Thói quen tốt ảnh hưởng đến nhân sinh

Tục ngữ có câu: “Người có thói quen như thế nào sẽ có vận mệnh như thế ấy, suy nghĩ quyết định hành động, hành động quyết định thói quen, thói quen quyết định vận mệnh”. Cũng có câu rằng: “Thiểu thành nhược thiên tính, tập quán thành tự nhiên”, thói quen dưỡng thành trong thời kỳ niên thiếu giống như tính trời sinh, dường như trở thành tự nhiên vậy. Và khi những thói quen này đã ăn sâu vào nội tâm chúng ta lâu dài thì cuối cùng chúng sẽ ảnh hưởng đến cuộc đời và số phận của chúng ta. Vì vậy, dưỡng thành những thói quen tốt là điều rất quan trọng đối với bất kỳ ai.

Thói quen tốt giúp chúng ta sống siêng năng

Nhan Chi Thôi thời Nam Bắc triều từng nói: “Tập nhàn thành lại, tập lại thành bệnh”, nếu như có thói quen trở thành một người rảnh rỗi thì dần dần sẽ trở thành người lười biếng, lâu dần sẽ trở thành người bệnh, loại bệnh này là lười nhác tạo thành, cuối cùng sẽ không thể chữa khỏi. Trong cuộc sống, rất nhiều người thành công đều là những người đã dưỡng thành thói quen chăm chỉ, chịu được cái khó cái khổ mà dốc tâm dốc sức hoàn thành chí hướng của mình.

Đại tướng Tổ Địch thời nhà Tống thành tựu là nhờ dưỡng thành thói quen “nghe tiếng gà gáy là dậy luyện võ”. Tổ Địch mồ côi cha từ sớm, tính tình phóng khoáng, đến năm 14 tuổi vẫn không chí thú học hành. Sau khi thành niên, Tổ Địch lại chăm chỉ học tập. Năm 24 tuổi, ông được quận phủ cất nhắc làm Hiếu liêm. Về sau, ông lại cùng Lưu Côn đảm nhận chức Chủ bạ Tư Châu. Hai người rất hợp nhau, ngày càng thân thiết, cùng ăn, cùng ngủ, luyện tập võ nghệ và tranh luận về thời cuộc.

Thời gian hai người sống cùng nhau, bất kể trời nắng mưa hay giá rét, cứ đến lúc nghe tiếng gà gáy là Tổ Địch lại gọi Lưu Côn dậy, cùng nhau ra sân múa kiếm, nâng cao võ nghệ. Quả nhiên công phu không phụ lòng người, Tổ Địch cuối cùng trở thành một nhà quân sự tài ba kiệt xuất.

Có người lại có thói quen quen trồng trúc trồng hoa vào mùa xuân, sau đó lặng lẽ ngắm hoa nở một cách vui vẻ. Giống như triết học gia thời Minh, Vương Dương Minh đã quan sát tre xanh mà nghiên cứu suốt bảy ngày bảy đêm.

Lại có một số người có thói quen đọc và viết lặng lẽ trong đêm khuya. Họ tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn giữa những dòng chữ, giống như Xa Dận thời Tấn nhờ ánh sáng của đom đóm để học thâu đêm, cuối cùng nổi danh là người thông tuệ, làm quan đến chức Lại Bộ Thượng Thư. Hay Tôn Khang thời Tấn thường ngồi xổm bên tuyết, nhờ ánh sáng phản chiếu của tuyết để đọc sách mà cuối cùng trở thành một Ngự sử đại phu.

Thói quen tốt giúp chúng ta có thêm trí tuệ

Kinh nghiệm và triết lý của các bậc hiền triết qua bao thế hệ đều có đề cập tới việc dưỡng thành thói quen tốt, bởi vì có được thói quen tốt là cách giúp chúng ta có thêm trí tuệ sống.

Thẩm Quát là nhà bác học nổi tiếng thời Bắc Tống, giỏi nghiên cứu tìm tòi, với ông tìm tòi là một thói quen. Chẳng hạn khi đọc được bài thơ “Đại lý tự đào hoa” của Bạch Cư Dị có câu: “Nhân gian tứ nguyệt phương phỉ tẫn, sơn tự đào hoa thủy thịnh khai” (tháng tư ở nhân gian hoa đào đã nở hết, nhưng hoa đào ở chùa trên núi lúc này mới nở), Thẩm Quát đã nghi hoặc mà tự hỏi: “Vì sao hoa đào trong chùa trên núi lại khai nở vào cuối tháng tư, chậm hơn một tháng?” Mang theo nghi vấn này, ông đã đi lên núi, vào trong chùa. Ngay khi chưa đến chùa Thẩm Quát đã cảm nhận được trên đỉnh núi vào tháng tư nhiệt độ thấp hơn dưới chân núi. Lúc này, Thẩm Quát đã hiểu ra rằng hoa đào nở muộn hơn là vì nhiệt độ. 

Thẩm Quát vừa quan sát, vừa suy ngẫm, tự hỏi và từng bước giải đáp những nghi ngờ, dốc lòng nghiên cứu. Vào năm 55 tuổi, Thẩm Quát đã hoàn thành cuốn bách khoa toàn thư “Mộng khê bút đàm”. Trong cuốn sách này có rất nhiều điều vô cùng quý giá về thiên văn học, khiến ông trở thành một nhà phát minh, một nhà thiên văn học đột phá của thời đại.

Người có được thói quen tốt, làm việc và nghỉ ngơi có kỷ luật, sống có kế hoạch, hành động có mục tiêu, có nghị lực giữ vững chí hướng thì trong cuộc sống ở đâu cũng đều có được trí tuệ mới.

Thói quen tốt hình thành nên nhân cách

Danh thần Phạm Trọng Yêm thời Bắc Tống mất cha từ khi còn nhỏ, gia cảnh bần hàn nên mỗi ngày đều ăn một phần cháo trắng với dưa muối để no bụng. Khi được một người bạn cùng lớp mang đồ ăn đến cho, Phạm Trọng Yêm đã không dùng. Người bạn hỏi, ông đáp rằng: “Tôi đã quen ăn cháo trắng, sợ sau này ăn không hợp nữa”.

Chính nhờ vào tinh thần học tập ngoan cường, siêng năng và kiên trì tiết kiệm như vậy, Phạm Trọng Yêm đã trở thành một vị quan kiệt xuất, văn thao võ lược. Khi ông đang trấn giữ biên cương, ngay cả quân đội Tây Hạ cũng khen ngợi: “Trong lòng ông ta dường như có hàng vạn binh pháp”.

Câu nói nổi tiếng nhất của Phạm Trọng Yêm là: “Lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ”. Sự rèn luyện kiên trì từ khi còn nhỏ đã dần dần hình thành nên những phẩm hạnh và nhân cách vĩ đại, không chỉ đem lại sức mạnh cho chính bản thân ông mà còn khiến người đời sau kính ngưỡng.

Trong cuốn “Chu Tử gia huấn” viết: “Một bát cháo, một bát cơm, phải nghĩ rằng kiếm được không dễ. Nửa sợi tơ, nửa sợi vải, phải nhớ rằng làm ra rất khó.” Trong “Luận Ngữ” cũng viết: “Ta mỗi ngày nghĩ lại ba điều: Lo việc cho người đã làm hết mình chưa? Làm bạn với người đã giữ được chữ tín chưa? Lời thầy dạy dỗ đã luyện tập chưa?”

Biết đối diện với lỗi lầm của bản thân và tiết kiệm là thói quen tốt mà chúng ta nên học và mang theo khi lớn lên. Chỉ khi giữ được những thói quen tốt bên mình, chúng ta mới có được sức mạnh đáng kinh ngạc và tiến về đích như mong muốn.

Khi một người đã có được những thói quen tốt thì trên con đường nhân sinh họ sẽ không e ngại bất kể khó khăn hay chướng ngại nào. Có thể, trong tức thời, những cuốn sách chúng ta đọc, những việc chúng ta làm và những thói quen tốt khác nhau mà chúng ta đang trau dồi sẽ không có bất kỳ giá trị và tác dụng rõ rệt nào. Nhưng trong quá trình lớn lên, chúng sẽ giống như một chút hương thơm, một chút màu sắc, một chút dấu ấn, in sâu vào nội tâm và khắc sâu vào sinh mệnh của chúng ta. Chúng sẽ giúp chúng ta có thể vượt qua những trở ngại mà không sợ hãi, làm được những điều vĩ đại mà bản thân mong muốn.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• 9 thói quen đem lại vận khí tốt đẹp

Mời xem video: