Giữa tháng 4, một cậu bé giao hàng ở Tây An, tỉnh Thiểm Tây bị đột tử. (Ảnh chụp màn hình video)
Tháng 2/2025, tin tức “tỷ lệ tử vong của thế hệ 8x vượt 5,2%” và “cứ 20 người sinh sau năm 1980 thì có 1 người đã qua đời” lan truyền rầm rộ tại Trung Quốc Đại Lục. Nhiều người tỏ ra bất bình thay cho thế hệ 8x, cho rằng họ là “thế hệ bị thời đại bào mòn”.
Tuy nhiên, ngay lập tức, truyền thông nhà nước Trung Quốc đứng ra bác bỏ, nói rằng “số liệu đầy sơ hở”, và “nguồn gốc ban đầu có thể là từ đối thoại với AI”. Thế nhưng lời phủ nhận đó dường như khó thuyết phục được công chúng, vì nhiều người 8x xác nhận rằng họ thực sự biết một số bạn bè cùng thế hệ đã qua đời.
Thế hệ 8x chỉ những người sinh từ 1/1/1980 đến 31/12/1989. Đầu năm 2025, họ chỉ mới từ 35 – 45 tuổi, vẫn đang ở độ tuổi sung sức.
Vậy điều gì đã khiến những người đang ở thời kỳ khỏe mạnh lại đột nhiên ra đi?
Nguồn là từ DeepSeek, công cụ được quảng bá “mạnh hơn ChatGPT gấp 100 lần” xuất hiện vào cuối năm 2024.
Khi hỏi về tỷ lệ tử vong của 8x, DeepSeek trả lời: “Dựa trên dữ liệu điều tra dân số lần thứ 7, hiện còn 212 triệu người 8x đang sống, tỷ lệ sống sót là 94,8%, tỷ lệ tử vong là 5,2%”.
Bản mở rộng cho biết số người sinh ra thuộc thế hệ 8x là khoảng 222,53 triệu người, còn sống tính đến đợt điều tra dân số thứ 7 là 211,695 triệu người. Giai đoạn 2021–2024 có thêm 730.600 người tử vong, khiến tỷ lệ sống sót giảm còn 94,8%.
Khi thông tin “tỷ lệ tử vong của 8x vượt 5,2%” gây xôn xao dư luận, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) lập tức dập tin, cho rằng số liệu sai lệch nghiêm trọng và xử lý 9 người.
Bộ Công an thông báo: “Một số cư dân mạng nhằm kích động cảm xúc, bán sản phẩm chăm sóc sức khỏe, đã tiếp tục bịa đặt các tin như ‘tỷ lệ tử vong của 7x thấp hơn 8x’, ‘đã có vài người bạn học qua đời’, ‘đã có 3 người 8x tôi quen qua đời’… gây tác động tiêu cực.”
Cách xử lý tin đồn lần này khiến nhiều người nhớ lại vụ đàn áp người tố giác trước khi Trung Quốc thừa nhận dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19) bùng phát năm 2020, điển hình là bác sĩ Lý Văn Lượng, một bác sĩ nhãn khoa ở Vũ Hán, nơi đầu tiên bùng dịch.
Cuối năm 2019, ông Lý đăng cảnh báo về COVID-19 trong nhóm bạn học, khuyên mọi người cẩn thận nhưng yêu cầu không chia sẻ ra ngoài. Tuy nhiên, thông tin lan truyền nhanh chóng.
Ông bị công an cảnh cáo vì “phát tán thông tin sai lệch”.
Ngày 14/1/2020, Ủy ban Y tế Vũ Hán cho biết trong một báo cáo rằng dịch bệnh “chưa có dấu hiệu lây truyền rõ ràng từ người sang người”. Đến ngày 20/1/2020 chính quyền mới thừa nhận virus lây từ người sang người.
Ngày 23/1/2020, 20 ngày sau khi bác sĩ Lý Văn Lượng bị cảnh sát khiển trách, Vũ Hán đã bị đóng cửa vì dịch bệnh. Bản thân bác sĩ Lý đã bị nhiễm COVID-19 khi điều trị cho một bệnh nhân nữ 80 tuổi vào đầu tháng 1/2020 và đã qua đời vào đầu tháng 2/2020.
Tháng 4/2024, tin một hot blogger 34 tuổi chết vì “cơn đau tim đột ngột” lên top tìm kiếm ở Trung Quốc.
Bình luận tràn ngập các ca tử vong đột ngột của người trẻ khắp nơi. Có người nói con trai bạn 30 mấy tuổi đột nhiên qua đời, một đồng nghiệp khoảng 20 tuổi cũng ra đi bất ngờ.
Một người quê Quảng Tây sống tại Bắc Kinh cho biết, suốt 1–2 năm nay ở Bắc Kinh và quê nhà rất nhiều người bị sốt, cảm, trong đó không ít người trẻ đã qua đời. Nhiều người tuổi 20–50 đột ngột tử vong khi đang làm việc, có 5, 6 người sống gần đó.
Một video lan truyền kể rằng: “Năm 2023, tôi biết 6 người trẻ qua đời; năm 2024, thêm 3 người nữa; nhỏ nhất 30 tuổi, lớn nhất 45 tuổi”, phần lớn là 8x, 9x.
Một công nhân xây dựng người Hồ Nam làm việc ở Thâm Quyến nghi ngờ vắc-xin COVID-19 là nguyên nhân: “Trước khi tiêm họ rất khỏe mạnh, nhưng không tiêm thì không được đi làm. Sau tiêm, cảm ho mãi không dứt, uống thuốc không khỏi.”
Một cư dân mạng khác cho biết: “Cách đây 3 năm tôi đã đến thăm 3 nghĩa trang ở Kinh Châu. Có rất nhiều người trẻ tuổi ở độ tuổi thiếu niên và đôi mươi và những người trung niên dưới 60 tuổi đã qua đời. Nhìn vào bảng thông tin cuộn trên tấm bia hỏa táng, thực sự không có nhiều người già”.
“Tôi đã đến nghĩa trang nhiều lần, và nếu bạn không tính một số ít người trẻ tuổi không may mắn, thì không có nhiều người trên 75 tuổi”.
Cuối tháng 1/2025, một người chụp lại bảng điện tử trong nhà tang lễ ở Sơn Đông cho thấy trong 8 người qua đời có 3 người từ 14–31 tuổi, 2 người ngoài 40, 1 người 55 tuổi, chỉ có 2 người trên 70.
Một người khác chia sẻ bảng đăng ký người chết tại xã năm 2024: Tuổi trung bình là 65,8, trong số 18 người chết có 5 người ngoài 40 và 1 người 8x. Nguyên nhân tử vong: Một nửa do bệnh, 1/3 do tuổi già.
Người này viết: “Người quen làm ở nhà hỏa táng bảo rằng cứ 10 người chết thì 7 người chưa đến 70 tuổi. Thật thê lương!”
Tại sao nhiều người tin vào con số “tỷ lệ tử vong 8x vượt 5,2%”? Vì họ cảm nhận được áp lực lớn. Dù ở đâu, người trẻ đều gặp khó khăn, nhưng ở Trung Quốc, thế hệ 8x gánh những áp lực đặc thù hơn.
Từ năm 2019, nhiều người 8x đã tự nhận mình là “thế hệ bị hại”.
Một số người sinh vào những năm 1980 đã tóm tắt cuộc sống của họ và cuộc sống của những người cùng thời như sau:
Một số lời khác: Học để giành bằng cấp, đi làm phải cạnh tranh, có con rồi lại lo giáo dục con. Tốt nghiệp thì thất nghiệp, có việc thì phải nuôi 4 người già và 2 đứa nhỏ. Làm được vài năm thì giảm lương, sa thải.
35 tuổi bị loại khỏi thị trường lao động, không thể tiếp tục tìm việc, mất bảo hiểm xã hội, mất nhà. Dù có đóng bảo hiểm, chính phủ bảo rằng đến năm 2035 sẽ hết quỹ hưu trí. Dù bao nhiêu tuổi cũngvẫn phải nuôi chính phủ…
Thế hệ 8x lớn lên đúng vào thời kỳ ĐCSTQ nắm quyền, sau vụ thảm sát học sinh, sinh viên tại quảng trường Thiên An Môn năm 1989, họ bước vào thời đại “mọi thứ đều hướng về tiền”. Rất nhiều con buôn vì chạy theo lợi nhuận mà phớt lờ chất lượng thực phẩm.
Nhiều người thuộc thế hệ 8x khi còn rất trẻ đã mắc các bệnh người già như cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim, v.v. Một trong nhiều nguyên nhân là “đã ăn quá nhiều phụ gia thực phẩm có hại cho sức khỏe”. Thức ăn nhìn thì có vẻ phong phú đa dạng, nhưng thực ra lại bào mòn sức khỏe con người.
Mang theo một cơ thể như vậy, lại phải làm việc trong môi trường kéo dài kiểu “996” hay “007”. “996” là chế độ làm việc từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày một tuần. “007” thậm chí còn tàn khốc hơn: Làm việc linh hoạt từ 0:00 đến 0:00, suốt 7 ngày không nghỉ, lúc nào cũng trong trạng thái sẵn sàng 24/24.
Trong tình trạng như vậy, thể chất và tinh thần của thế hệ 8x đều bị giày vò nghiêm trọng, rất dễ mắc bệnh hoặc thậm chí đột tử.
Năm 2010, một nhà kinh tế trẻ ở Trung Quốc từng tuyên bố: “8x là thế hệ bi thảm nhất trong 5000 năm lịch sử Trung Quốc”.
