TQ: Sập cầu sông Hoàng Hà do China Railway thi công, ít nhất 12 người chết

Vào rạng sáng ngày 22/8, tai nạn đứt dây cáp dự ứng lực xảy ra tại công trường xây dựng cầu bắc qua sông Hoàng Hà của đường sắt Tứ Xuyên-Tây Tạng ở Tiêm Trát, cơ quan chức năng cho biết vụ tai nạn làm 12 người chết và 4 người mất tích. Cây cầu được gọi là “cầu vòm thép liên tục hai tuyến đường sắt có nhịp lớn nhất thế giới” chỉ còn vài ngày nữa là hoàn thành hợp long, nhưng do thành phần cấu kiện then chốt gặp sự cố đã dẫn đến thương vong lớn. Sự cố này một lần nữa khơi dậy nghi vấn về chất lượng kỹ thuật và an toàn thi công của công ty trung ương Trung Quốc – Công ty tập đoàn đường sắt Trung Quốc (China Railway Group).

Thảm kịch rạng sáng: Dây cáp đứt dẫn đến sụp đổ dây chuyền

Tai nạn xảy ra vào khoảng 3:00 sáng ngày 22/8, đúng lúc Cầu sông Hoàng Hà ở Tiêm Trát đang thực hiện công tác căng dây thép xoắn then chốt trước khi hợp long. 16 nhân viên làm việc tại chỗ — bao gồm 15 công nhân thi công và 1 người phụ trách hiện trường bộ phận dự án — đang tiến hành hoạt động thường lệ thì đột ngột xảy ra tai nạn đứt dây cáp.

Những nhân chứng tại chỗ nói với tờ Tin Tức Hồng Tinh và Jimu News rằng, tai nạn xảy ra trong chớp mắt, tại chỗ truyền ra âm thanh lớn vang lên “giống như động đất”. Dây cáp đứt dẫn đến vòm thép rơi xuống, kéo theo cả sàn căng trên đỉnh tháp lật nhào, làm 16 công nhân đang làm việc đều rơi xuống. Hình ảnh hiện trường cho thấy một đoạn nhịp cầu dài vài chục mét ở giữa cầu đã rơi xuống sông Hoàng Hà; vị trí đứt nằm ở phía đông gần huyện tự trị dân tộc Hồi Hóa Long, đoạn cầu gãy rơi xuống cắm chéo vào mặt sông.

Theo cư dân gần đó tiết lộ, cây cầu vốn đã gần hợp long, chỉ còn khoảng cách khép 90 mét, nhưng dây cáp bên phải đột ngột đứt dẫn đến kết cấu ống thép màu xanh rơi xuống. Công nhân tham gia dự án cho biết, những người gặp nạn tuổi chủ yếu từ 30 đến 50. Vào đêm xảy ra sự việc, đội thi công đang điều chỉnh dây treo, chuẩn bị cho công tác hợp long tiếp theo.

Lần tai nạn này đã thu hút sự chú ý và thảo luận sôi nổi của cư dân mạng Trung Quốc. Có cư dân mạng bình luận:

“Rõ ràng đây là hậu quả của thói thành tích, háo danh của một số lãnh đạo. Tại sao phải chạy tiến độ, tại sao nhất định phải hợp long trước cuối tháng 8? Tất cả phải đặt an toàn lên hàng đầu, những thứ khác không quan trọng, vậy mà còn dám nói ‘rút kinh nghiệm’.”

Một người khác viết: “Đây mới chỉ là sự cố khi cầu chưa hoàn thành, nếu sau khi thông xe mà bị gãy thì hậu quả sẽ khó lường.”

Một số cư dân mạng bình luận: “Tại sao bây giờ cơ sở hạ tầng lại làm nhanh đến vậy? Chính là do công nhân ngày đêm tăng ca gấp rút mà ra. Tại sao dây cáp thi công lại bị đứt? Đây không thể tách rời khỏi tình trạng nhiều tầng nấc thầu phụ. Vì lợi nhuận tối đa, tổng thầu chỉ làm cho có về vấn đề an toàn. Xin hỏi, trong tình huống cầu sập như thế này, mũ bảo hộ hay dây an toàn có bảo vệ được tính mạng, tài sản của công nhân không?”

Theo tài liệu chính thức, đây là cầu vòm giàn thép đường sắt hai tuyến liên tục có khẩu độ lớn nhất thế giới, đồng thời là cầu giàn thép đường sắt đầu tiên bắc qua sông Hoàng Hà ở Trung Quốc. Ban đầu dự kiến hợp long vào tháng 7/2025, sau đó lùi sang tháng 8. Để đẩy nhanh tiến độ, công trường áp dụng chế độ làm việc “ngày + đêm” hai ca liên tục, việc thi công ban đêm trở thành thường xuyên.

