Người sáng lập Alibaba Mã Vân (Jack Ma) sau khi từ chức Chủ tịch hội đồng quản trị của tập đoàn, mới đây đã trở thành “cố vấn kinh tế” của chính quyền tỉnh Hồ Bắc. (Ảnh: Getty Images)
Tập đoàn Ant đã hoàn tất quá trình thoái vốn khỏi quyền kiểm soát của nhà sáng lập Jack Ma vào đầu năm 2023. Tin tức này gần đây đã trở thành chủ đề nóng. Các nhà phân tích tin rằng diễn biến này có thể liên quan đến tranh chấp phe phái trong Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tại hội nghị Bắc Đới Hà. Việc Jack Ma bị buộc phải từ bỏ quyền kiểm soát công ty do ông sáng lập được coi là một hình ảnh thu nhỏ về số phận của các doanh nhân tư nhân dưới sự cai trị của ĐCSTQ.
Tin tức về việc Ant Group đã hoàn tất quá trình “loại bỏ quyền kiểm soát của ông Jack Ma”, chuyển đổi từ “thời đại Jack Ma” sang một công ty không có cổ đông kiểm soát, gần đây đã lan truyền trên các phương tiện truyền thông Hồng Kông và nhiều nền tảng trực tuyến khác nhau của Trung Quốc đại lục. Một nền tảng trực tuyến tại đại lục đã đăng bài với tiêu đề “Từ Ant Financial đến thành công của ông Ma. Ngân hàng Trung ương xác nhận: Ant Group loại bỏ quyền kiểm soát của Jack Ma”.
Tuy nhiên, thông tin trước đây cho thấy Ant Group đã công bố việc điều chỉnh quyền biểu quyết của cổ đông vào tháng 1 năm 2023, với việc nhà sáng lập Jack Ma tự nguyện từ bỏ quyền kiểm soát. Trang web của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc thông báo vào tháng 12 năm 2023 rằng ngân hàng trung ương đã chấp thuận việc chuyển đổi Công ty TNHH Công nghệ Mạng Alipay (Trung Quốc), một công ty con của Ant Group, thành một công ty không có kiểm soát viên thực tế, cho thấy các thủ tục liên quan để Jack Ma từ bỏ quyền kiểm soát tập đoàn đã hoàn tất.
Tin tức về việc Jack Ma tự nguyện từ bỏ quyền kiểm soát Ant Group cũng được khơi lại vào tháng 4 năm nay.
Nhà bình luận thời sự Lý Lâm Nhất nói với The Epoch Times rằng tin tức về việc Jack Ma tự nguyện rời khỏi Ant Group vẫn tiếp tục thu hút sự chú ý. Sự việc mới nhất này xuất hiện trở lại trong cuộc họp Bắc Đới Hà gần đây, có khả năng liên quan đến một cuộc đấu đá quyền lực giữa các phe phái khác nhau trong chính quyền Trung Quốc. Bởi vì những người ủng hộ trước đây của Jack Ma không chỉ bao gồm phe Giang và phe Hồ, mà còn cả các thành viên trong vòng vây thân cận của Tập Cận Bình, chẳng hạn như Lý Cường và Trần Mẫn Nhĩ, nên việc tin tức này xuất hiện trở lại vẫn chưa rõ ràng, nhưng ít nhất nó đã khơi lại làn sóng chỉ trích đối với chính sách “nhà nước tiến, tư nhân thoái” của Tập Cận Bình.
Ant Group ban đầu là Alipay, nền tảng thanh toán của bên thứ ba dành cho trang mua sắm trực tuyến Taobao. Năm 2014, Tập đoàn Alibaba đã tách mảng kinh doanh dịch vụ thanh toán và tài chính, chính thức thành lập Công ty TNHH Dịch vụ Tài chính Nhỏ và Vi mô Chiết Giang Ant. Công ty đã đổi tên thành Công ty TNHH Dịch vụ Tài chính Chiết Giang Ant vào tháng 6/2020.
Kể từ khi Ant Group tách khỏi Alibaba, nhà sáng lập Alibaba, Jack Ma, vẫn là người kiểm soát thực tế của công ty. Bản cáo bạch IPO năm 2020 của Ant Group tiết lộ rằng cổ phần cá nhân của Jack Ma trong công ty sẽ không vượt quá 8,8% sau IPO. Tuy nhiên, Jack Ma kiểm soát hai công ty hợp danh, Hangzhou Junhan và Hangzhou Junao, thông qua một loạt thỏa thuận. Tổng cộng, hai công ty nắm giữ 53,46% cổ phần của Ant Group.
Vào tháng 10/2020, trong bài phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Tài chính Thượng Hải, Jack Ma đã chỉ trích các ngân hàng vì “tâm lý cầm đồ” và chỉ trích chính quyền vì quy định cứng nhắc. Vài tuần sau, kế hoạch IPO của Ant Group, vốn đang trong giai đoạn “đếm ngược” để niêm yết trên cả Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông và Thượng Hải và đã huy động được hơn 37 tỷ đô la, đã bị dừng lại. Vào tháng 4/2021, Alibaba đã bị phạt nặng khoảng 2,75 tỷ đô la vì tội độc quyền thị trường.
Sau đó, Ant Group buộc phải tái cấu trúc hoạt động kinh doanh, cắt đứt quan hệ quản lý và vốn chủ sở hữu với Alibaba, đóng cửa nền tảng “Mutual Bao” và điều chỉnh các sản phẩm tín dụng tiêu dùng như “Huabei” và “Jiebei”. Ban lãnh đạo cấp cao đã cùng nhau rút khỏi đội ngũ đối tác của Alibaba, hoàn toàn cắt đứt quan hệ với công ty.
