Luật Hồng Đức xử tội gian dâm và hiếp dâm như thế nào?

Người xưa đối với các hành vi làm loạn luân thường đạo lý thì trị tội rất nghiêm khắc. Trong Luật Hồng Đức (Quốc Triều Hình Luật), hiếp dâm sẽ bị thích chữ vào mặt và lưu đày, hoặc bị xử tử; làm hại trẻ con 12 tuổi trở xuống thì còn nặng hơn. Kẻ dắt mối nhẹ nhất là bị đánh 80 trượng, nặng thì thích chữ vào cổ hoặc mặt, bị lưu đày.

Luật Hồng Đức hay Quốc Triều Hình Luật là bộ luật chính thức của Đại Việt dưới thời Lê sơ hiện còn được lưu giữ đầy đủ. Đây là bộ luật điển hình và hoàn thiện của nước ta dưới thời quân chủ, bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau như hôn nhân, gia đình, ruộng đất, thừa kế, hình sự, dân sự, v.v..

Luật Hồng Đức có hẳn một chương Thông Gian 10 điều, quy định việc xử lý các vấn đề liên quan tới các tội như ngoại tình, loạn luân, hiếp dâm, dụ dỗ con gái, v.v.. Sự nghiêm khắc của hình phạt cho thấy mức độ coi trọng đạo đức của người xưa. Đối với kẻ phá hoại đạo đức của xã hội thì dù được pháp luật bảo vệ cho đến khi xét xử (xem điều 10), nhưng không thể thoát khỏi hình phạt nặng nề.

Quốc Triều Hình Luật – Chương Thông Gian

Điều 1:

Gian dâm với vợ người khác thì xử tội lưu [đày] hay tội chết; với vợ lẽ người khác thì giảm một bậc. Với người quyền quý thì sẽ xử cách khác(*); kẻ phạm tội đều phải nộp tiền tạ [tội] như luật định. Vợ cả, vợ lẽ [phạm tội] đều xử lưu, điền sản trả lại cho người chồng. Nếu là vợ chưa cưới thì đôi bên đều được giảm một bậc.

(*) Xử khác là xử riêng, tùy theo mức độ quyền quý,
có quy định cụ thể trong Bát Nghị (trường hợp giảm án).

Điều 2:

Quyến rũ con gái chưa có chồng, thì xử như tội gian dâm thường, và phải nộp tiền tạ, nhiều ít tính theo bậc sang hèn, trả cho cha mẹ người con gái; người con gái [bị quyến rũ] không phải tội; kẻ dắt mối bị xử tội đồ(*) hay lưu (**).

(*) Tội đồ là bị đánh, nặng thì
thích chữ vào cổ, bắt làm việc công ích.

(**) Tội lưu là bị đánh,
bị thích chữ vào mặt, lưu đày.

Điều 3:

Hiếp dâm thì xử tội lưu hay tội chết và phải nộp tiền tạ hơn tiền tạ về tội gian dâm thường một bậc; nếu làm người đàn bà bị thương thì bị xử tội nặng hơn tội đánh người bị thương một bậc. Nếu làm người đàn bà bị chết thì điền sản kẻ phạm tội phải trả cho nhà người bị chết.

Điều 4:

Gian dâm với con gái nhỏ 12 tuổi trở xuống, dù người con gái thuận tình, cũng xử tội như tội hiếp dâm.

Điều 5:

Thông gian(*) với vợ người, thì xử đánh 60 trượng, biếm hai tư, bắt nộp tiền tạ nhiều ít theo bậc cao thấp [của người đàn bà], nếu sang hèn cách xa nhau, thì lại xử khác.

(*) Thông gian ở đây hiểu theo nghĩa là ngoại tình đi lại với nhau,
không phải là bắt được gian dâm như điều 401. Vì thế án nhẹ hơn.

Điều 6:

Gian dâm với vợ kế, vợ lẽ của ông, cha, với mẹ nuôi, mẹ kế, bác gái, thím, cô, dì, chị em gái, vợ của con cháu, con gái của anh em, đều xử tội chém; đàn bà con gái [gian dâm] bị lưu đi châu xa. Gian dâm với tỳ thiếp, mà ông hay cha đã lấy rồi, thì được giảm một bậc. Với cô, bác, thím họ, mợ, vợ con anh em, cùng vợ sau, vợ lẽ người kế phụ, cũng đều phải tội chém; đàn bà con gái bị lưu đi châu xa.

Điều 7:

Đầy tớ mà gian dâm với vợ, con gái, con dâu của chủ, thì xử tội chém, điền sản phạm nhân phải tịch thu trả cho chủ; gian dâm với đàn bà con gái hàng cơ thân(*) của chủ, với vợ người cơ thân của chủ, cũng phải tội như thế. Người làm thuê hay người tá điền mà phạm thì cũng phải tội như thế. Đàn bà con gái thì đều xử lưu.

(*) Cơ thân là những người họ hàng thân thuộc
mà khi mất phải để tang một năm.

Điều 8:

Gian dâm trong cung cấm, thì xử tội chém. Đương có tang cha mẹ hay tang chồng mà gian dâm cũng xử tội chém.

Điều 9:

Ngục quan và ngục lại, ngục tốt gian dâm với những đàn bà, con gái có việc kiện thì xử tội nặng hơn tội gian dâm thường một bậc. Đàn bà con gái mà thuận tình thì giảm tội ba bậc; bị hiếp thì không xử tội.

Điều 10:

Bắt gian phu trong đêm tối, đã bắt được rồi, mà còn đánh chết, thì xử tội đồ làm chủng điền binh và phải trả một phần ba số tiền đền mạng cho vợ con người bị chết. Nếu [được] người khác thuê mà đánh chết, thì phải tội nặng thêm hai bậc và trả một nửa số tiền đền mạng cho vợ con người bị chết. Nếu đánh trọng thương thì xử tội đồ làm khao đinh. Nếu chưa phân phải trái mà lỡ [không cố ý] đánh chết ngay tại chỗ, thì không phải tội.

Theo Quốc Triều Hình Luật – NXB TPHCM
Dịch giả: TS. Nguyễn Ngọc Nhuận, TS. Nguyễn Tá Nhí

Minh Nhật

Xem thêm:

• Điều ít biết về nữ quyền trong xã hội Việt Nam dưới thời quân chủ
• Chống tham nhũng giúp Đại Việt có được thời kỳ toàn thịnh

Mời xem video: