‘Không tổ chức HĐND quận, phường, xã ở đô thị để không phải đi xin ý kiến lòng vòng’

Đại diện Chính phủ – Phó thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cho hay việc không tổ chức HĐND cấp xã ở đô thị là để “đề cao trách nhiệm của chủ tịch, không phải đi xin ý kiến lòng vòng”, vì “chờ đến kỳ họp HĐND thì lỡ cơ hội”.

Ngày 5/2, trong phiên họp do Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Đang cân nhắc bỏ cơ quan HĐND quận, phường, xã thuộc đô thị

Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) gồm 7 chương, 59 điều (giảm 84 điều so với Luật hiện hành).

Trong đó, dự thảo luật đề xuất quận, phường, xã thuộc đô thị (bao gồm thị xã, thành phố thuộc tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương) chỉ tổ chức UBND, không tổ chức HĐND.

Đối với đề xuất này, đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho hay nói Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã cho phép không tổ chức HĐND ở một số đơn vị hành chính đô thị. Theo báo cáo sơ kết do Chính phủ gửi Quốc hội, việc này có hiệu quả rất tốt, tác động tích cực.

Ông Tùng cho hay đa số ý kiến trong trong thường trực Ủy ban Pháp luật ủng hộ đề xuất này, vì không phải tất cả đơn vị hành chính xã không tổ chức HĐND mà chỉ thực hiện ở đơn vị thuộc địa bàn đô thị. Có ý kiến đề nghị cần lý giải cặn kẽ, có tính thuyết phục hơn đối với nội dung này, vì đây là vấn đề có tác động, ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các thiết chế về dân chủ ở địa phương.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho hay việc không tổ chức HĐND cấp xã trong đô thị là vấn đề mới, khác hoàn toàn với hiện nay, “chưa có chủ trương của Bộ Chính trị, cũng khác với Luật Thủ đô”. Luật Thủ đô hiện nay không tổ chức HĐND phường, còn thị trấn, quận, thị xã, TP thuộc TP, xã trong đô thị thì vẫn có HĐND.

Vì vậy, theo ông Định, nếu Thường vụ Quốc hội thống nhất với Chính phủ về việc không tổ chức HĐND cấp xã trong đô thị thì Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội phải thống nhất với Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ để báo cáo Bộ Chính trị, để bộ này cho chủ trương.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc – ông Y Thanh Hà Niê Kđăm cho hay không thành lập HĐND phường, quận sẽ giảm bớt trung gian và phát huy hiệu quả. Nhưng với mô hình tại các xã thuộc đô thị, ông Niê Kđăm đề nghị cần phải rà soát và thuyết minh làm rõ hơn cơ sở chính trị và pháp lý, thực tiễn cũng như đánh giá tác động chính sách và hệ quả pháp lý đối với đề xuất này.

Nêu ý kiến sau đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho hay “cần đánh giá việc có được gì, không có sẽ như thế nào?” khi đưa ra đề xuất không tổ chức HĐND cấp xã ở đô thị tại dự luật. “Từ phân tích, so sánh trình ra Quốc hội mới thuyết phục”, ông Mẫn nói.

‘Đề cao trách nhiệm của Chủ tịch, không phải đi xin ý kiến lòng vòng’

Giải trình sau khi nghe các ý kiến, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình cho hay việc thí điểm không tổ chức HĐND ở một số cấp chính quyền đô thị tại một số địa phương “đến giờ này khẳng định là tốt”.

Theo ông, việc đề cao trách nhiệm của chủ tịch UBND trong chính quyền đô thị cũng phù hợp thông lệ quốc tế và đã làm thành công ở nhiều chính quyền đô thị.

“Làm như thế này là đề cao trách nhiệm của chủ tịch, không phải đi xin ý kiến lòng vòng, nhất là những vấn đề của ủy ban [nhân dân] sẽ quyết khẩn trương, rất nhanh. Chờ đến kỳ họp HĐND thì lỡ cơ hội”, ông Bình nói.

Phó Thủ tướng Thường trực cho hay Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát xem có quy định nào vi hiến hay không. Nếu vi hiến thì loại ra. Nếu không vi hiến thì đây là đổi mới rất lớn nên đề nghị đưa ra bàn trong phạm vi của Đảng ủy Chính phủ và Đảng ủy Quốc hội để thống nhất. Nếu hai bên thống nhất sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến.

Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) dự kiến sẽ được Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ 9, diễn ra từ ngày 12-18/2.

Nguyễn Quân