Ant cũng phải giới thiệu cổ đông sở hữu tài sản nhà nước. Cuối năm 2022, Công ty Tài chính Tiêu dùng Ant Trùng Khánh đã hoàn tất kế hoạch tăng vốn. Hangzhou Jinshuke, một công ty sở hữu tài sản nhà nước, đã đầu tư 1,85 tỷ nhân dân tệ và nắm giữ 10% cổ phần, trở thành cổ đông lớn thứ hai.
Vào tháng 1/2023, Ant Group đã công bố kế hoạch tái cấu trúc vốn chủ sở hữu quy mô lớn. Quyền biểu quyết của Jack Ma tại Ant Group đã giảm đáng kể từ 53,46% xuống còn 6,208%, đánh dấu sự kết thúc nhiệm kỳ của Jack Ma với tư cách là người kiểm soát thực tế của Ant Group.
Đồng thời, Ant Group đã đẩy nhanh việc thoái vốn khỏi các khoản đầu tư văn hóa và truyền thông liên kết với Alibaba, bán cổ phần tại Caixin Media và 36Kr, đồng thời thoái vốn khỏi các khoản đầu tư văn hóa và giải trí như Mango Super Media. Đại học Lakeside, một học viện khởi nghiệp, đã được đổi tên thành Trung tâm Nghiên cứu và Giáo dục Khởi nghiệp Lakeside Chiết Giang vào năm 2021. Học viện DAMO của Alibaba đã dần thu hẹp các dự án nghiên cứu tiên tiến về điện toán lượng tử và xe tự hành. Định giá của Ant Group cũng giảm từ mức cao 2,1 nghìn tỷ Nhân dân tệ vào năm 2020 xuống còn khoảng 567,1 tỷ Nhân dân tệ vào thời điểm mua lại vào giữa năm 2023.
Vẫn còn nhiều tin đồn về việc liệu Ant Group có mở lại hồ sơ IPO sau khi tái cấu trúc hay không, mặc dù vẫn chưa có thêm thông tin chi tiết. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng vào ngày 11/8 năm nay, Ant Group và China Rare Earth Group đều đã đưa ra thông báo bác bỏ về kế hoạch hợp tác phát triển một đồng stablecoin định giá bằng đất hiếm (RMB).
Quá trình chuyển mình kéo dài 5 năm của Jack Ma, Ant Group và Alibaba đã trở thành ví dụ điển hình cho chính sách “nhà nước tiến, tư nhân lùi” của Tập Cận Bình kể từ khi lên nắm quyền. Quá trình này được một số người mô tả là một phiên bản mới của quan hệ đối tác công tư.
Ngay từ năm 2006, Jack Ma đã phát biểu rằng ông có thể giao nộp Alipay bất cứ lúc nào. Năm 2013, ông nói trên một chương trình truyền hình: “Lúc đó tôi đã nói rằng chính phủ cần tôi giao nộp Alipay cho chính phủ. Đây không chỉ là một lời nói giận dữ. Áp lực là không thể tưởng tượng được đối với người dân thường”.
Tiến sĩ Tạ Phái Học, một nhà nghiên cứu cộng tác tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Đài Loan, chia sẻ với tờ Epoch Times rằng đây là những lựa chọn tất yếu mà Ant Group phải đưa ra để tồn tại và Jack Ma buộc phải từ bỏ quyền kiểm soát.
Tạ Phái Học cho rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc muốn nắm quyền tuyệt đối đối với ý chí nhà nước và quyền lực quản lý. Bất kỳ doanh nghiệp nào, dù quy mô lớn đến đâu hay năng lực đổi mới tiên tiến đến đâu, đều phải phục vụ quyền lực chính trị, nên tương lai của các doanh nhân sẽ không mấy sáng sủa.
Vào tháng 2 năm nay, Tập Cận Bình đã tổ chức một hội nghị chuyên đề về doanh nghiệp tư nhân nhằm thu hút giới doanh nhân và thúc đẩy nền kinh tế. Mặc dù Jack Ma đã tham dự hội nghị, nhưng rõ ràng ông đã bị gạt ra ngoài lề.
Nhà bình luận tài chính Tiêu Dịch nói với tờ Epoch Times rằng hành trình của Jack Ma từ khi thành lập Alibaba đến đỉnh cao của Ant Group, và giờ đây là việc từ bỏ quyền kiểm soát, phản ánh môi trường kinh doanh và những thay đổi chính trị của Trung Quốc trong thập kỷ qua. Điều này chứng minh rõ ràng rằng ĐCSTQ muốn đảng kiểm soát mọi thứ, và số phận của Jack Ma đã trở thành một mô hình thu nhỏ của các chủ doanh nghiệp tư nhân.
Nhà bình luận Tiêu Dịch cho rằng nguyên nhân sâu xa dẫn đến cuộc thanh trừng Jack Ma là một cuộc đấu tranh chính trị trong nội bộ ĐCSTQ. Ông đã thành lập nhiều tổ chức, chẳng hạn như Đại học Lakeside, nơi tuyển dụng một số doanh nhân hàng đầu Trung Quốc. Một số người đã so sánh ông với Đảng Đông Lâm thời nhà Minh, đặt câu hỏi liệu ông có tham vọng chính trị hay không.
Bài viết tổng hợp các mốc và bước ngoặt quan trọng của cuộc chiến tranh…
Tôi tin rằng chúng ta vẫn có thể dùng sự tu dưỡng nghệ thuật để…
Từ phòng nhạc cung đình Phục Hưng đến lớp học tiểu học hiện đại, recorder…
Hệ thống phòng thủ này dự kiến sẽ tiêu tốn 175 tỷ đô la.
Người ta chưa hiểu, người ta phản bác, người ta thờ ơ... Điều đó nói…
