ĐCSTQ sử dụng người nổi tiếng để tấn công ‘dư luận mềm’ toàn cầu

Theo báo cáo của The Telegraph, Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc hiện đang mời các nhà sáng tạo nội dung mạng xã hội dưới 35 tuổi, có hơn 300.000 người hâm mộ, tham gia chuyến “giao lưu văn hóa” kéo dài 10 ngày. Hành trình sẽ bao gồm Tô Châu, Thượng Hải, Thâm Quyến, Hàm Đan và Bắc Kinh, với chi phí đi lại được hoàn trả toàn bộ.

Động thái này được xem là nỗ lực mới nhất của Trung Quốc nhằm thúc đẩy “ngoại giao quyền lực mềm”. Khác với tuyên truyền truyền thống của các phương tiện truyền thông chính thức, Bắc Kinh đang ngày càng dựa vào “tiếng nói chân thực” của các KOL (người nổi tiếng) phương Tây để truyền tải hình ảnh về sự phát triển công nghệ và văn hóa Trung Quốc đến khán giả toàn cầu.

Nghị sĩ Đảng Bảo thủ Anh và thành viên nhóm nghiên cứu về vấn đề Trung Quốc tại Quốc hội, Neil O’Brien, nhận định: “Chiến lược tuyên truyền của Trung Quốc đang trở nên phức tạp và tinh vi hơn. Họ đang giảm bớt những lời lẽ tuyên truyền thô thiển, thay vào đó chuyển sang các phương tiện truyền thông mới, ảnh hưởng đến công chúng một cách tiềm thức. Ai mà biết họ đã đầu tư bao nhiêu tiền vào lĩnh vực này?”

Helena Ivanov, học giả tại Hiệp hội Henry Jackson (Henry Jackson Society), cũng cho biết cuộc chiến thông tin của Trung Quốc hiệu quả hơn nhiều so với tưởng tượng. “Khác với cách tiếp cận hung hăng của Nga, Trung Quốc chọn một chiến lược nhẹ nhàng và có hệ thống hơn, nhưng cũng nguy hiểm không kém”, bà Ivanov nói. “Mọi người thường đánh giá thấp mức độ sâu sắc của Trung Quốc trong việc thao túng thông tin.”

Phương tiện truyền thông mới trở thành chủ lực tuyên truyền, đối tượng trẻ tuổi là trọng tâm

Với việc YouTube, TikTok, Instagram và các nền tảng khác trở thành kênh chính để giới trẻ toàn cầu tiếp cận tin tức và giải trí, chính phủ Trung Quốc đang chuyển hướng sang các nền tảng này làm mặt trận truyền thông chiến lược. Dữ liệu từ Cơ quan Quản lý Truyền thông Anh (Ofcom) cho thấy Instagram, YouTube, Facebook, TikTok và X là năm nguồn tin tức hàng đầu mà thanh niên từ 16 đến 24 tuổi thường xuyên sử dụng. Trong khi đó, khảo sát của Ipsos phát hiện gần một nửa số thanh niên tin tưởng người nổi tiếng trên mạng (influencer), và 55% nhận thông tin từ họ mỗi ngày.

Xu hướng này khiến tầm ảnh hưởng của ngoại giao người nổi tiếng của Trung Quốc không ngừng mở rộng. Một số người nổi tiếng phương Tây bắt đầu đăng tải các video du lịch từ Tân Cương với nội dung vui vẻ, nhẹ nhàng, nhưng bị chỉ trích là làm giảm nhẹ sự chú ý đến các vấn đề nhân quyền của người Duy Ngô Nhĩ. Một số khác lại công khai tuyên bố sẽ “vạch trần những lời dối trá của truyền thông phương Tây” và truyền tải “diện mạo thật của Trung Quốc”.

Chiến lược này đã có tiền lệ vào năm 2023. Khi đó, thương hiệu thời trang Trung Quốc Shein đã mời một số người nổi tiếng đến thăm nhà máy ở Quảng Châu miễn phí để phản hồi các cáo buộc về lao động cưỡng bức. Ngôi sao TikTok Destene Sudduth sau đó đã đăng một video nói rằng những gì cô thấy đều là “nhà máy sạch sẽ và nhân viên vui vẻ”. Mặc dù Shein tuyên bố áp dụng chính sách không khoan nhượng đối với lao động cưỡng bức, nhưng video này đã nhanh chóng bị xóa.

