Ngày càng nhiều người Trung Quốc “chạy” đến Nhật Bản

Khi môi trường kinh tế và chính trị của Trung Quốc ngày càng trở nên tồi tệ, ngày càng có nhiều người Trung Quốc bắt đầu ra “chạy” ra nước ngoài, trong làn sóng này, số lượng người Trung Quốc “chạy” sang Nhật Bản cũng ngày càng tăng. Theo thống kê, hiện có 780.000 người Trung Quốc ở Nhật Bản, chiếm 24,5% số người nước ngoài tại Nhật Bản, trong đó có 250.000 người sống ở Tokyo.

Theo số liệu thống kê mới nhất do Cục Di trú và Cư trú Bộ Tư pháp Nhật Bản công bố ngày 13/10, tính đến cuối tháng 6/2023, tổng số người nước ngoài tại Nhật Bản là 3.223.858, tăng hơn 140.000 (mức tăng 4,8%) so với năm ngoái. Đây là con số cao kỷ lục. Trong đó, người Trung Quốc chiếm tỷ lệ cao nhất, với 788.495 người, chiếm 24,5% tổng số người nước ngoài tại Nhật Bản, tăng thêm 26.932 người so với năm ngoái (mức tăng 3,5%). So với năm 2013 cách đây 10 năm, tăng lên 150.000 người.

Số lượng người nước ngoài tại Nhật Bản đông thứ hai là người Việt Nam với hơn 520.000 người; thứ ba là người Hàn Quốc với hơn 410.000 người; Đài Loan đứng thứ 10 với hơn 60.000 người.

Trong số các tiêu chuẩn cư trú của người nước ngoài tại Nhật Bản, có hơn 880.000 “thường trú nhân” (thường trú), hơn 350.000 người có thị thực “Thực tập sinh kỹ năng” và hơn 340.000 người có thị thực “Kỹ thuật, Tri thức nhân văn, Nghiệp vụ quốc tế”, hơn 300.000 người có thị thực “Du học” và hơn 280.000 “thường trú nhân đặc biệt”. Ngoài ra, còn có các loại visa khác như “kinh doanh và quản lý” với số lượng ít hơn.

Năm thành phố và quận có nhiều cư dân nước ngoài nhất là Tokyo, tỉnh Aichi, tỉnh Osaka, tỉnh Kanagawa và tỉnh Saitama.

Ngày càng nhiều người “chạy” Trung Quốc

Do dịch bệnh bùng phát ở Trung Quốc trong những năm gần đây, bất động sản vỡ nợ, rủi ro tài chính gia tăng và tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, nên ngày càng nhiều người Trung Quốc tìm mọi con đường để có thể “chạy” ra nước ngoài học tập và kiếm sống.

Chủ một công ty am hiểu tình hình Trung Quốc và điều hành một công ty bất động sản ở Tokyo cho biết, người Trung Quốc cảm thấy bất an và chán nản, cuộc sống của họ có thể bị làm rối loạn bất cứ lúc nào, thậm chí có thể bị bắt. Do đó có số người quyết định rời đi. Ông cũng nói rằng để xin visa kinh doanh thì phải có một văn phòng thực tế, vì ngày càng có nhiều người “chạy” khỏi Trung Quốc nên tất cả văn phòng trong tay ông đều đã được cho thuê hết.

Trong lịch sử, Nhật Bản chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa Trung Quốc, vẫn còn lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống và quan niệm đạo đức đặc sắc của Trung Quốc, hơn nữa, người Nhật tương đối thân thiện, dễ gần nên người Trung Quốc sinh sống tại Nhật Bản hầu như không bị sốc văn hóa. Ngoài ra, Nhật Bản có môi trường tự nhiên và xã hội tốt, rất an toàn, có nền văn hóa ẩm thực phong phú và giá cả không quá đắt đỏ, nên rất thích hợp cho người Trung Quốc sinh sống và cư trú ở đó.

Vùng thủ đô Tokyo – nơi sinh sống yêu thích của người Trung Quốc

Theo dữ liệu điều tra dân số mới nhất do Chính quyền thủ đô Tokyo công bố ngày 1/10, có gần 630.000 người nước ngoài sống ở Tokyo, trong đó 251.322 người là người Trung Quốc, chiếm gần 40%.

Tokyo cùng với các tỉnh Kanagawa, Saitama và Chiba xung quanh được gọi là vùng thủ đô với Tokyo là trung tâm. So với Tokyo, giá bất động sản ở 3 tỉnh này rẻ hơn đáng kể, nhiều người Trung Quốc làm việc ở Tokyo sống ở 3 tỉnh này, họ đặc biệt thích mua nhà ở thành phố Kawaguchi, tỉnh Saitama, rất gần Tokyo. Người Trung Quốc ở thành phố Kawaguchi đã tăng lên 14,8%.

