‘Có hiện tượng trục lợi trong chính sách giảm nghèo’

Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung thừa nhận có hiện tượng trục lợi chính sách giảm nghèo tại một số địa phương.

Ngày 17/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện Nghị quyết đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2020.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho hay theo báo cáo hết năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo cả nước còn 6,7% (giảm 1,53% so với cuối năm 2016); ước đến cuối năm 2018 còn dưới 6% (giảm khoảng 1,0 – 1,3% so với năm 2017); tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo giảm bình quân 5,43%/năm; tại các xã thuộc Chương trình 135 giảm khoảng 3 – 4%/năm, đạt mục tiêu về giảm tỷ lệ hộ nghèo hàng năm theo Nghị quyết 142/2016/QH13.

Tuy nhiên, kết quả giảm nghèo chưa vững chắc, chênh lệch giàu – nghèo giữa các vùng, nhóm dân cư chưa được thu hẹp, nhất là khu vực miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Nhiều nơi tỷ lệ nghèo vẫn còn trên 50%, cá biệt còn trên 60-70%.

Các hộ dân tộc thiểu số có thu nhập bình quân chỉ bằng 2/5 mức thu nhập bình quân của cả nước. Nguyên nhân chính là do tách hộ, do hậu quả của thiên tai, lũ lụt, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Sau khi thẩm tra báo cáo, Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội chỉ ra thành quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững. Cụ thể:

Tháng 3/2018, tuy đã có 8/64 huyện 30a thoát nghèo; 14/30 huyện hưởng cơ chế 30a thoát khỏi tình trạng khó khăn nhưng lại bổ sung 29 huyện vào danh sách huyện nghèo giai đoạn 2018 – 2020.

12 tỉnh có tỷ lệ tái nghèo tăng rõ rệt (tăng từ 0,03% trở lên), trong đó có cả một số tỉnh có điều kiện phát triển kinh tế – xã hội thuận lợi; số hộ tái nghèo bằng khoảng 1/20 số hộ thoát nghèo; số hộ nghèo mới phát sinh bằng khoảng 1/4 số hộ thoát nghèo; nhiều tỉnh thuộc khu vực bị thiên tai, lũ lụt nghiêm trọng có tỷ lệ phát sinh hộ nghèo mới hàng năm rất cao.

Có hiện tượng trục lợi chính sách giảm nghèo

Liên quan đến việc trục lợi trong chính sách giảm nghèo, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đặt câu hỏi thời gian qua, dư luận phản ánh tình trạng một số cán bộ đưa người thân không đúng quy định vào danh sách hộ nghèo để trục lợi chính sách hoặc đối tượng thụ hưởng chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở, về cây, con giống lại không phải hộ nghèo; hoặc sai phạm trong sử dụng vốn, thất thoát, lãng phí, tham nhũng, hiệu quả sử dụng vốn thấp…

“Chúng tôi muốn biết sự thực tình trạng này là như thế nào, con số đã xử lý ra sao?” – bà Nga hỏi.

Trả lời, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung giải thích những vụ việc báo chí, dư luận phản ánh chủ yếu là ở các nguồn hỗ trợ, chứ không phải là chính sách giảm nghèo. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận có việc cán bộ trục lợi chính sách giảm nghèo.

Bộ trưởng lấy dẫn chứng có trường hợp chủ tịch xã ở Nam Định tìm mọi cách cho con đi làm con nuôi người khác để đưa vào nhận chính sách xoá đói, giảm nghèo; đã có chủ tịch xã phải đi tù vì chuyện này.

“Các trường hợp vi phạm khi phát hiện đều được xử lý theo quy định pháp luật” – ông Dung nói.

Ngoài ra, ông Dung cho rằng từ khi xét hộ nghèo theo tiêu chí công khai, minh bạch thì cơ bản đã khắc phục được tình trạng trục lợi.

Cũng tại buổi làm việc, Trưởng ban Dân nguyện của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải cho hay theo báo cáo, những huyện nghèo có tỷ lệ hộ nghèo cao đều là những huyện nằm ở tỉnh miền núi phía Bắc như Điện Biên, Yên Bái, Cao Bằng. Vì sao tất cả cơ chế chính sách, con người, nguồn lực như nhau, nhưng có nơi tốc độ giảm nghèo nhanh, có nơi chậm? Vì sao những huyện này lại tập trung ở tỉnh miền núi phía Bắc, ngoài yếu tố khách quan là thiên tai, bão lũ thì nguyên nhân chủ quan là gì? Bà Hải đề nghị cần chỉ ra các giải pháp cụ thể cho tình trạng này.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị cần xem xét lại số liệu và phân tích, đánh giá để tìm ra nguyên nhân, đưa ra giải pháp để chính sách đi đúng đối tượng, đúng mục đích.

Bà Ngân lấy dẫn chứng năm 2017, Nam Định có 3.738 hộ nghèo trong khi Hà Giang chỉ có 2.900 hộ, Thái Bình là 2.506 hộ trong khi Lai Châu là 1.581 hộ.

“Số liệu hết sức mâu thuẫn. Không thể nào tỉnh Đồng bằng sông Hồng lại tái nghèo nhiều hơn, hộ nghèo mới phát sinh nhiều hơn các tỉnh miền núi được” – bà Ngân nói.

Trần Tâm

Xem thêm: