Trung Quốc: Mưa lũ lớn nhất từ năm 1949, áp sát đập Tam Hiệp

Khu vực phía nam Trung Quốc nhiều ngày liên tiếp mưa lớn gây lũ lụt, 24 tỉnh thành như Quảng Đông, Quảng Tây, Hồ Nam, Giang Tây, Quý Châu, Trùng Khánh, v.v, liên tiếp có thông tin về thảm họa, ít nhất 8,512 triệu người bị ảnh hưởng, 138.000 căn nhà bị hư hại. Chính quyền đưa ra cảnh báo, lũ lụt năm nay là trận lụt lớn nhất kể từ năm 1949 đến nay, nhất là lượng mưa lớn ở khu vực thượng du đập Tam Hiệp, sẽ gây ra thách thức nghiêm trọng đối với con đập khổng lồ này. 

Mưa lớn từ tháng Sáu tới nay, đã khiến nhiều khu vực ở vùng Hoa Nam, Hoa Trung của Trung Quốc xảy ra thiên tai, vùng Đông Bắc, Tây Bắc, Trung bộ và một phần cao nguyên Xuyên Tây tỉnh Tứ Xuyên chịu ảnh hưởng; ngày 16 liên tiếp mưa lớn suốt 24 tiếng đồng hồ, Mai Long Câu thuộc huyện Đan Ba (Châu tự trị dân tộc Tạng Cam Tư tỉnh Tứ Xuyên) xảy ra lũ quét sạt lở, dòng chảy sông Tiểu Kim Xuyên bị chặn, hình thành vùng ứ đọng nước, làm cắt đứt đường giao thông khu vực lân cận. Ngày 17/6, vùng ngập úng bắt đầu vỡ và tràn, nhà máy thủy điện Mai Long 2.000KW cũng bị lũ hủy hoại.

Hôm 16/6, Cục Quản lý ứng cứu khẩn cấp Tứ Xuyên cho biết, do mưa lớn nhiều ngày, lượng mưa đo được ở 5 trạm thuộc huyện Vượng Thương, huyện Kiếm Các, khu Lợi Châu, khu Thiệu Hóa thành phố Quảng Nguyên lên đến hơn 250mm, trong đó lượng mưa lớn nhất đo được ở trạm Minh Đảng thuộc khu Thiệu Hóa lên đến 285,4 mm. Trận mưa lớn này khiến cho khu Thiệu Hóa xảy ra lũ bất ngờ, nhiều đoạn đường giao thông bị gián đoạn, tình hình thiên tai nghiêm trọng. Ước tính hơn 340.000 hộ dân ở hơn 50 hương (trấn) thuộc 5 huyện, khu vực trên toàn thành phố chịu thiệt hại. Một số khu vực tỉnh Tứ Xuyên dự tính mưa lớn sẽ tiếp tục cho đến ngày 23/6.

(Cảnh lũ lụt sau khi vỡ đập nước tại Đan Ba tỉnh Tứ Xuyên)

Còn khu vực thượng du sông Tần Hoài tỉnh Giang Tô trong mấy ngày qua cũng liên tiếp xảy ra mưa lớn. Ngày 9 – 16/6, lượng mưa trung bình trên lưu vực sông Hoài vào khoảng 113,4 mm. Vào lúc 8 giờ ngày 17/6, mực nước ở Vương Gia Bối, Chính Dương Quan, Ngô Gia Độ, Tưởng Bối đều cao hơn ngày 16/6 từ 0,05 đến 1,83 mét; lưu lượng nước ở trạm Lâm Hoài là 1230 mét khối mỗi giây. Mực nước ở một số đập nước cỡ lớn trên hệ thống sông Hoài cao hơn ngày 16/6 từ 0,02 – 2,02 mét.

Chính quyền Trung Quốc ngày 16 đã phát đi cảnh báo về một đợt mưa lớn. Tính đến 8 giờ sáng ngày 17/6, hai đập nước cỡ lớn trên lưu vực sông Hoài, 3 đập nước cỡ trung bình đều có mực nước cao hơn mực nước lũ giới hạn, mực cao nhất hơn giới hạn 0,49 mét. Ngoài ra, 12 đập nước cỡ nhỡ của huyện, thị như Lục An, Hợp Phì, Lai An, v.v, đều có mực nước cao hơn mực nước lũ giới hạn, cao nhất là hơn 0,68 mét.

Tân Hoa Xã đưa tin, tư liệu Bộ Thủy lợi cho thấy, tính đến ngày 17/6, lưu vực sông Hoài đã có 6 đập nước vượt mực nước giới hạn.

Ngoài ra, sáng sớm ngày 17/6, tại Long Mai Câu của trấn Bán Phiến Môn huyện Đan Ba châu, thuộc Cam Tư tỉnh Tứ Xuyên cũng xảy ra sạt lở đất nghiêm trọng, dòng chảy sông Tiểu Kim Xuyên bị chặn gây ngập úng, nhiều tuyến đường bị cắt đứt, sạt lở, tình hình ngập úng đe dọa đến 4 trường học, 17 thôn 3 hương trấn ở hạ du. Theo thống kê, hiện có khoảng 20.000 người bị buộc phải rời khỏi nhà, 2 người mất liên lạc.

Thông báo của cơ quan Tổng chỉ huy phòng chống lũ lụt hạn hán quốc gia thuộc Quốc vụ viện Trung Quốc chỉ ra, đến ngày 15/6, trận mưa lũ này đã khiến cho 8,521 triệu lượt người ở 24 tỉnh thành, châu tự trị, thành phố trực thuộc của Quảng Đông, Quảng Tây, Hồ Nam, Giang Tây, Quý Châu, Trùng Khánh, v.v, chịu ảnh hưởng; gần 500.000 lượt người phải sơ tán; hơn 7.300 căn nhà bị sập đổ, thiệt hại kinh tế trực tiếp lên đến 20,67 tỷ nhân dân tệ.