Lệnh cấm TikTok thúc đẩy “RedNote” trỗi dậy, ẩn chứa ý đồ tuyên truyền

Khi việc Mỹ tăng cường kiểm tra rủi ro an ninh của TikTok, một ứng dụng Trung Quốc có tên “RedNote – Tiểu Hồng Thư” đang âm thầm trở nên phổ biến. Ứng dụng này, được biết đến ở Trung Quốc là “Tiểu Hồng Thư”, gần đây đang nhanh chóng thu hút người dùng TikTok bị mất đi tài khoản. Tạp chí The Diplomat đưa tin, vào tháng 1 năm 2025, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã giữ nguyên một đạo luật hạn chế TikTok với lý do an ninh quốc gia. Phán quyết này đã khiến một lượng lớn người dùng chuyển sang RedNote, và đằng sau đó là một chiến dịch gây ảnh hưởng kỹ thuật số được dàn dựng công phu.

Nhiều người nổi tiếng ủng hộ Trung Quốc đã nhanh chóng tham gia quảng bá, mô tả RedNote là một lựa chọn thay thế an toàn hơn về dữ liệu và bảo mật quyền riêng tư hơn. Họ nhấn mạnh “chính sách minh bạch” của RedNote và nền tảng công nghệ “không liên quan đến ĐCSTQ” nhằm cố gắng xoa dịu những lo ngại của công chúng đối với các ứng dụng Trung Quốc.

Phân tích cho thấy, những người nổi tiếng này đã sử dụng các hashtag như #TikTokRefugee (nạn nhân TikTok) và #RedNote để đăng tải nội dung rộng rãi, với lượt xem lên tới hơn 22 triệu. Nhiều người trong số họ có xu hướng thân Trung Quốc, thậm chí sử dụng các câu chào tiếng Quan thoại như “Nǐ hǎo” (Xin chào) và thường xuyên chia sẻ nội dung liên quan đến ưu thế công nghệ và thành tựu chính sách của Trung Quốc. Thậm chí còn có dấu hiệu cho thấy làn sóng hoạt động này còn có sự tham gia của một lượng lớn tài khoản bot nhằm tăng cường mức độ lan truyền.

Phương Tây cần cảnh giác với quyền lực mềm của Trung Quốc

Đối mặt với chiến lược ảnh hưởng kỹ thuật số ngày càng trưởng thành của Trung Quốc, các chiến lược đối phó của các nước phương Tây vẫn đang trong quá trình điều chỉnh. Mặc dù Mỹ, Ấn Độ và các quốc gia khác đã áp dụng các biện pháp hạn chế đối với TikTok, nhưng các chuyên gia tin rằng chỉ cấm thôi thì khó có thể đối phó với các phương tiện tuyên truyền linh hoạt hơn của Trung Quốc.

Sự trỗi dậy của RedNote chính là sự thể hiện cụ thể của chiến lược này. Một số nhà phân tích lo ngại rằng sự thành công của RedNote không chỉ đại diện cho sự phổ biến của một ứng dụng, mà còn có nghĩa là quyền lực mềm của Trung Quốc trong lĩnh vực chủ quyền kỹ thuật số tiếp tục mở rộng. Tên tiếng Trung của nó, “Tiểu Hồng Thư” (小红书), có liên quan đến màu sắc lịch sử của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Mặc dù được “phi chính trị hóa” về bề mặt, nhưng ảnh hưởng của nhà nước đằng sau nó không thể bị bỏ qua.

Helena Ivanov cảnh báo: “Chiếc hộp Pandora đã được mở ra, việc Trung Quốc truyền bá toàn cầu thông qua người nổi tiếng trên mạng đã trở thành sự thật. Chúng ta không thể nhắm mắt làm ngơ nữa.”

Cô chỉ ra rằng Trung Quốc ngày nay không còn phụ thuộc vào các phương tiện truyền thông chính thức truyền thống để truyền bá ý thức hệ, mà thay vào đó khéo léo xây dựng quyền lực diễn ngôn của mình bằng “văn hóa đại chúng” và “hệ sinh thái kỹ thuật số”, thông qua việc gây ảnh hưởng đến những người nổi tiếng trên mạng xã hội và giới trẻ, định hướng dư luận toàn cầu theo hướng có lợi cho mình. Đối với phương Tây, đây là một thách thức mới không thể bỏ qua.

Lý Ngọc theo Vision Times