Đề xuất đặt máy sốc tim tự động nơi công cộng để cứu người ngừng tim

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu đề xuất đặt máy sốc tim tự động (AED) tại nơi công cộng như trạm y tế, sân bay, bến xe để tăng cơ hội cứu sống người bị ngừng tim đột ngột, với kế hoạch thí điểm từ tháng 9/2025.

• Tài xế ô tô nghi đột quỵ, húc văng người lái xe máy ở Thủ Đức (TP.HCM)
• Đột quỵ và ngừng tim: Cách phân biệt và cấp cứu kịp thời trong phút chốc

Ngày 10/8, tại buổi chia sẻ về dự án phi lợi nhuận đặt máy sốc tim tự động (AED) tại cộng đồng, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết Việt Nam có hơn 200.000 ca tử vong do bệnh tim mạch trong năm 2023, chiếm 33% tổng số ca tử vong, với 85% liên quan đến nhồi máu cơ tim. Nhiều trường hợp đột tử do ngừng tim đột ngột không được cấp cứu kịp thời.

Dự án nhằm trang bị AED tại nơi công cộng để tăng tỷ lệ sống sót, đặc biệt trong “thời gian vàng” vài phút đầu sau ngừng tim.

Máy sốc tim tự động (AED) là thiết bị y tế di động, tự động phân tích nhịp tim và cung cấp xung điện để khôi phục nhịp tim bình thường.

Theo PGS.TS Hiếu và ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, AED đã được triển khai phổ biến ở nhiều quốc gia, kể cả những nước có GDP thấp hơn Việt Nam, tại sân bay, bến tàu, trung tâm thương mại, đường phố. Tỷ lệ sống sót của bệnh nhân được cấp cứu bằng AED cao hơn đáng kể so với chỉ ép tim bằng tay.

Dự án dự kiến bắt đầu bằng việc khảo sát các trạm y tế xã, phường, bệnh viện tuyến cơ sở chưa có AED, ưu tiên triển khai tại một thành phố du lịch với nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp và mạnh thường quân.

Sau đó, dự án sẽ mở rộng đến các địa điểm xa cơ sở y tế như nhà thuốc, bến xe, bến tàu, bãi biển, tùy theo nhu cầu địa phương.

Cuối tháng 8/2025, dự án sẽ hoàn tất khảo sát và công bố địa phương thí điểm vào đầu tháng 9/2025. Một ứng dụng bản đồ sẽ được phát triển để giúp người dân xác định vị trí AED gần nhất.

Về lo ngại mất cắp, PGS.TS Hiếu khẳng định AED là thiết bị cứu người, ít khả năng bị lấy trộm, dựa trên kinh nghiệm quốc tế. Luật Khám bệnh, chữa bệnh cũng quy định mọi người có trách nhiệm tham gia cấp cứu, giảm nguy cơ liên lụy pháp lý.

Về kỹ thuật, AED dễ sử dụng với hướng dẫn tự động, có thể tích hợp video call hoặc trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, dự án nhấn mạnh tầm quan trọng của đào tạo cộng đồng về sơ cấp cứu, đặc biệt kỹ năng ép tim ngoài lồng ngực. Các lớp đào tạo sẽ được tổ chức, cấp chứng chỉ cho tình nguyện viên để hướng dẫn người khác.

PGS.TS Hiếu lưu ý, khi phát hiện người bất tỉnh, cần kiểm tra mạch cảnh (vùng cổ) hoặc mạch bẹn. Nếu không có mạch, đó là dấu hiệu ngừng tim, cần ép tim ngay và sử dụng AED nếu có. Nếu vẫn có mạch, có thể là đột quỵ, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế nhanh chóng.

Ông cảnh báo tránh các biện pháp không đúng như cạo gió hoặc cho uống an cung khi đột quỵ, vì có thể gây nguy hiểm.

Hiện nay, giá một máy AED dao động từ 20-30 triệu đồng, nhưng một số doanh nghiệp đã cam kết tài trợ hoặc bán giá ưu đãi.

Minh Long