Bài viết cảnh báo nhiều người 8x sẽ phải làm việc đến tận 70 tuổi. Thứ nhất, họ bị kế hoạch hóa sinh đẻ, phải nuôi ít nhất 2 người già, gánh nặng lớn.
Thứ 2, năm 1987 chỉ cần 30.000 tệ (khoảng 109 triệu VNĐ) để về hưu, năm 2007 là 300.000 tệ (khoảng 1,09 tỷ VNĐ), và đến năm 2047 khi 8x nghỉ hưu, có thể sẽ cần 3 triệu tệ (khoảng 10,9 tỷ VNĐ) để trang trải cuộc sống còn lại. Đây chính là tác động của lạm phát.
Bài viết còn chỉ ra rằng thế hệ 8x gần như vĩnh viễn không thể thực hiện được “giấc mơ trung lưu”.
Vì để hình thành tầng lớp trung lưu thì cần có “hệ thống giáo dục chất lượng cao”, “nhiều ngành công nghiệp sáng tạo văn hóa và công việc trong lĩnh vực sản xuất công nghệ cao”, “thị trường vốn tương đối trưởng thành”, cùng với “hệ thống an sinh xã hội tương đối hoàn thiện”. Nhưng ở Trung Quốc dưới sự cai trị của ĐCSTQ thì “không có gì cả”.
Vì vậy, “phần lớn thế hệ 8x hoặc là không có việc làm, hoặc là lương thấp, đến cả tư cách làm ‘nô lệ nhà đất’ hay ‘nô lệ con cái’ cũng không có”.
Vào thời điểm năm 2010, nhiều người 8x vẫn chưa tin và phản đối nhận định đó. Có người cho rằng khó khăn kinh tế nhỏ nhoi không thể bi thảm hơn chế độ phong kiến xưa. Có người cho rằng tác giả nói quá, 8x là thế hệ tiến bộ và may mắn vì được chứng kiến đất nước phát triển.
Một số người sinh vào những năm 1980 cho rằng: “Tâm lý của tác giả sai vì những lời lẽ gây hoang mang và giật gân. Những người sinh vào những năm 1980 là thế hệ dám nghĩ dám làm và may mắn, vì họ có thể chứng kiến sự trỗi dậy và sức mạnh của đất nước“.
Một người khác cho rằng: “Khi chính sách một con được thực hiện nghiêm ngặt ở các thành phố, rất nhiều người ở các vùng nông thôn rộng lớn có 3 hoặc 4 con. Gần đây, khi đối mặt với đợt tuyển sinh đại học mới, truyền thông đưa tin rằng nhiều trẻ em từ các gia đình nông thôn đang phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan là phải bỏ học vì không đủ khả năng chi trả học phí.
Hóa ra họ phải chịu gánh nặng từ nhiều đứa con trong gia đình. Do đó, trong 30 năm nữa, Trung Quốc sẽ không bao giờ có vấn đề một lực lượng lao động trẻ phải nuôi nhiều người già”.
Có thể thấy rằng những người sinh vào những năm 1980 vào thời điểm đó vẫn tràn đầy hy vọng hoặc mơ mộng về xã hội dưới sự nhồi sọ của những lời dối trá của ĐCSTQ. Tuy nhiên, mơ mộng thì đẹp đẽ, còn hiện thực thì rất nghiệt ngã.
Sau đại dịch COVid-19, Trung Quốc xuất hiện nhóm “thanh niên 4 không” mà 8x là đại diện: không yêu đương, không kết hôn, không mua nhà, không sinh con. Điều này chứng minh lời tiên đoán “hậu 1980 là thế hệ bi thảm nhất” đang trở thành sự thật.
Trong khi đó, các chuyên gia của ĐCSTQ lại khuyến cáo người dân rằng do kinh tế trì trệ, dân số già hóa, và tỷ lệ sinh thấp, quỹ hưu trí sẽ cạn vào năm 2035.
Vậy điều đó có nghĩa là khi thế hệ 8x đến tuổi nghỉ hưu, họ vẫn phải làm thêm vài năm nữa, đóng thêm nhiều tiền hơn mới được nghỉ?
Bộ Tài chính chỉ ra thực trạng nhiều dự án FDI đăng ký vốn "khủng"…
Trung tâm An ninh Mạng Canada và FBI cáo buộc nhóm hacker ‘Salt Typhoon’ Trung…
Ông Trump đã thực hiện những thay đổi lớn đối với hệ thống nhập cư…
Gần đây, tại Trung Quốc đã xuất hiện một nghề mới: “Cháu ngoan toàn thời…
Ngoại trưởng Iran Araghchi tuyên bố rằng không có thỏa thuận nào được đạt được…
Đau thần kinh tọa là tập hợp các triệu chứng đau liên quan đến thần…