NYT: Ông Uông Dương có cơ hội cao nhất lên chức thủ tướng Trung Quốc

Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã chốt ngày khai màn Đại hội 20 là 16/10. Tờ New York Times có dự đoán đương kim Tổng Bí thư Tập Cận Bình sẽ “ngồi trên cương vị lãnh đạo cao nhất thêm 5 năm nữa”, còn Thủ tướng Lý Khắc Cường chắc chắn sẽ mãn nhiệm. Những người kế nhiệm đủ điều kiện là ông Uông Dương – Chủ tịch Chính hiệp toàn Trung Quốc, hoặc đương kim Phó Thủ tướng Hồ Xuân Hoa.

Phóng viên Trung Quốc của New York Times là Chris Buckley đã phân tích trong một bài báo rằng Đại hội 20 của ĐCSTQ có 2 vấn đề đáng chú ý về nhân sự: liệu có chọn người kế nhiệm, và ai sẽ là thủ tướng.

Bài viết cho rằng Tổng bí thư ĐCSTQ đương nhiệm Tập Cận Bình phá bỏ nguyên tắc làm 2 nhiệm kỳ để tiếp tục nhiệm kỳ 3, làm lãnh đạo cao nhất là “gần như chắc chắn”, còn Uông Dương – đương kim Chủ tịch Chính hiệp toàn Trung Quốc và Hồ Xuân Hoa – đương kim Phó Thủ tướng là những ứng viên sáng nhất cho cương vị thủ tướng nhiệm kỳ tiếp theo, trong đó khả năng Uông Dương là “lớn hơn nhiều”.

Bài viết cho biết Đại hội Đảng toàn quốc của ĐCSTQ là “kỳ nghị sự đặc biệt quan trọng đối với hệ thống quyền lực của ĐCSTQ được tổ chức 5 năm một lần”. Ngày đó quy tụ khoảng 2300 đại biểu, họ “hiếm khi bày tỏ quan điểm bất đồng (nếu có)”. Đại hội Đảng lần thứ 20 này sẽ tiết lộ định hướng chính sách tổng thể và đội hình lãnh đạo tiếp theo của Trung Quốc trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế trong nước đang chậm lại và căng thẳng gia tăng với nước ngoài (đặc biệt là Mỹ).

Mặc dù chưa nêu rõ liệu Đại hội 20 này có kéo dài nhiệm kỳ của ông Tập Cận Bình hay không, nhưng quyền lực hiện nay của ông Tập và việc ĐCSTQ mạnh mẽ quảng bá ghi nhận các thành tích của ông cho thấy, ông có khả năng cao tiếp tục nhiệm kỳ 5 năm tiếp theo tại Đại hội 20.

Tuy nhiên bài viết đề cập rằng ông Tập Cận Bình (69 tuổi) cho dù nắm chắc khả năng tại nhiệm ở Đại hội 20 thì ông cũng gặp phải bài khảo nghiệm nghiêm ngặt. Những điều này bao gồm: Có thể đưa thân tín vào đội ngũ lãnh đạo tiếp theo ở mức độ nào? Và liệu tại Đại hội 20 ông Tập có phát tín hiệu “người kế vị” sau này?

Bài viết cho rằng dường như đến nay, người kế nhiệm ông Tập vẫn chưa xuất hiện. Nhiều chuyên gia dự đoán rằng ông Tập sẽ “không chốt” người kế nhiệm tại Đại hội 20, như vậy cho phép ông duy trì ảnh hưởng của mình trong vài năm tới.

Nhà phân tích chính trị Trey McArver tại công ty tư vấn Trivium (Trivium China) – công ty chuyên theo dõi việc hoạch định chính sách của Trung Quốc, cho rằng thủ tướng tiếp theo có thể là ông Hồ Xuân Hoa (59 tuổi) hoặc ông Uông Dương (67 tuổi), trong 2 người thì rõ ràng ông Uông Dương có khả năng cao hơn. Trước khi vào lãnh đạo trung ương, mặc dù cả ông Hồ và ông Uông đều không có mối quan hệ đặc biệt thân thiết với ông Tập, nhưng cả hai đều “tự xây dựng hình ảnh là những trợ thủ trung thành với kinh nghiệm quản lý chính quyền trung ương”.

Trey McArver cho biết: “Chúng tôi nghĩ rằng xác suất của ông Uông Dương là cao hơn nhiều”.

Ngoài ra ông Tập Cận Bình cần sự ổn định, nhưng năm trước thềm Đại hội 20 của ĐCSTQ là năm đầy khó khăn đối với Trung Quốc. Tình hình bất ổn đó đã làm dấy lên suy đoán rằng quyền lực của ông Tập đã bị suy yếu, điều này có thể khiến các chính sách của ông dễ bị các đối thủ thách thức. Việc ông Tập kiên định tuân thủ chính sách ‘Zero-COVID’ đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đối với nền kinh tế Trung Quốc; việc ủng hộ lập trường của Nga một cách không cần thiết đã khiến Mỹ và các đồng minh châu Âu tức giận.

Trong một bài phân tích trên Sing Tao Daily – tờ báo tại Hồng Kông xu hướng thân ĐCSTQ – cho biết trong ĐCSTQ có nguyên tắc bất thành văn gọi là “7 lên 8 xuống” (68 tuổi phải nghỉ hưu, 67 tuổi vẫn được tại nhiệm). Theo quy tắc bất thành văn này thì chỉ có ông Lật Chiến Thư – Chủ tịch Ban Thường vụ Nhân đại toàn Trung Quốc, và Phó Thủ tướng Hàn Chính là đến tuổi phải nghỉ hưu; các nhân vật còn lại như Lý Khắc Cường, Uông Dương, Vương Hộ Ninh (Bí thư Ban Bí thư Trung ương), Triệu Lạc Tế (Bí thư Ủy ban Kiểm tra kỷ luật trung ương) đều sẽ tại nhiệm trong Ban Thường vụ Bộ Chính trị ĐCSTQ.

Bài viết nhấn mạnh, ông Tập Cận Bình (69 tuổi) không bị giới hạn bởi nguyên tắc bất thành văn “7 lên 8 xuống”. 5 năm nữa ông Tập 74 tuổi vẫn chưa “xem là già”, hơn nữa ông ấy vẫn đang gánh vác nhiệm vụ quan trọng là “hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa”. Vậy nên có nhiều suy đoán cho rằng Đại hội 20 này, có nhiều khả năng ông Tập “không chốt” người kế nhiệm.

Về việc ai sẽ là thủ tướng tiếp theo, tờ Sing Tao cho biết ông Lý Khắc Cường đã giữ chức thủ tướng trong 2 nhiệm kỳ và theo Hiến pháp Trung Quốc thì ông phải mãn nhiệm, những người kế nhiệm đủ tiêu chuẩn là Uông Dương hoặc Hồ Xuân Hoa. Các ứng viên cho chức thủ tướng của ĐCSTQ thường phải có kinh nghiệm của một phó thủ tướng, hiện tại chỉ có Uông Dương và Hồ Xuân Hoa là phù hợp tiêu chí.