Tinh hoa Kinh Dịch: Vạn sự khởi đầu nan

Trong “Kinh Dịch. Quẻ Truân” viết rằng: “Tuy bàn hoàn, chí hành chính dã”, mặc dầu khó khăn, nhưng hành vi tâm chí đều phải giữ được đoan chín. Có thể diễn nghĩa câu này như sau: vạn sự khởi đầu nan, làm bất cứ việc gì thì giai đoạn khởi đầu chính là giai đoạn vô cùng khó khăn, khó tránh khỏi tình cảnh quanh co không tiến lên được, nhưng nếu chí hướng và hành động đúng đắn và có thể hạ quyết tâm thì cuối cùng sẽ có thể kiến công lập nghiệp.

Trong “Kinh Dịch”, Quẻ Truân là quẻ tràn ngập đủ loại khó khăn trắc trở. Truân có hai nghĩa, một là đầy rẫy và hai là truân chuyên vất vả. Đối với vũ trụ, truân là thời kỳ thiên địa sơ khai, vạn vật bắt đầu sinh sôi, vì âm dương mới thoạt giao nhau nên còn chưa thông suốt. Đối với mỗi cá nhân, truân là lúc sơ sinh, non nớt. Đối với một quốc gia, truân là thời kỳ khai quốc, sáng nghiệp… Hết thảy đều là chỉ thời kỳ gian nan, vất vả lúc ban đầu. Nó khác với Kiển là gian nan lúc giữa cuộc và khác với Khốn là khốn khổ lúc về cuối.

Quẻ Truân mang ý “Vạn sự khởi đầu nan”, dạy chúng ta nhận thức đúng đắn về khó khăn vất vả trong cuộc đời. Đồng thời, nó cũng nhắn nhủ chúng ta phải có dũng khí, bền gan vững chí đối mặt với khó khăn. Đặc biệt là đối với những người dựng nghiệp từ hai bàn tay trắng thì khó khăn lại càng nhiều hơn, do đó càng cần phải chuẩn bị tâm lý vững vàng hơn.

Tuy rằng khó khăn rất nhiều nhưng nếu chúng ta hạ quyết tâm, cố gắng, dám nghĩ dám làm, thì có thể không ngừng tiến bước cho đến khi đạt được mục tiêu cuối cùng. Bởi vậy mà trong Hào từ cũng có cách nói: “Lợi cư trinh, lợi kiến hầu” (Nếu mà lại có thể giữ cho lòng không bị hệ lụy bởi những chuyện đắc thất, không để cho ưu tư làm hao tổn lao lung, rồi cứ đường ấy mà tiến, thì làm gì mà chẳng hay, chẳng lợi).

Thành công không phải là chuyện dễ dàng. Người ta thường thường khi gặp một quan một nạn thì liền sinh ra tâm chán nản thất vọng, cho rằng khó khăn ấy là khó giải quyết, cũng vì thế mà dễ dàng buông tha. “Vạn sự khởi đầu nan”, chúng ta ngàn vạn lần không nên để “Sơn cùng thủy tận nghi vô lộ” (Núi cùng sông hết, cứ ngỡ không còn đường) che mờ hai mắt. Chỉ cần chúng ta có thể kiên trì tín niệm như lúc ban đầu, cố gắng tìm biện pháp giải quyết thì nhất định có ngày chúng ta sẽ phát hiện ra “Liễu ám hoa minh hựu nhất thôn” (Phía sau khóm hoa tươi đẹp rực rỡ sắc màu còn có một thôn trang thanh bình yên ả).

Thành công luôn đến với những người có mục tiêu chính nghĩa và có lòng kiên trì bền bỉ. Còn thất bại sẽ luôn lựa chọn làm bạn với những người bất nghĩa, người có tâm sợ hãi, dễ dàng buông tha. Bởi vậy, sự thành hay bại của một người không phải được quyết định ở xuất thân và trí tuệ của người ấy, mà mấu chốt là ở thái độ của người ấy.

“Vạn sự khởi đầu nan”, kỳ thực, khó là khó ở chỗ khuyết thiếu kinh nghiệm, khó là khó ở chỗ bản thân không đủ lòng tin, lo lắng bản thân bị thất bại, tâm lý khiếp đảm sợ sệt không dám làm. Một người chỉ cần giải quyết được những vấn đề này thì con đường phía sau càng đi sẽ càng rộng mở hơn.

Tuy rằng Quẻ Truân răn dạy mọi người phải bền gan vững chí đối mặt với khó khăn nhưng cũng không có ý khuyên răn mọi người phải cưỡng cầu. Khi nhận thấy sự tình đã thực sự rơi vào tình cảnh vô vọng, không còn biện pháp giải quyết tốt đẹp thì cũng không nên gò ép bản thân. Đúng như đạo lý “Tức lộc, vô ngu, duy nhập vu lâm trung. Quân tử cơ, bất như xả, vãng lận”, nghĩa là đuổi hươu mà không có thợ săn giúp sức thì chỉ đi sâu vào trong rừng mà không bắt được. Người quân tử hiểu cơ sự ấy nên bỏ đi còn hơn, cứ tiếp tục tiến nữa thì sẽ phải hối hận.

Ngoài ra, trong Quẻ Truân còn có một câu trọng yếu vô cùng là “Dĩ quý hạ tiện, đại đắc dân dã”, ý nói rằng người làm sự nghiệp ngàn vạn lần không nên có bộ dạng ngông nghênh, tự cao tự đại. Càng kính người, càng coi địa vị của người ở trên cao, thì càng dễ dàng thành được nghiệp lớn.

Cổ ngữ nói: Núi Thái Sơn không khinh rẻ từng hạt bụi nhỏ mà trở nên cao lớn, sông rộng không kén chọn dòng chảy nhỏ mà có độ sâu. Khiêm cung thực sự là nền tảng quan trọng để sự nghiệp thành công. Đây cũng là điểm khó, không phải ai cũng có thể làm được.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Thành tựu sự nghiệp và cuộc đời qua 4 chữ trong Kinh Dịch

Mời xem video: