Số liệu ngoại thương nửa đầu năm cho thấy kinh tế Trung Quốc gặp khó khăn

Ngày 13/7, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã công bố dữ liệu cho thấy, trong 6 tháng đầu năm nay, tổng giá trị xuất nhập khẩu của nước này là 20.100 tỷ nhân dân tệ (~ 2.815 tỷ USD), tăng 2,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, nếu tính bằng đô la Mỹ thì lại là một bức tranh khác.

Các phương tiện truyền thông chính phủ Trung Quốc tuyên bố rằng “quy mô này lần đầu tiên vượt quá 20.000 tỷ nhân dân tệ so với cùng kỳ lịch sử”. Liệu tình hình có tốt như những lời tung hô?

Thứ nhất, tốc độ tăng trưởng tổng nhập khẩu, xuất khẩu và tổng xuất nhập khẩu từ tháng 1-6 đều ở mức âm, cho thấy kế hoạch dựa vào xuất khẩu để thúc đẩy phục hồi kinh tế của ĐCSTQ đã thất bại.

Theo dữ liệu của giới chức, tổng giá trị xuất nhập khẩu hàng hóa của Trung Quốc sẽ đạt 42.100 tỷ nhân dân tệ (~ 5.895 tỷ USD) vào năm 2022. Xuất khẩu ròng hàng hóa và dịch vụ đóng góp 17,1% vào tăng trưởng GDP, thúc đẩy tăng trưởng GDP thêm 0,5 điểm phần trăm.

Tỷ lệ đóng góp của ngoại thương năm nay có thể cao đến mức nào? Khó có thể khiến ngoại giới không nghi ngờ.

Thứ hai, tốc độ tăng trưởng của tổng xuất nhập khẩu biến động mạnh, từ 7,4% xuống còn -10,1% cho thấy xu hướng ngoại thương của Trung Quốc rất bất ổn.

Cụ thể, tốc độ tăng xuất khẩu “lên xuống thất thường”, -6,8 % từ tháng 1 đến tháng 2, lên đến 14,8% vào tháng 3 và giảm xuống -12,4% vào tháng 6. Điều này cho thấy chính sách “ổn định quy mô và điều chỉnh cơ cấu” của chính phủ không tiến triển tốt.

Thứ ba, từ tháng 1-6, tốc độ tăng trưởng nhập khẩu hàng tháng là âm. Điều này không chỉ cho thấy nhu cầu nội địa của Trung Quốc đang bị thu hẹp, mà mô hình “xuất khẩu thúc đẩy nhập khẩu” cũng gặp phải những thách thức lớn.

Ví dụ về chip, theo dữ liệu hải quan, Trung Quốc sẽ nhập khẩu 635,5 tỷ mạch tích hợp vào năm 2021, tăng 16,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Lần đầu tiên giá trị nhập khẩu trong lịch sử vượt quá 400 tỷ USD. Con số này tương đương với 4/5 lượng chip trên thế giới được bán cho Trung Quốc.

Bản thân thị trường Trung Quốc không thể tiêu thụ nhiều như vậy. Theo thống kê của IC Insights, trên thực tế, khoảng 65-70% chip cuối cùng được sản xuất thành sản phẩm và được bán trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, kể từ năm 2022, cuộc chiến chip Trung-Mỹ ngày càng gay gắt, lượng nhập khẩu mạch tích hợp của Trung Quốc giảm mạnh.

Số lượng mạch tích hợp nhập khẩu năm 2022 là 538,4 tỷ, giảm 15% so với năm 2021. Số lượng nhập khẩu diode và các thiết bị bán dẫn tương tự ở Trung Quốc trong nửa đầu năm 2023 là 215,63 tỷ USD, số tiền là 11,4 tỷ USD, giảm lần lượt 34,4% và 19,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này đương nhiên ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu các sản phẩm liên quan.

Do đó, tốc độ tăng trưởng nhập khẩu trong nửa đầu năm nay là âm hàng tháng, đây chắc chắn không phải là điều tốt cho nền kinh tế Trung Quốc.

Thứ tư, về thương mại, “sự tách biệt có giới hạn” giữa Trung Quốc và phương Tây đang tiến triển đều đặn.

Từ tháng 1-3 năm nay, tỷ trọng của Châu Âu, Hoa Kỳ và Nhật Bản trong xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm xuống còn 34,3%, mức thấp kỷ lục, giảm 21 điểm phần trăm so với mức cao lịch sử 55,3% (từ tháng 1 – 4/1999).

Từ tháng 1 – 6 năm nay, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Trung Quốc và EU là 399,172 tỷ USD, giá trị xuất khẩu là 257,9497 tỷ USD và giá trị nhập khẩu là 141,222 tỷ USD, giảm tương ứng 4,9%, 6,6% và 1,4%.

Từ tháng 1-6 năm nay, xuất nhập khẩu, khối lượng xuất khẩu và khối lượng nhập khẩu giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ là âm hàng tháng (bảng 2).

Kim ngạch xuất nhập khẩu lũy kế là 327,264 tỷ USD, xuất khẩu là 239,351 USD và nhập khẩu là 87,913 tỷ USD, giảm lần lượt 14,5%, 17,9% và 3,7%.

Tình trạng tiêu cực hàng tháng này xảy ra từ tháng 1 – 9/2020 trong giai đoạn đầu của đại dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19). Trong đó, chỉ có nhập khẩu từ Hoa Kỳ là dương trong tháng 2.

Sau đó, từ tháng 10/2020 – 12/2022, tất cả đều dương trong 27 ngày liên tiếp tháng. Tình thế đảo ngược vào năm 2023 cho thấy quan hệ thương mại Trung-Mỹ đang có những thay đổi sâu sắc.

Năm 2022, khi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) có hiệu lực, Trung Quốc và Nhật Bản lần đầu tiên bước vào trạng thái tự do thương mại. Tuy nhiên, kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc và Nhật Bản trong năm đó chỉ là 357,4 tỷ USD, giảm 3,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong nửa đầu năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Trung Quốc và Nhật Bản là 1570,126 tỷ USD, xuất khẩu là 79,3401 tỷ USD và nhập khẩu là 77,6725 tỷ USD, lần lượt giảm 11,2%, 4,7% và 17,0%.

Ngoài ra, từ tháng 1-6 năm nay, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu, tốc độ tăng trưởng xuất nhập khẩu của Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan đều ở mức âm.

Tóm lại, nửa năm vào năm 2023 đã trôi qua, ảo tưởng nền kinh tế Trung Quốc sẽ phục hồi mạnh mẽ sau khi chính sách zero-COVID chấm dứt đã hoàn toàn tan vỡ.

Tình hình ngoại thương tồi tệ, và các triệu chứng sâu xa của nền kinh tế Trung Quốc đang gia tăng, cùng với tình hình chính trị của ĐCSTQ và môi trường quốc tế ngày càng xấu đi, nền kinh tế Trung Quốc đang gặp khó khăn và không thể tự giải thoát.