Quốc hội xem xét gỡ vướng Luật Đất đai: Đề xuất thu hồi đất khi đạt 75% thoả thuận

Dự thảo Nghị quyết mới đề xuất cho phép thu hồi phần đất còn lại nếu dự án đã đạt trên 75% thỏa thuận, đồng thời dùng bảng giá đất kết hợp hệ số điều chỉnh để tính bồi thường và nghĩa vụ tài chính.

• Việt Nam yêu cầu 34 tỉnh, thành phố hoàn thiện kiểm kê đất đai năm 2024
• Bình Định: Chủ tịch phường cùng cán bộ địa chính bị bắt vì sai phạm đất đai

Chiều 18/11, tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ trình dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Theo đó, Chính phủ đề xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Trong đó, trường hợp thứ nhất là thực hiện dự án khu thương mại tự do và dự án trung tâm tài chính quốc tế.

Trường hợp thứ hai áp dụng với dự án thực hiện thông qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất. Khi đã hết thời hạn phải hoàn thành thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn, nếu chủ đầu tư đã đạt trên 75% diện tích đất và trên 75% số người sử dụng đất đồng ý thì HĐND cấp tỉnh xem xét, quyết định thu hồi phần diện tích còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.

Trường hợp thứ ba là tạo quỹ đất thanh toán cho dự án theo hợp đồng xây dựng – chuyển giao (hợp đồng BT), hoặc để cho thuê đất tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi theo Điều 78, Điều 79 Luật Đất đai.

Về bảng giá đất, Chính phủ đề xuất xây dựng theo loại đất, khu vực, vị trí. Tại nơi đã có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất thì bảng giá đất được lập đến từng thửa đất. HĐND cấp tỉnh ban hành bảng giá đất, công bố và áp dụng từ ngày 1/1/2026, có thể sửa đổi, bổ sung khi cần thiết.

Giá đất để tính bồi thường về đất và giá đất tái định cư được tính theo giá trong bảng giá đất nhân với hệ số điều chỉnh giá đất. Trường hợp bồi thường bằng đất ở tại chỗ mà vị trí đó chưa có giá trong bảng giá đất thì Chủ tịch UBND cấp xã căn cứ giá đất tại vị trí tương tự để quyết định, sau đó báo cáo UBND cấp tỉnh trình HĐND cấp tỉnh bổ sung vào bảng giá đất trong kỳ họp gần nhất.

UBND cấp tỉnh ban hành hệ số điều chỉnh giá đất từ ngày 1/1 hàng năm, có thể sửa đổi, bổ sung trong năm hoặc theo từng khu vực, vị trí khi cần.

Thẩm tra dự thảo, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, cho biết đa số ý kiến đồng ý với các đề xuất thu hồi đất, vì cơ chế này giúp nhà đầu tư đã đàm phán được phần lớn diện tích có thể triển khai dự án đúng tiến độ.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ cơ sở của ngưỡng 75% diện tích và 75% số người sử dụng đất, đồng thời cần quy định cụ thể cơ chế xử lý phần đất còn lại để bảo đảm quyền của người sử dụng đất theo Hiến pháp, hạn chế khiếu nại, khiếu kiện.

Ông Mãi cũng lưu ý cần hài hòa lợi ích khi tính tiền bồi thường, vì giá đất trong bảng giá đất thường thấp hơn mức trung bình đã thỏa thuận trước đó.

Một số ý kiến đề nghị cân nhắc thận trọng, có thể thí điểm cơ chế mới tại một số địa phương có nghị quyết đặc thù của Quốc hội trước khi áp dụng rộng.

Về định giá đất, Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất việc định giá phải theo nguyên tắc thị trường, bảo đảm minh bạch, công bằng, nhưng cần thực hiện thận trọng, có lộ trình và phương pháp khoa học.