Hơn 27.000 ha rừng tự nhiên biến mất: Xử lý bằng ‘kiểm điểm’

Hơn 27.000 ha rừng tự nhiên tại tỉnh Đắk Lắk đã biến mất từ năm 2017-2020, do chuyển đổi mục đích sử dụng, do cháy rừng, do phá rừng, do chỉnh sửa dữ liệu…

• Từ năm 2020 tới 2021: Mỗi ngày 294 ha rừng tự nhiên biến mất
• Bộ TN&MT cấp phép thăm dò bô xít gây ảnh hưởng gần 2.400ha rừng tự nhiên Lâm Đồng

Hai năm kể từ sau kết luận của Thanh tra Chính phủ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Đắk Lắk đã có báo cáo xử lý đối với việc hơn 27.000 ha rừng tự nhiên “bị suy giảm” từ 2017-2020.

Qua rà soát, các chủ rừng, UBND các huyện xác định 11,7 ha rừng “suy giảm” do chuyển mục đích sử dụng rừng theo quy định; cháy rừng 20,5 ha; phá rừng hơn 2.816 ha; chỉnh sửa dữ liệu hơn 8.388 ha (chuyển từ rừng tự nhiên chuyển sang rừng trồng, đất chưa có rừng); rừng nghèo kiệt giảm trữ lượng rừng không còn đủ tiêu chí là rừng hơn 16.233 ha.

Sở NN&PTNT công bố đã tổ chức kiểm điểm các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền, gồm 7 đơn vị chủ rừng là Vườn Quốc gia, Ban quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ và Trung tâm bảo tồn Voi, Cứu hộ động vật và Quản lý bảo vệ rừng; 10 tập thể và 90 cá nhân thuộc Chi cục Kiểm lâm tỉnh.

Sở NN&PTNT đề xuất UBND tỉnh tổ chức kiểm điểm các tổ chức, cá nhân thuộc trách nhiệm của các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND cấp huyện các đơn vị chủ rừng không trực thuộc sở.

Trung tuần tháng 11/2022, Thanh tra Chính phủ ban hành kết luận thanh tra trách nhiệm của UBND tỉnh Đắk Lắk trong công tác quản lý, sử dụng đất đai.

Kết luận dẫn số liệu từ báo cáo của UBND tỉnh Đắk Lắk, từ năm 2017 đến năm 2020, diện tích rừng tự nhiên suy giảm là 27.460,3 ha. Về diện tích tự nhiên các công ty, đơn vị giao về địa phương quản lý, các huyện, thị xã, thành phố báo cáo chủ yếu tồn trên sổ sách còn thực tế phần lớn đất rừng tự nhiên không có rừng trên thực địa.

Về lý do mất rừng, Thanh tra Chính phủ cho hay nguyên nhân chính là do vướng mắc về cơ chế, chính sách, chưa đủ nguồn lực đầu tư cho công tác bảo vệ, phát triển rừng và giải quyết các vấn đề dân sinh kinh tế, xã hội liên quan đến rừng, đất rừng.

Các nguyên nhân chủ quan là do chủ rừng một số nơi buông lỏng quản lý, tiếp tay cho đối tượng vi phạm. UBND cấp cơ sở “thiếu quyết liệt” trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.

“Trách nhiệm để xảy ra trước hết thuộc về chủ rừng là các công ty lâm nghiệp, Ban quản lý rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, các tổ chức có quản lý, sử dụng rừng và trách nhiệm về mặt tổ chức, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ của UBND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã và các cơ quan tham mưu theo quy định của pháp luật”, bản kết luận đưa ra từ 2 năm trước nêu.

Thực tế, tỉnh Đắk Lắk đã làm mất hơn 44.000ha rừng tự nhiên kể từ năm 2015 đến 2023, trong đó 27.460,3 ha rừng biến mất trong giai đoạn từ 2017-2020, đã được Thanh tra Chính phủ kiểm tra, thông báo tại Kết luận Thanh tra số 1858/KL-TTCP ngày 18/10/2022.

Thông tin trên được nêu tại buổi đối thoại giữa lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk với cán bộ, công chức của tỉnh, diễn ra vào tháng 8/2023.

Trong đó, lý do suy giảm diện tích và trữ lượng đứng hàng đầu với 27.841,1ha.

Kế đến là lý do điều chỉnh dữ liệu sai số hiện trạng, 8.172,1ha. Theo lý giải từ chính quyền tỉnh, đây là các diện tích không có rừng tự nhiên nhưng trong quá trình điều tra, rà soát chưa phù hợp và có sai số, nên được thống kê vào diện tích rừng tự nhiên, được điều chỉnh lại trạng thái theo thực tế.

Việc lấn chiếm đất rừng và phá rừng làm biến mất 3.551,4ha. Cháy rừng đứng cuối với tổng diện tích thiệt hại 53,7ha.