cách là người Zambia, đây là vùng đất duy nhất của chúng tôi”.

Trong khi những khoáng sản này rất quan trọng đối với nền kinh tế của các quốc gia này, các công ty Trung Quốc thường bị chỉ trích vì tác động môi trường từ các hoạt động khai thác quy mô lớn ở các khu vực giàu khoáng sản ở châu Phi, bao gồm cả các nước láng giềng của Zambia là Cộng hòa Dân chủ Congo và Zimbabwe.

Các mỏ đồng do Trung Quốc đầu tư bị cáo buộc phớt lờ các quy định về an toàn, vấn đề lao động và các quy định khác của Zambia, đồng thời tìm cách kiểm soát nguồn cung khoáng sản quan trọng, gây ra sự bất mãn trong cộng đồng địa phương. Ngoài ra, Zambia đang nợ Trung Quốc hơn 4 tỷ USD và sau khi vỡ nợ vào năm 2020, nước này buộc phải tái cơ cấu một phần các khoản vay từ Trung Quốc và các quốc gia khác.

Theo Lâm Yến, Epoch Times