Có chí hay không, nhìn việc quét nhà, nhóm lửa là biết

Ngạn ngữ có câu: “Có chí hay không, nhìn việc quét nhà, nhóm lửa là biết”. Người ưu tú càng ôm chí lớn trong lòng thì càng khiêm tốn dụng tâm, càng làm tốt từng việc nhỏ bé. Có một câu chuyện tu hành về tiếng chuông của tiểu hòa thượng như thế này.

Ở một ngôi chùa nọ, có một tiểu hòa thượng được phân cho việc đánh chuông trong chùa mỗi ngày một lần vào buổi sáng sớm và một lần vào lúc chiều muộn.

Thời bấy giờ, một ngày trong chùa bắt đầu bằng tiếng chuông, kết thúc cũng bằng tiếng chuông. Hơn nữa, dẫu là triệu tập các tăng nhân lên điện, hành lễ, tụng niệm kinh sách, hay việc ăn uống, ngủ nghỉ thường ngày, hết thảy đều báo hiệu bằng tiếng chuông. Tiếng chuông buổi sớm trước thì hối hả sau chậm rãi, gọi mọi người thức giấc, đêm dài đã qua, chớ biếng nhác mà say ngủ, hãy dậy sớm, tranh thủ thời gian tu hành. Tiếng chuông chiều muộn trước thì chậm rãi sau hối hả, nhắc nhở người tu luyện hãy đừng bị cuốn vào công việc nơi trần thế, tâm trí cần tĩnh lặng, thôi không nghĩ ngợi thì mới có thể tu hành.

Ban đầu, tiểu hòa thượng đánh chuông khá nghiêm túc. Nhưng nửa năm sau, cậu cảm thấy công việc đánh chuông quá đơn điệu và nhàm chán. Vậy nên, cậu chỉ làm chiếu lệ.

Một ngày nọ, sư trụ trì trong chùa đột nhiên thông báo rằng tiểu hòa thượng sẽ chuyển ra sân sau chẻ củi gánh nước, và cậu không cần phải đánh chuông nữa. Thấy lạ, tiểu hòa thượng bèn hỏi sư trụ trì: “Lẽ nào con đánh chuông không đúng giờ, không vang xa?”

Sư trụ trì nói với cậu: “Tiếng chuông của con vang rất xa, nhưng tiếng chuông trống rỗng và yếu ớt. Bởi vì trong lòng con không hiểu ý nghĩa của tiếng chuông, cũng không thực sự dụng tâm làm việc đó. Tiếng chuông không chỉ là giờ giấc làm việc và nghỉ ngơi trong chùa, điều quan trọng nhất là phải thức tỉnh chúng sinh đang mê lạc. Vì vậy, tiếng chuông không những phải vang rền mà còn phải tròn trịa, bình ổn, thâm trầm, ngân nga. Một người trong tâm không có chuông thì tu Phật cũng không thành. Nếu không khiêm nhường, thành kính, sao có thể đảm nhận việc đánh chuông?”

Tiểu hòa thượng nghe xong tỏ vẻ hổ thẹn.

Việc đánh chuông sau đó được giao lại cho một tiểu hòa thượng mới đến. Sớm hôm sau, khi nghe được tiếng chuông buổi sớm, vị sư trụ trì không khỏi hài lòng. Ông gọi tiểu hòa thượng đến hỏi: “Sáng nay con đánh chuông với tâm tình như thế nào?”

Tiểu hòa thượng tỏ vẻ không rõ: “Dạ, không có tâm tình gì cả, con đánh chuông thì đánh chuông thôi ạ.”

Vị sư trụ trì lại hỏi: “Khi đánh chuông, trong tâm con nhất định đã nghĩ gì đó. Bởi vì ta nghe thấy tiếng chuông hôm nay cao quý và thành kính.”

Tiểu hòa thượng suy nghĩ một lát rồi trả lời: “Kỳ thực là con không nghĩ gì cả. Chỉ là khi còn ở nhà, chưa xuất gia, gia phụ dạy rằng, khi đánh chuông cần phải nghĩ về Đức Phật, phải thành kính, trai tịnh, tôn kính, phải dụng tâm như khi nhập định và lễ bái mà đánh chuông.”

Vị sư trụ trì rất hài lòng và nhắc nhở: “Sau này khi giải quyết những việc khác, con đừng quên giữ tâm thái đánh chuông của ngày hôm nay.”

“Chuông” là một pháp khí quan trọng trong nghi thức Phật giáo. Ở nhiều ngôi chùa cổ kính nổi tiếng, tháp chuông cao lớn làm tăng thêm vẻ uy nghiêm cho ngôi chùa. Tiếng chuông vang rền, thâm trầm, ngân nga cũng mang hàm ý “thức tỉnh khách trọ theo đuổi danh lợi chốn trần gian, gọi thế nhân đang mê đắm nơi bể khổ trở về”.

Chuông trong chùa được chia làm hai loại: Phạn chung (chuông lớn) và Hoán chung (chuông nhỏ), tùy theo công dụng của chúng. Phạn chung còn được gọi là chuông lớn, chuông gõ, hồng chung, kình chung, được treo trên tháp chuông, dùng để triệu tập mọi người hoặc để báo giờ sớm tối. Hoán chung còn được gọi là chuông nhỏ, bán chung, được treo trong góc của Phật đường, dùng để thông báo bắt đầu Pháp hội, do đó còn được gọi là hành sự chung.

Chuông là hiệu lệnh trong chùa. Trong cuốn “Pháp Khí – Bách Trượng Thanh Quy” nói rằng: “Chuông lớn là hiệu lệnh của rừng già. Tiếng chuông sớm phá tan đêm trường, gọi người người thức giấc. Tiếng chuông chiều muộn giục giã người bôn tẩu dừng bước chân, những chuyện bận lòng thôi ngẫm nghĩ.” Nói lời nghe tiếng, chiêng trống nghe âm. Chuông chùa cũng vậy, tâm thái khác nhau, tiếng chuông phát ra cũng khác biệt như trên trời dưới đất.

Đạo lý đánh chuông trên đây cũng cho thấy một người có chí hay không, có thành ý hay không. Tiểu hòa thượng đầu tiên coi đánh chuông là một công việc mệt nhọc, nhàm chán, không coi đánh chuông như việc tu hành. Trong lòng không có sự thành kính, không đặt tâm, không có tinh thần trách nhiệm, nên tiếng chuông của cậu phát ra trống rỗng và yếu ớt. Trong tâm tràn đầy lòng thành kính, tự nhiên sẽ dụng tâm, có trách nhiệm và chính nghĩa, nên hiệu quả đương nhiên sẽ khác biệt một trời một vực.

Khi làm bất cứ việc gì, khởi tâm động niệm là việc vô cùng quan trọng. Ngạn ngữ có câu: “Có chí hay không, nhìn việc quét nhà, nhóm lửa là biết”. Chỉ khi dụng tâm làm tốt những việc nhỏ, mới có thể làm nên việc lớn. Chỉ khi tâm niệm ngay chính thì hành vi mới phù hợp với chính đạo.

Theo Vision Times tiếng Trung
Thiên Cầm biên tập

Xem thêm:

• Câu chuyện đạo lý: Đừng nên chỉ làm người gánh nước

Mời xem video: