Người livestream phải xác thực danh tính và cấm đưa thông tin gian dối về sản phẩm

Bộ Công Thương trình Quốc hội dự thảo Luật thương mại điện tử, yêu cầu xác thực danh tính người livestream bán hàng, cấm đưa thông tin gian dối và tăng trách nhiệm kiểm soát của nền tảng số.

• Đề xuất xác thực danh tính người livestream bán hàng
• Bộ Công Thương đề xuất Luật Thương mại điện tử để quản lý livestream bán hàng

Ngày 3/11, ông Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Công Thương, thừa ủy quyền Thủ tướng trình Quốc hội tờ trình dự thảo Luật thương mại điện tử. Dự thảo gồm 7 chương, 48 điều.

Chính phủ cho biết pháp luật hiện hành điều chỉnh hoạt động livestream bán hàng như quảng cáo kèm bán hàng, chưa có quy định riêng về chủ thể tham gia livestream, thông tin tối thiểu cung cấp cho người xem, trình độ chuyên môn người thực hiện livestream, định danh chủ tài khoản, nghĩa vụ nộp thuế và kiểm soát thông tin trong phát livestream. Thực tế có phiên livestream bán hàng doanh thu nhiều tỷ đồng nhưng Nhà nước không thu thuế, hoặc hoa hậu quốc tế livestream bán kẹo rau củ, thổi phồng chức năng sản phẩm, ảnh hưởng đến quyết định mua hàng và sức khỏe người tiêu dùng.

Nhiều nền tảng thương mại điện tử chưa định danh và xác thực điện tử người bán, khó kiểm soát thông tin người bán, đặc biệt người bán nước ngoài hoặc không tuân thủ quy định. Các cơ quan chức năng khó truy vết kho hàng hoặc đối tượng bán khi vi phạm, dẫn đến rủi ro gian lận, trốn thuế; người tiêu dùng khó xác minh độ tin cậy người bán. Hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới tồn tại vấn đề kiểm soát chất lượng hàng nhập khẩu, hàng giả, kém chất lượng, gian lận giao dịch, bảo vệ sản xuất trong nước.

Dự thảo đề xuất nhóm trách nhiệm chung cho chủ thể tham gia thương mại điện tử gồm minh bạch thông tin, báo cáo trực tuyến định kỳ, kiểm soát thông tin vi phạm pháp luật, lưu trữ thông tin giao dịch.

Nền tảng thương mại điện tử phải công khai minh bạch thông tin chủ sở hữu; thông tin người bán (điểm mới, hiển thị rõ thông tin người bán); thông tin hàng hóa, dịch vụ; điều kiện hoạt động cơ bản trên nền tảng. Nền tảng thực hiện báo cáo trực tuyến định kỳ qua nền tảng quản lý hoạt động thương mại điện tử hoặc theo yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền. Nền tảng số lớn thực hiện báo cáo trực tuyến kết quả gỡ bỏ theo thời gian thực qua nền tảng quản lý hoạt động thương mại điện tử.
Nền tảng có cơ chế tự động kiểm duyệt thông tin hàng hóa, dịch vụ do người bán khởi tạo trước khi hiển thị, để phòng chống mua bán hàng cấm, hàng giả, không rõ nguồn gốc, xâm phạm sở hữu trí tuệ; kiểm tra, rà soát, gỡ bỏ, xử lý kịp thời khi phát hiện hoặc nhận phản ánh hành vi kinh doanh vi phạm pháp luật. Nền tảng lưu trữ và bảo đảm truy cập thông tin, dữ liệu hàng hóa, dịch vụ đăng tải ít nhất 1 năm kể từ thời điểm đăng tải; thông tin cơ bản hợp đồng giao dịch ít nhất 3 năm kể từ thời điểm giao kết hợp đồng.

Với hoạt động livestream bán hàng, chủ nền tảng xác thực danh tính người livestream theo pháp luật định danh và xác thực điện tử; công khai và thực hiện cơ chế, biện pháp kiểm soát theo thời gian thực nội dung bán hàng livestream.

Chủ nền tảng thực hiện biện pháp dừng phát trực tuyến theo thời gian thực, gỡ bỏ thông tin, đường dẫn khi phát hiện nội dung vi phạm pháp luật hoặc ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục, hành vi trái đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục; bán hàng cấm lưu thông, tạm dừng lưu thông hoặc cấm quảng cáo. Chủ nền tảng lưu trữ toàn bộ dữ liệu (hình ảnh, âm thanh) buổi livestream ít nhất 1 năm.

Người bán cung cấp cho người livestream tài liệu pháp lý chứng minh đáp ứng điều kiện đầu tư kinh doanh ngành nghề có điều kiện; tài liệu chứng minh chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Người bán hàng trực tuyến trong nước định danh qua VNeID; người bán nước ngoài định danh qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp; sử dụng tài khoản thanh toán của mình trong giao dịch.

Người livestream không cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và nội dung khác liên quan hàng hóa, dịch vụ. Người livestream thực hiện đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận với hàng hóa, dịch vụ thuộc trường hợp phải xác nhận nội dung quảng cáo. Người livestream cung cấp thông tin cho chủ nền tảng phục vụ định danh; ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục không trái đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục.

Với tiếp thị liên kết, tổ chức cung cấp dịch vụ định danh người tiếp thị liên kết; có cơ chế theo dõi, giám sát hoạt động người tiếp thị liên kết; gỡ bỏ liên kết hàng hóa, dịch vụ vi phạm pháp luật. Người tiếp thị liên kết không cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và nội dung khác liên quan hàng hóa, dịch vụ; không thực hiện tiếp thị liên kết trên nền tảng số đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công khai vi phạm pháp luật.

Với mạng xã hội có hoạt động thương mại điện tử, chủ quản phân loại và hiển thị dấu hiệu nhận diện tài khoản người bán với tài khoản khác. Trường hợp có chức năng liên lạc trực tuyến, có công cụ cho phép xác nhận nội dung hợp đồng qua chức năng liên lạc trực tuyến tích hợp.

Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, trình báo cáo thẩm tra. Ủy ban đề nghị hoàn thiện quy định trách nhiệm chủ quản các loại hình nền tảng thương mại điện tử theo hướng hợp lý, khả thi, phù hợp đặc trưng từng loại hình, mức độ tham gia nền tảng vào giao kết hợp đồng trên nền tảng.

Với mạng xã hội có hoạt động thương mại điện tử, Ủy ban đề nghị rà soát phạm vi trách nhiệm chủ quản dựa trên chức năng đặt hàng trực tuyến, livestream bán hàng gắn đặt hàng qua chức năng đặt hàng trực tuyến; hoặc tính năng hỗ trợ thanh toán, logistics (bao gồm hỗ trợ tích hợp liên lạc trực tuyến) để quy định mức độ phù hợp.

Với livestream bán hàng và tiếp thị liên kết, Ủy ban đề nghị quy định rõ khía cạnh điều chỉnh riêng bởi Luật thương mại điện tử, phân định với nội dung chung điều chỉnh bởi Luật An toàn thông tin mạng, Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Hoàn thiện quy định bảo đảm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ sản xuất trong nước, tuân thủ cam kết quốc tế, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, hài hòa lợi ích các chủ thể.

Lan Anh