Điều đáng chú ý là, gần đây Bộ Thủy lợi Trung Quốc đưa ra cảnh báo, năm nay lượng mưa trung bình tăng hơn 6% so với cùng kỳ năm ngoái, xuất hiện 19 lần mưa lớn, có 148 con sông xảy ra tình trạng nước lũ vượt mức giới hạn cảnh báo. Đặc biệt là ngày 2/6 đến nay, Giang Nam, Hoa Nam, phía đông vùng Tây Nam Trung Quốc đều xảy ra lượng mưa có cường độ lớn nhất, phạm vi lớn nhất và thời gian kéo dài nhất, nhánh sông Bắc Giang, Tây Giang thuộc lưu vực sông Chu Giang, nhánh sông Tương Giang thuộc lưu vực sông Trường Giang và hệ thống nước Hồ Bà Dương, hệ thống sông Tiền Đường tỉnh Chiết Giang, đều vượt mức cảnh báo. Một số sông xuất hiện mực lũ vượt các trận lũ trong lịch sử, “tình hình phòng chống lũ lụt vô cùng gay go”.

Thứ trưởng Bộ Thủy lợi Trung Quốc Diệp Kiến Xuân cũng cho biết, năm nay cần trọng điểm chú ý đến “3 rủi ro lớn” phải đối mặt đó là mực lũ vượt mức cảnh báo, thảm họa có thể xảy ra từ các đập nước, lũ quét. Ông giải thích, công trình phòng chống lũ của Trung Quốc có thể phòng được lũ lớn nhất từ năm 1949 đến nay, nhưng mực lũ vượt quá mức tiêu chuẩn có khả năng vượt quá năng lực phòng chống hiện có, trở thành sự kiện “thiên nga đen”.

Đoạn phát biểu này được giải thích thành, năm nay có khả năng xuất hiện lũ lụt có quy mô lớn nhất từ khi ĐCSTQ thành lập chính quyền đến nay. Ngoại giới cũng chú ý, nhiều lần có thông tin nói đập Tam Hiệp bị biến dạng nhưng chính quyền Trung Quốc đều phủ nhận, liệu nó có chịu được sự tấn công trận lũ lụt lần này hay không?

Ngày 23/3 năm nay, nhà kinh tế học độc lập Lãnh Sơn đã đăng tải một video trên Twitter, cho thấy vùng thượng nguồn đập Tam Hiệp xuất hiện hiện tượng sạt lở đất quy mô lớn. Đồng thời ông còn đề cập rằng tình huống dịch chuyển này, rất có thể sẽ khiến đập Tam Hiệp bị vỡ trong vòng 2 năm. Vậy thì Vũ Hán sẽ là nơi đầu tiên chịu trận, sau đó Nam Kinh, Thượng Hải cũng không thể may mắn thoát nạn.

Tháng 7 năm ngoái, ông Lãnh Sơn từng đăng trên Twitter 2 bức ảnh so sánh đập Tam Hiệp chụp qua bản đồ vệ tinh của Google trước kia và hiện giờ, một bức cho thấy đập Tam Hiệp là một đường thẳng, một bức khác lại cho thấy tình trạng đập Tam Hiệp bị cong biến dạng. Nhiều người cho rằng hình chụp qua bản đồ vệ tinh của Google là không chính xác, và sau đó Google cũng đã thay thế bằng một hình vẽ đập Tam Hiệp tại vị trí đó trên bản đồ. Tuy nhiên, trước ồn ào của dư luận và sự lo lắng về tình trạng vỡ đập, truyền thông Trung Quốc đã tăng cường trấn an, nhưng các thông tin lại không đồng nhất: có thông tin nói đập Tam Hiệp không biến dạng, có thông tin nói một bức ảnh vệ tinh khác của Google cho thấy đập hoàn toàn bình thường, có thông tin nói đã biến dạng, nhưng là trạng thái “đàn hồi”, đập nước biến dạng là chuyện rất bình thường, thuộc về “phạm vi thiết kế cho phép”…

Trên thực tế, đập Tam Hiệp đã được công nhận là hiểm họa lớn đối với dân tộc Trung Hoa. Những tai nạn địa chất tại khu vực xung quanh đập như hạn hán, lũ lụt và động đất liên tục diễn ra. Khu vực hồ chứa cũng đã sập và lở đất quy mô lớn. Đây được cho là một trong những nguyên nhân vì sao bức ảnh trên bản đồ Google lại khiến người dân Trung Quốc và giới chức ĐCSTQ quan tâm tới vấn đề này như vậy. Ông Hoàng Tiêu Lục, người chủ trì Quỹ Nghiên cứu Hoàng Vạn Lý, một chuyên gia thủy lợi nổi tiếng lại cho rằng, dù có biến dạng hay không thì đập Tam Hiệp đều sẽ dẫn tới một thảm họa vô cùng nghiêm trọng. Đập Tam Hiệp được xây dựng vào thời ông Lý Bằng và Giang Trạch Dân, họ được xem là nhân vật quyết định quan trọng trong xây dựng dự án này.

Ngoài ra, do năm nay trên mạng cũng chia sẻ nhiều video thảm họa lũ lụt, khiến cho ngoại giới nghi ngờ tình hình thực sự có thể nghiêm trọng hơn rất nhiều so với những gì mà chính quyền công bố.

Trí Đạt

Xem thêm: