‘Trạm thu giá’: Bộ GTVT phải xem lại mình, đã sai không nên biện hộ

“Ở đây Bộ GTVT phải xem xét lại mình, trước hết phải tiếp thu ý kiến của dư luận xem việc dùng ngôn ngữ của mình như thế đã chuẩn chưa? Vì sao người ta lại phản ứng, người ta phản ứng vì mục đích gì?” – ông Lê Thanh Vân, Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách Quốc hội nói.

Chiều ngày 23/5, bên lề Quốc hội, Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách Quốc hội Lê Thanh Vân đã có nhận xét về việc Bộ GTVT sử dụng “trạm thu giá” thay thế cho “trạm thu phí”.

Ông Vân cho hay Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đang giải thích theo hướng các trạm BOT là sản phẩm của các doanh nghiệp đầu tư, từ xây dựng đến hoạt động đến chuyển giao, thì phải tính đến lợi nhuận thu được để bù đắp cho đầu tư ban đầu.

Tuy nhiên, ông Vân cho rằng Bộ GTVT thay “trạm thu phí” bằng “trạm thu giá” là cách dùng ngôn ngữ gây “hiểu lầm, hiểu sai”. Thay vì chuyện tìm từ khác thay cho trạm thu phí phổ biến trước đây, Bộ trưởng Bộ GTVT lại đặt tên mới “trạm thu giá”.

“Mà từ giá trong từ điển Tiếng Việt rất nhiều nghĩa “nó là giá treo” trong đó có cả “giá treo cổ”, giá có nghĩa là rổ giá, giá đỗ – giá được ủ từ những hạt đậu nẩy mầm và trong trường hợp này là giá trị (thuật ngữ được chỉ giá trị kết tinh trong sản phẩm hàng hóa dịch vụ nào đó).

Rõ ràng chỉ trạm thu giá thì không có nghĩa. Nhiều người dân phản ứng chính là cái việc sử dụng ngôn ngữ gọi tên các trạm ấy. Và phản ứng của người dân là có căn cứ. Người ta bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt, sự chuẩn mực của ngôn ngữ pháp lý. Đã là nhà nước thì phải dùng ngôn ngữ phổ thông, chuẩn mực, và dễ hiểu. Trước hết là thuần Việt. Từ đó rất tối nghĩa”- ông Vân bày tỏ.

Ngoài ra, đại biểu Cà Mau cũng chỉ ra theo Luật Giá, giá phải phản ánh đúng chi phí đầu vào đầu ra, lợi ích cho các bên, là quy tắc để tính toán nghĩa vụ đóng góp của những người sử dụng dịch vụ. Theo cả Luật Giá và Luật Phí, lệ phí đều không để “duy danh định nghĩa” tên gọi của cái trạm đó là “trạm thu giá” được.

Theo đó, việc Bộ GTVT căn cứ vào chữ nghĩa trong các văn bản quy phạm pháp luật để lý giải cho cách gọi “trạm thu giá”, đại biểu Vân không đồng tình.

“Những người tham gia giao thông, nhất là các tài xế xe tải, phản ứng các trạm thu phí BOT thời gian qua đâu phải ở chỗ gọi là gì, mà ở mức giá. Trong chuyện này, thoả thuận của nhà đầu tư với người chấp nhận dịch vụ chính là chi phí mà người tham gia giao thông phải bỏ ra có hợp lý so với mức đầu tư của nhà đầu tư không.

Cho nên trong câu chuyện này, thỏa thuận của nhà đầu tư với người chấp nhận dịch vụ đấy chính là cái chi phí người tham gia giao thông bỏ ra có hợp lý hay không so với mức đầu tư của nhà đầu tư. Nó cao quá người ta phản ứng”- ông Vân nói.

Ông Vân cũng nhấn mạnh: “Điều quan trọng là, đã là BOT thì phải có một bên đầu tư và bên kia hưởng dịch vụ, còn nhà nước có trách nhiệm cung cấp giao thông phổ biến nhất cho nhân dân. Những gì mà nhà nước thu của nhân dân thông qua thuế, ngân sách, nhà nước phải đảm bảo giao thông tối cần thiết cho nhân dân.

Đó chính là các tuyến quốc lộ, mà quốc lộ thì nhất định không được thu phí. Chỉ những chỗ các doanh nghiệp bỏ tiền ra đầu tư để người dân có sự lựa chọn tốt hơn thì mới được thu tiền“.

Một lần nữa, ông Vân cho rằng nếu cứ vin vào căn cứ cơ sở pháp lý là các văn bản luật là không đúng. Nếu như Bộ Giao thông không đề xuất thì Chính phủ cũng không ban hành Nghị định như vậy.

“Ở đây Bộ GTVT phải xem xét lại mình, trước hết phải tiếp thu ý kiến của dư luận xem việc dùng ngôn ngữ của mình như thế đã chuẩn chưa? Vì sao người ta lại phản ứng, người ta phản ứng vì mục đích gì?. Trong trường hợp này Bộ GTVT đã lựa chọn sai ngôn ngữ và đã sai rồi nên khắc phục đừng biện hộ bằng việc giải thích gốc rễ Luật đến Nghị định, không nên thế”- ông Vân nhấn mạnh.

Phạm Toàn

Xem thêm: