Sự tĩnh tại trong tâm hồn là trân bảo mỹ diệu của trí tuệ

Sự tĩnh tại trong tâm hồn là trân bảo mỹ diệu của trí tuệ. Người an hòa, điềm tĩnh giống như một cây đại thụ tán lá rậm rạp che ánh nắng chói chang trong những ngày hè nóng nực, hay giống như ngọn núi đá sừng sững chống chọi lại phong ba bão táp, là điểm tựa vững chắc cho người khác. Có ai mà không yêu quý và kính trọng một người nội tâm an tĩnh, một người hòa nhã đôn hậu, một người không phẫn nộ bất bình?

Hãy thử so sánh, những ai luôn nóng nảy vội vàng, cuộc sống của họ cũng sẽ vì vậy mà trở nên rối ren, tự hủy mất những điều tốt đẹp và chân chính, hủy mất trân bảo mỹ diệu của mình là sự tĩnh tại ôn hòa, thậm chí còn gây ảnh hưởng xấu tới cho người khác. Họ vì tham lam dục vọng, trong tâm mong cầu quá nhiều thứ mà làm tâm mình rối loạn bất an, vì không khống chế được phiền muộn mà khiến tinh thần xao động, vì lo âu và hoài nghi mà không thể nếm được vị ngọt của cuộc đời.

Lúc nào họ cũng sống trong tâm trạng thấp thỏm không yên. Hoa nở, họ đâu có tâm tình thưởng thức. Mùa hè nóng như thiêu như đốt, họ không thể bước chậm lại tận hưởng sự mát mẻ trong lành của một trận mưa rào bất chợt mang đến. Mùa thu, lá phong diệp đỏ cả một vùng tạo nên bức tranh hữu tình, họ cũng không để mắt nhìn, không cảm được rằng đó là thời khắc tỏa sáng nhất của chúng trước khi úa tàn. Thậm chí, khi mùa hoa nở sắp trôi qua, họ cũng không dành tặng nổi một bông hoa hồng cho người mình trọn đời yêu thương. Họ càng không có hứng thú đứng sau khung cửa sổ ấm áp chiêm ngưỡng cảnh tuyết rơi đầu mùa, bông tuyết mềm mại, thuần khiết, chưa bị chân ai giẫm đạp lên.

Con người ta có nhiều khi vì tham lam và dục vọng quá lớn mà lúc nào cũng vội vàng hấp tấp. Có câu chuyện về một người tham lam vô độ, kể rằng kẻ ấy đến thăm thủ lĩnh của một bộ lạc và bày tỏ mong muốn có một mảnh đất của bộ lạc đó. Vị thủ lĩnh nói: “Ông hãy từ đây đi về hướng tây, và đánh dấu ở bất kỳ chỗ nào, chỉ cần ông quay trở lại đây trước khi mặt trời lặn, thì toàn bộ đất đai từ đây đến dấu mốc đó đều là của ông.” Kẻ tham lam kia mừng quýnh tức tốc theo hướng tây thẳng tiến, đến khi mặt trời lặn, người địa chủ đó vẫn chưa quay trở về. Bởi kẻ đó đã đi quá xa, quá nhanh, nên đã kiệt sức mà bỏ mạng trên đường.

Những người trí tuệ sáng suốt, biết khống chế và làm chủ tư tưởng của bản thân, mới có thể bất động tâm trước bao thăng trầm của cuộc sống. Người luôn bình thản đối diện với kiếp nhân sinh ấy, họ giống như mặt trời rực rỡ, cho dù gặp phải hoàn cảnh nào cũng không vì vậy mà đổi thay. Họ giống như một đóa hoa tươi đẹp của sinh mệnh, cứ nở bung cánh và tỏa ngát hương thơm bất chấp mưa giông bão tố, vĩnh viễn bảo trì sự ung dung tự tại. Họ không so đo hơn thiệt, nhàn nhã ngắm hoa nở hoa tàn trước hiên, thư thái ngẩng đầu nhìn mây cuộn mây tan. Người bình tĩnh đối diện với mất mát sẽ biết làm thế nào để kiểm soát bản thân, biết điều chỉnh bản thân để hòa hợp với người khác. Và những người xung quanh sẽ vì vậy mà tôn trọng sức mạnh tinh thần của họ.

Đó cũng chẳng phải còn là một cảnh giới của dũng khí sao?

Có một câu chuyện thế này, ngày nọ, một người pha trà mang trên mình trang phục võ sĩ đã gặp một vị samurai. Vị võ sĩ samurai muốn tỷ võ cùng người pha trà. Người pha trà nói: “Ta tuy mặc trang phục võ sĩ, nhưng thân là một người pha trà.” Võ sĩ kia không tin, cho rằng người pha trà khinh thường mình, quyết một trận tử chiến. Người pha trà vốn định giao ra tài vật rồi rời đi, nhưng lại nghĩ như vậy sẽ khiến thanh danh bản thân bị hủy họai. Suy xét một chút, người pha trà thầm nghĩ: Đằng nào cũng phải chết, vậy ta sẽ biểu diễn một chút về trà đạo, đây có lẽ là lần pha trà cuối cùng trong đời ta.

Thoáng chốc người pha trà không mảy may nhớ gì tới việc bản thân đang đối mặt với cái chết, chỉ chuyên tâm chăm chú pha trà, như thể pha trà là việc duy nhất phải làm trên thế gian này. Khi pha trà, nét mặt anh ta tươi sáng, thoát tục, không chút mảy may lo lắng sợ hãi, hệt như đang pha trà cho bằng hữu. Người pha trà nói: “Con người có thể phân loại nước, còn trà có thể đoán mệnh biết người.” Trà vốn ngay chính, luôn song hành với người trong thiên hạ, bởi vậy mà người với trà mới có thể trở thành bạn tâm giao. Giờ đây, trà vẫn là trà, nhưng người thưởng trà, không nhất định đều là quân tử.

Đạo của trà cũng gần với đạo của người, đàm luận về trà và thưởng trà kỳ thực là muốn một lần làm người chân chính. Võ sĩ cầm đao đứng bên đã phảng phất thấy một người có tính cách hoàn toàn khác biệt: không sợ hãi âu lo, không dục vọng tham lam. Vị võ sĩ nín lặng một hồi lâu, ném trường đao đi, thỉnh cầu người pha trà hãy thứ lỗi cho mình rồi hổ thẹn cúi mặt rời đi. Có lẽ chính là vì người pha trà trong tâm bình tĩnh, không màng chuyện sinh tử, đã khiến võ sĩ kia cảm động.

Hiện nay, người ta sống mà chẳng hề vui vẻ, thậm chí còn thấy mệt mỏi bởi bao phiền muộn rối ren phủ kín tâm mình. Con người một khi ở trong tình cảnh hỗn loạn như vậy, sẽ mất cân bằng trong tâm, bỏ lỡ nhiều cơ hội nhãn tiền và quan trọng trong đời. Người ta sống trong mê lạc, chung quy cũng là vì quá tham lam, bởi vậy mà sẽ mất đi cuộc sống hạnh phúc yên bình thực tại. Người ta chỉ cần chuyên chú, toàn tâm toàn ý mà thảnh thơi làm việc, khi đó, vừa có thể đạt hiệu quả trong công việc, vừa được tận hưởng hạnh phúc, cũng sẽ không còn bị quá nhiều mục tiêu phủ kín tâm can nữa.

Rất nhiều nghiên cứu thực nghiệm của y học hiện đại đã phát hiện rằng trạng thái tinh thần có quan hệ chặt chẽ tới sức khỏe của con người. Những ai dễ bị tâm phiền ý loạn, sợ hãi do truy cầu quá nhiều mà tạo thành, cứ như vậy lâu ngày sẽ khiến cơ thể suy nhược. Nếu đến được cảnh giới trí tuệ mỹ diệu ấy, lúc nội tâm vô cùng tĩnh tại, thì bạn sẽ phát hiện rằng diện mạo của mình cũng có phần trở nên đẹp hơn, sức khỏe cũng trong bất tri bất giác mà cải thiện.

Tiểu Minh

Xem thêm:

• Không lo không sợ là cảnh giới tinh thần của người quân tử

Mời nghe radio: