Chút suy ngẫm về tài năng trị vì của Tần Thủy Hoàng

Tần Thủy Hoàng là nhân vật lịch sử để lại cho người đời sau rất nhiều tranh luận về thân thế, về phẩm chất… Nhắc đến ông, không ít người hình dung đến sự tàn bạo, nhưng cũng có sử gia lại cho rằng ông là “Thiên cổ nhất đế”. Dưới đây xin chỉ ra một vài đặc điểm trong việc trị vì quốc gia của Tần Thủy Hoàng.

Biết nhìn người và dùng người

Tần Thủy Hoàng là vị Hoàng đế biết nhìn người, khéo dùng người, quảng nạp hiền tài phục vụ đất nước. Điều này cũng không có nhiều vị Quân vương có thể làm được. Các đời Tần Mục Công, Tần Hiếu Công, Tần Chiêu Tương Vương đều chọn cách chiêu mộ hiền tài, không quản họ là người nước nào. Đến đời Tần Thủy Hoàng cũng chọn phương châm này mà thống nhất được Trung Nguyên. Vô luận là Lý Tư, Úy Liễu hay Trịnh Quốc đều cống hiến hết tài năng của mình cho nước Tần nhưng đều không phải người nước Tần.

Đối xử tử tế với công thần khai quốc và với hoàng tộc các nước

Trong lịch sử, Tần Thủy Hoàng là một trong số ít vị Hoàng đế sau khi lên ngôi vẫn đối xử tốt với người có công khai quốc. Vô luận là Lý Tư, Úy Liễu, Vương Tiễn hay Mông Điền đều là những công thần khai quốc nhà Tần, Tần Thủy Hoàng ban cho họ rất nhiều vinh hoa phú quý và sự tôn trọng. Sau khi thống nhất lục quốc, ông cũng được người đời ca ngợi rằng đối đãi nhân từ, khoan hậu với vương tộc của 6 nước bị nhà Tần tiêu diệt.

Trong suốt quá trình tại vị, Tần Thủy Hoàng không sát hại một vị công thần khai quốc nào. Điều này rất ít Quân vương khai quốc làm được. Hán Cao Tổ Lưu Bang giết hại gần hết công thần, nổi bật nhất là chuyện trừ khử Hàn Tín. Hoàng đế triều Tống lấy tước cao lộc hậu làm điều kiện để tước bỏ quyền lực của công thần. Hoàng đế Chu Nguyên Chương triều Minh giết tất cả các công thần khai quốc… Trong thời bình, cũng có nhiều công thần bị tru di chỉ vì sự đa nghi của Hoàng đế, như Chủ Phụ Yển thời Hán Vũ Đế.

Sáng lập một loạt chế độ, quy định thống nhất

Sau khi thống nhất lục quốc, Tần Thủy Hoàng sáng lập một loạt chế độ, quy định thống nhất. Những chính sách này của ông đều có ảnh hưởng lớn đến chính trị, kinh tế và văn hóa của Trung Nguyên suốt hàng ngàn năm.

Trong việc cải cách, ngoài trừ bỏ phân đất phong hầu thành thiết lập chế độ quận huyện ra, ông còn tiến hành nhiều loại cải cách khác nữa như: “Xa đồng quỹ” (thống nhất hệ thống giao thông), “Thư đồng văn” (thống nhất một loại chữ), “Độ đồng xích” (thống nhất chế độ đo lường)... Ông cũng thống nhất các loại tiền tệ của quốc gia “Tiền đồng tệ, tệ đồng hình”. Việc thống nhất chế độ đo lường trọng lượng và thống nhất đồng tiền quốc gia đã đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển kinh tế của Trung Nguyên sau này.

Tần Thủy Hoàng lên ngôi đã mở rộng bản đồ quốc gia. Trong sử sách có ghi chép rằng, “phía bắc mở rộng thêm ngàn dặm” khiến cho lãnh thổ nhà Tần vô cùng rộng lớn: “Đất đai nhà Tần chạy dài phía đông đến biển và đất Triều Tiên, phía tây đến Lâm Thao, Khương Trung, phía nam đến miền cửa nhà quay mặt về hướng bắc, phía bắc lấy Hoàng Hà làm biên giới và men theo Âm Sơn đến tận Liêu Đông.”

Thời Tần Thủy Hoàng tại vị đã gia tăng số quận của Trung Quốc từ 36 lên hơn 40 quận, làm khuyếch đại bản đồ của nước này lên rất nhiều. Những thành tựu mà ông đạt được đều thể hiện ra tài trí mưu lược kiệt xuất.

Xây dựng Vạn Lý Trường Thành

Trước nước Tần thì nước Tề và nước Triệu đã bắt đầu xây dựng Trường Thành rồi. Mục đích Tần Thủy Hoàng xây dựng Trường Thành là vì ngăn chặn sự xâm lược của dân tộc du mục đến từ phía bắc. Lịch sử chứng minh tầm nhìn này của ông là không sai.

Từ sau đời Tần, các triều đại khác cũng tiếp tục tu kiến Trường Thành. Vạn Lý Trường Thành được đánh giá là công trình phòng thủ quân sự khổng lồ hiếm có, nối tiếp triều đại, trong lịch sử thế giới.

Ngoài Vạn Lý Trường Thành, Tần Thủy Hoàng còn xây dựng nhiều công trình. Những công trình này có quy mô to lớn, mất thời gian quá lâu để hoàn thành, dẫn đến sự oán trách của dân chúng. Kỳ thực nếu có thể di dưỡng sức dân, thực hiện tầm nhìn của Tần Thủy Hoàng một cách chậm rãi trong vài đời Hoàng đế thì nhà Tần rất có thể đã là một triều đại lâu dài và rực rỡ trong lịch sử.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Tần Thủy Hoàng: Nhân từ hay bạo chúa?
• Vài điểm nhìn lại về đoạn sử Tần Thủy Hoàng “đốt sách chôn Nho”
• 12 tượng người bằng đồng của Tần Thủy Hoàng

Mời xem video: