Chủ tịch nước Tô Lâm kêu gọi Bắc Kinh xử lý đúng đắn tranh chấp trên biển

Chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm bày tỏ với Đại sứ Trung Quốc tại Hà Nội hôm thứ Ba (ngày 11/6) rằng ông hy vọng Trung Quốc có thể giải quyết đúng đắn các tranh chấp trên biển và tôn trọng lợi ích của tất cả các nước.

Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng có lịch sử lâu dài và phức tạp. Hai bên thận trọng duy trì quan hệ hữu nghị vì lợi ích kinh tế, chính trị và cố gắng không động chạm đến tranh chấp chủ quyền biển giữa hai bên.

Truyền thông Nhà nước Việt Nam hôm thứ Ba đưa tin ông Tô Lâm nói trong cuộc gặp này rằng cả hai bên cần tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau và tích cực tìm kiếm các biện pháp phù hợp, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982.

Ông Tô Lâm cũng nhấn mạnh rằng cả hai bên cần tận tâm thực hiện sự đồng thuận cấp cao của nhiều quốc gia cũng như giải quyết tốt hơn những khác biệt trên biển.

Thứ Năm tuần trước, Bộ Ngoại giao Việt Nam bày tỏ quan ngại sâu sắc trước hoạt động của các tàu nghiên cứu khoa học Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Ông Tô Lâm cho biết hôm thứ Ba rằng phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác với Trung Quốc vẫn là ưu tiên hàng đầu của Việt Nam trong quan hệ đối ngoại.

Vào tháng 12 năm ngoái, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến thăm Hà Nội và hai bên đã ký một loạt thỏa thuận hợp tác.

Biển Đông là một trong những tuyến đường vận chuyển quan trọng nhất trên thế giới với hơn 3 nghìn tỷ USD hàng hóa đi qua mỗi năm. Ngoài ra, vùng biển này còn chứa đựng nguồn tài nguyên thiên nhiên khổng lồ, thu hút sự chú ý và cạnh tranh của các nước láng giềng. Nhiều quốc gia tuyên bố chủ quyền trên một phần Biển Đông. Các quốc gia tuyên bố yêu sách với vùng biển này bao gồm: Trung Quốc, Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông dựa trên cái gọi là lập trường đường chín đoạn.

Trong hai năm qua, cái gọi là “hoạt động thực thi pháp luật” của Trung Quốc ở Biển Đông ngày càng trở nên hung hãn hơn, mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines cũng trở nên căng thẳng. Tàu thuyền của hai bên thường xuyên xảy ra đối đầu, thậm chí xung đột. Các tàu cảnh sát biển Trung Quốc dựa vào thân tàu khổng lồ nên đã trực tiếp chặn tàu Philippines và thậm chí dùng vòi rồng áp suất cao để tấn công, khiến thân tàu bị hư hại và thủy thủ của Philippines bị thương.

Mặc dù cả Việt Nam và Trung Quốc đều cố gắng hết sức để nêu bật khía cạnh hữu nghị của hai bên nhưng khó có thể che đậy hoàn toàn các tranh chấp chủ quyền giữa hai nước. Đầu tháng 3 năm nay, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã công bố đường cơ sở lãnh hải ở phía bắc Vịnh Bắc Bộ, điều này làm gia tăng xung đột giữa hai bên.

BBC của Anh đưa tin Vịnh Bắc Bộ nằm trong vùng biển nhạy cảm giữa lãnh thổ Trung Quốc Việt Nam và đảo Hải Nam (căn cứ hải quân của Trung Quốc) đều nằm ở vùng biển này. Bộ Ngoại giao Việt Nam phản ứng ngay sau khi Trung Quốc công bố “đường cơ sở lãnh hải” và kêu gọi Bắc Kinh tôn trọng luật pháp quốc tế cũng như các quyền và lợi ích của các nước khác.

Trung Quốc sử dụng cái gọi là “đường chín đoạn” nối liền các điểm cơ sở liền kề để tạo thành cái gọi là “đường cơ sở” thể hiện một đường thẳng ra khỏi bờ biển. Điều này đã khiến Hà Nội nhạy cảm về vấn đề phân định chủ quyền trên biển Đông. Việt Nam cho rằng theo quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật biển, các đường thẳng của đường cơ sở lãnh hải không được lệch khỏi phần kéo dài hướng chung của bờ biển. Mục đích của đường cơ sở là xác định giới hạn lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế.

Để chống lại các hành động hung hăng của Trung Quốc ở Biển Đông, Việt Nam cũng bắt chước Trung Quốc, đẩy mạnh hoạt động cải tạo, xây dựng đảo ở Biển Đông. Theo một báo cáo do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) công bố gần đây, một tổ chức tư vấn ở Washington, Việt Nam đã xây dựng 692 mẫu Anh (280ha) đảo ở 10 địa điểm trong sáu tháng qua, vượt quá 404 hòn đảo được xây dựng ở Việt Nam trong 11 tháng trước đó. Điều này nâng tổng diện tích nạo vét và lấp đầy của Việt Nam trong khu vực tranh chấp Biển Đông lên khoảng 2.360 mẫu Anh, bằng khoảng một nửa so với 4.650 mẫu Anh của Trung Quốc.

Báo cáo cho biết đây là sự thay đổi lớn so với 3 năm trước, khi tổng diện tích nạo vét và cải tạo ở Việt Nam chỉ là 329 mẫu Anh, chưa bằng 1/10 tổng diện tích của Trung Quốc.

Theo báo cáo mới nhất, Rạn san hô Barque Canada (Bãi Thuyền Chài) vẫn là tiền đồn lớn nhất của Việt Nam, với việc cải tạo đất tăng gần gấp đôi trong sáu tháng qua, từ 238 mẫu Anh lên 412 mẫu Anh.

Tổng chiều dài của hòn đảo này là 4.31m, là tiền đồn duy nhất của Việt Nam có khả năng xây dựng đường băng dài 3.000m cho đến nay đối với các đảo nhân tạo do Trung Quốc kiểm soát.

Khánh Vy/VOA