Trong 5 năm qua, tốc độ tăng trưởng của 23 phường ở Tokyo đã cao hơn, trong đó tốc độ tăng trưởng của Chuo, Chiyoda, Bunkyo và các phường khác đã vượt quá 50%, trở thành nơi được người dân Trung Quốc yêu thích. Phường Koto có số lượng cư dân lớn nhất (18.225 người), tiếp theo là Phường Shinjuku, Phường Adachi và Phường Edogawa. Các khu vực này có đặc điểm chung là có nhiều cửa hàng bán nguyên liệu thực phẩm Trung Quốc, nhà hàng Trung Quốc, giao thông đi lại thuận tiện. Khi có nhiều người Hoa hơn thì mạng lưới liên lạc, vòng tròn văn hóa được hình thành, giúp người Hoa dễ dàng tiếp cận và cư trú ở đây.

Những năm gần đây, giới nhà giàu Trung Quốc di cư sang Nhật Bản chủ yếu chọn quận Minato ở Tokyo, nơi có nhiều tòa nhà chọc trời, giao thông thuận tiện, môi trường thư giãn, có đại sứ quán nhiều nước đặt trụ sở tại đây cũng như các trường học quốc tế, trung tâm mua sắm cao cấp… Nơi đây tập trung dân cư cao cấp nên giá bất động sản tại khu vực tăng vọt. Tầng lớp giàu có nói chung mới “chạy” ra khỏi Trung Quốc hầu hết chọn sống ở Chuo và Kodong.

Do lượng người Trung Quốc ở Nhật Bản đông đảo nên công việc của họ bao gồm hầu hết các ngành, từ công chức, giáo sư đại học, nhà nghiên cứu, kỹ sư, giám sát công ty, nhân viên công ty, đến kỹ thuật viên và lao động chân tay; các ngành họ tham gia bao gồm sản xuất, thương mại , giáo dục, tư vấn, nông nghiệp, ngư nghiệp, ăn uống, du lịch, lưu trú và dịch vụ, v.v.

Bị ảnh hưởng bởi nhiều năm tỷ lệ sinh thấp, Nhật Bản đang thiếu hụt nguồn nhân lực trầm trọng. Để duy trì quy mô kinh tế hiện tại và phát triển nền kinh tế hơn nữa, Nhật Bản cần có nhiều nhân tài và lao động. Để bù đắp sự thiếu hụt nhân lực trong nước, Nhật Bản đã nới lỏng các điều kiện cấp thị thực và đang tuyển dụng nhân viên nước ngoài bằng cách chấp nhận nhân sự nước ngoài có kỹ năng đặc biệt và tham gia đào tạo kỹ năng tại Nhật Bản.

Trong bối cảnh đó, giá trị của các tài năng nước ngoài cũng tăng lên. Một số ngành ban đầu phải sử dụng lao động là người địa phương giờ đây nhận thấy nhu cầu tuyển dụng người nước ngoài ngày càng tăng vì họ không thể tuyển được người Nhật phù hợp. Nhờ đó, mức lương trung bình của thực tập sinh kỹ năng (kỹ thuật) nước ngoài đã tăng lên 1,4 lần so với 10 năm trước, thu hẹp khoảng cách với giới trẻ Nhật Bản. Thực tập sinh kỹ năng có địa vị đặc biệt, trong các ngành nghề bình thường, không có sự khác biệt về lương và phúc lợi giữa người nước ngoài và người Nhật, và tất cả đều bình đẳng.

Trong những năm gần đây, khi nhu cầu về nhân tài trong các lĩnh vực liên quan đến máy tính như trí tuệ nhân tạo (AI) ở Nhật Bản tăng lên, số lượng chuyên gia đến từ Trung Quốc cũng tiếp tục tăng. Ngoài ra, một số doanh nhân Trung Quốc đã chọn Nhật Bản làm nơi vận hành các công ty khởi nghiệp của mình vì mặc dù thị trường ở Trung Quốc và Mỹ rộng lớn nhưng sự cạnh tranh rất khốc liệt và khả năng thành công của các công ty khởi nghiệp là rất thấp.

Hầu hết người Trung Quốc tại Nhật Bản đều có thể hòa nhập vào xã hội Nhật Bản và khả năng làm việc của họ cũng được đánh giá tốt. Tuy nhiên, do Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) phá hoại văn hóa truyền thống lâu dài nên những lời nói và hành động đã đánh mất giá trị phổ quát của người Trung Quốc lại thường khó được người Nhật chấp nhận. Về vấn đề này, người Nhật coi đây là vấn đề lớn nhất đối với người Trung Quốc.

Ngoài ra, Nhật Bản được biết đến là đất nước an toàn nhưng cũng được mệnh danh là thiên đường của các điệp viên, đặc biệt tình trạng trộm cắp quyền sở hữu trí tuệ và nhiều hoạt động bí mật diễn ra tràn lan đã gây lo ngại trong xã hội Nhật Bản.

Điều 7 Chương 1 Luật Tình báo Quốc gia của ĐCSTQ (có hiệu lực vào ngày 27/4/2018) quy định công dân Trung Quốc phải hỗ trợ, phối hợp và hợp tác với công tác tình báo quốc gia theo quy định của pháp luật và bảo vệ công tác này. Điều này đã làm dấy lên sự cảnh giác của các cơ quan liên quan của Nhật Bản rằng một số người Trung Quốc có thể bị buộc phải làm gián điệp. Đây cũng là một vấn đề tiềm tàng mà người Trung Quốc ở Nhật Bản phải đối mặt.