Phân tích tai nạn: Dây cáp tồn tại khuyết điểm chất lượng, thi công không đúng cách

Theo đại diện Công ty Cầu đường thuộc Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc (China Railway Group), nguyên nhân trực tiếp là dầm neo bị gãy, khiến cáp thép mất điểm tựa, kéo theo hiệu ứng “domino”. Dầm neo là cấu kiện cốt lõi giữ dây văng, toàn bộ kết cấu mặt cầu phụ thuộc vào nó.

Dự án sử dụng phương pháp lắp ghép hẫng và treo dây văng, tạo cân bằng giữa nhịp chính và nhịp biên bằng lực kéo hàng nghìn tấn; lực căng lớn nhất của nhịp biên đạt 1.161 tấn. Giáo sư Bành Vệ Binh thuộc Viện Xây dựng dân dụng – Đại học Công nghiệp Chiết Giang, trả lời phỏng vấn của tờ “Tuần báo Tin tức Trung Quốc” cho biết có hai khả năng: (1) dây cáp có khiếm khuyết chất lượng; (2) sai sót thi công hoặc vận hành không đúng kỹ thuật.

Mặc dù công trường có lưới an toàn và dây an toàn năm điểm, song khi toàn bộ mặt cầu rơi xuống thì các biện pháp này không còn tác dụng bảo vệ.

Phía đơn vị thiết kế – Viện Khảo sát Thiết kế số 1 thuộc Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc – từng công bố trong tài liệu học thuật rằng phương án thiết kế đã tính đến yếu tố môi trường, phòng lũ; tính toán cho thấy cường độ và độ cứng đều đạt tiêu chuẩn. Tuy nhiên, ông Bành nhấn mạnh rằng công nghệ giám sát hiện nay khó phát hiện vết nứt nhỏ trên dây treo, đặc biệt khi lực đột ngột tăng cao, rất dễ xảy ra hỏng hóc tức thì. Mặc dù đơn vị thi công có áp dụng công nghệ BIM, giám sát cảm biến và kiểm tra ngẫu nhiên bu lông trọng yếu, nhưng sự cố lần này cho thấy còn tồn tại lỗ hổng kỹ thuật và quản lý.

Vấn đề về chất lượng dự án của Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc thu hút chú ý

Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc là doanh nghiệp trung ương trực thuộc Ủy ban Giám sát và Quản lý Tài sản Nhà nước (thuộc Quốc vụ viện Trung Quốc). Những năm gần đây, nhiều dự án do tập đoàn này thi công liên tục vướng sự cố, khiến dư luận nghi ngờ về khiếm khuyết hệ thống trong quản lý chất lượng.

Ngày 28/3/2025, một trận động đất 7,7 độ richter tại Myanmar lan đến Thái Lan, khiến tòa nhà do Cục 10 Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc thi công ở Bangkok bị sập, khiến ít nhất 8 người chết, 110 người mắc kẹt. Đây là tòa nhà duy nhất trong vùng chấn động bị đổ. Điều tra phát hiện hồ sơ giám sát có 30 chữ ký kỹ sư bị làm giả, cho thấy lỗ hổng nghiêm trọng trong quản lý chất lượng.

Năm 2024, mái che ga tàu Novi Sad (Serbia) bị sập, khiến 16 người chết. Dự án này do Công ty TNHH Quốc tế Đường sắt Trung Quốc thuộc công ty con của (Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc) và Công ty Cổ phần Xây dựng Giao thông Trung Quốc chịu trách nhiệm tái xây dựng. Vụ việc gây biểu tình toàn quốc vì nghi ngờ tham nhũng và lơ là trách nhiệm. Kết quả điều tra cho thấy hai công ty Trung Quốc đã dùng hóa đơn khống để chiếm dụng bất hợp pháp 115,6 triệu USD, trong đó hưởng lợi trực tiếp 18,8 triệu USD, dẫn tới chất lượng công trình xuống cấp.

Những trường hợp này phản ánh ra các dự án Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc tồn tại vấn đề mang tính hệ thống ở các khâu then chốt như mua sắm vật liệu, quản lý thi công và giám sát kiểm tra. Mặc dù công ty trong tuyên truyền đối ngoại không ngừng nhấn mạnh khả năng bảo đảm kỹ thuật, nhưng các tai nạn an toàn thường xuyên bộc lộ ra lỗ hổng rõ ràng trong hệ thống giám sát, gây ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng quốc tế của doanh nghiệp.