Các lãnh đạo hàng đầu châu Âu đã tề tựu tại Nhà Trắng vào hôm thứ Hai (18/8), khi Tổng thống Trump tổ chức cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. (Ảnh chụp màn hình video)
Người xưa có câu: “Phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí” — có những lúc hàng chục năm trời yên bình, nhưng cũng có những lúc chỉ trong vài ngày ngắn ngủi, tai họa liên tiếp ập đến. Tuần vừa qua chính là một “tuần đại họa”, minh chứng cho câu nói đó.
Trước hết, tại Trung Đông, Israel đã tấn công các đại diện đàm phán của Hamas khi họ đang họp ở Qatar. Đây không phải là một cuộc không kích Gaza thông thường, mà là một hành động tấn công vào một quốc gia có chủ quyền — hơn nữa, lại là đồng minh của Mỹ, nơi có quân đội Mỹ đóng quân. Israel thực hiện vụ tấn công mà không hề tham khảo ý kiến Mỹ trước, chỉ khi tên lửa đã được phóng đi mới thông báo — “nước đổ khó hốt”. Bất chấp làn sóng phản đối từ toàn cầu, Israel vẫn tiếp tục mở rộng chiến dịch tấn công và chiếm đóng Dải Gaza.
Thứ hai, tại châu Âu, một loạt máy bay không người lái (UAV) của Nga được cho là đã xâm phạm không phận Ba Lan — một quốc gia thành viên NATO. Dù NATO đã điều chiến đấu cơ bắn hạ một phần, vẫn có UAV lọt lưới. Đáng nói, chi phí cho một quả tên lửa NATO có thể lên đến hàng triệu đô la, trong khi UAV của Nga chỉ tốn khoảng 10.000–50.000 USD, nhiều chiếc còn chỉ là UAV mồi nhử, dùng để tiêu hao đạn dược của đối phương. Chiến tranh Nga–Ukraine vẫn chưa có hồi kết, nỗ lực hòa giải của Trump không đạt hiệu quả.
Trong tuần qua, ông Trump cũng đã kêu gọi các nước đồng minh NATO cùng Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt thuế quan cấp hai quy mô lớn với Ấn Độ và Trung Quốc — vì hai nước này tiếp tục mua năng lượng từ Nga. Ông đề xuất mức trừng phạt lên đến 100%. Nhưng ông cũng nói rõ: chỉ khi châu Âu làm trước thì Mỹ mới làm theo. Điều này chẳng khác nào tuyên bố lệnh trừng phạt này sẽ bị bỏ dở giữa chừng — bởi các nước châu Âu sẽ không chấp nhận làm vậy.
Thứ ba, vẫn ở châu Âu, Chính phủ Pháp sụp đổ sau khi thất bại trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội. Tổng thống Macron buộc phải tái lập chính phủ mới. Khủng hoảng tài chính Pháp đang hiện rõ, không loại trừ khả năng xảy ra khủng hoảng nợ tương tự Hy Lạp.
Thứ tư, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru tuyên bố từ chức. Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền lâu năm cũng đã mất đa số ghế tại cả hai viện của Quốc hội.
Thứ năm, tại London (Anh), đã diễn ra một cuộc biểu tình quy mô lớn của phe cánh hữu, với trọng tâm là chống nhập cư. Đây được xem là một trong những cuộc biểu tình cánh hữu lớn nhất trong lịch sử hiện đại của Anh. Người biểu tình vẫy quốc kỳ Anh, cờ Thánh George của nước Anh, và một số đội mũ có khẩu hiệu “Make America Great Again”. Tỷ phú Elon Musk đã tham gia phát biểu qua video, chỉ trích Chính phủ Anh là “vô cảm với người dân” và kêu gọi thay đổi.
Thứ sáu, nhà máy của Hyundai tại Atlanta, Mỹ — nơi có vốn đầu tư Hàn Quốc — đã bị Cục Di trú Mỹ đột kích, bắt giữ hơn 300 công dân Hàn Quốc. Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc đã phải đích thân can thiệp để đưa họ về nước.
Thứ bảy, cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro — người được mệnh danh là “Trump của Brazil” — bị kết án 27 năm tù vì âm mưu đảo chính.
Thứ tám, Đại sứ Anh tại Mỹ bị cách chức do từng gửi email nhạy cảm liên quan đến tỷ phú ấu dâm Jeffrey Epstein.
Thứ chín, nhà hoạt động cánh hữu Mỹ Charlie Kirk bị ám sát. Một cuộc “thanh trừng chính trị” ngấm ngầm đang manh nha trong lòng nước Mỹ. Tình trạng bất ổn về chính trị và xã hội của Mỹ đang bị đặt dấu hỏi nghiêm trọng. Trong khi đó, thế giới vốn đã đầy bất an lại càng cần Mỹ giữ vững vai trò trụ cột hơn bao giờ hết.
Trong thời đại yên bình, bất kỳ một sự kiện nào kể trên đều có thể chiếm lĩnh trang nhất báo chí suốt cả tuần. Nhưng trớ trêu thay, tất cả chúng đều xảy ra trong một tuần lễ ngắn ngủi, liên tiếp và dồn dập đến mức khó tin.
Trật tự thế giới được thiết lập sau Thế chiến II đang trên đà sụp đổ nhanh chóng. Và sự sụp đổ này không chỉ đến từ các thế lực bên ngoài, mà chính những người bảo vệ trật tự đó cũng đang lúng túng, rệu rã.
Các nước phương Tây — đặc biệt là châu Âu — đang sa sút vì nhiều nguyên nhân. Lãnh đạo các nước này không thể chống lại ngoại địch, cũng không kiểm soát nổi làn sóng dân túy trong nước. Họ ngây thơ tin rằng xung đột địa chính trị đã là chuyện quá khứ, dẫn đến việc bỏ bê quốc phòng và trở nên dễ tổn thương. Trong khi đó, cử tri thì không còn muốn ủng hộ các chính sách ngoại giao và quốc phòng mạnh mẽ. Họ gần như “tự chặt tay mình”.
Đại học thì trở thành những “tháp ngà” thực sự, xa rời thực tiễn, không còn cung cấp nền tảng tri thức về văn hóa, ngoại giao, và lịch sử quân sự — làm suy yếu quốc lực từ gốc rễ.
Khi trật tự cũ tan rã, ranh giới trở nên mơ hồ. Kẻ thù thì không còn sợ hãi hay tôn trọng. Nga đang ngày ngày thử thách quyết tâm của phương Tây. Trung Quốc thì ngày càng hung hăng. Cuộc duyệt binh 9/3 là lời tuyên bố với thế giới rằng một “trục tà ác” mới gồm Trung Quốc, Nga và Triều Tiên đã hình thành — còn được gọi là “trục hỗn loạn”. Dù sức mạnh quốc gia của trục này chưa thể so với phương Tây, nhưng khát vọng thách thức và khiêu khích thì không thể xem thường.
Trong bối cảnh như vậy, nếu vụ ám sát Charlie Kirk làm trầm trọng thêm tình trạng chia rẽ tại Mỹ, hậu quả sẽ là toàn cầu. Việc thay đổi đảng cầm quyền là điều bình thường trong chính trị Mỹ, nhưng sự ổn định và nhất quán trong chính sách mới là điểm then chốt — và điều này có thể sẽ không còn nữa. Nếu sau này, mỗi tổng thống đều đảo ngược toàn bộ chính sách của người tiền nhiệm, thì nước Mỹ sẽ không thể duy trì tập trung để theo đuổi bất kỳ chiến lược đối ngoại nào.
Tuy nhiên, nếu cái chết của anh Charlie Kirk có thể thức tỉnh lại đạo đức truyền thống, khơi dậy tinh thần yêu nước, đức tin tôn giáo, khuyến khích đối thoại thay vì đối đầu với các đối thủ — đặc biệt là nếu giới trẻ Mỹ có thể noi gương Charlie Kirk và hành động vì lý tưởng — cộng thêm sức mạnh vượt trội của Mỹ trong kinh tế và đổi mới công nghệ, thì rất có thể nước Mỹ sẽ tự làm mới chính mình. Mỹ có thể vượt qua thời kỳ mù quáng vì “đúng đắn chính trị” và “chính trị bản sắc”, để một lần nữa trở nên vĩ đại — ngay giữa vòng vây của kẻ thù.
Có lẽ đó cũng không phải là chuyện xấu.
Trụ cổng sắt trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Nậm Mười, Lào Cai,…
Cục Đường bộ Việt Nam chính thức cấm xe tải, xe khách trên 29 chỗ…
Tập đoàn Berkshire Hathaway của tỷ phú Warren Buffett đã bán hết toàn bộ số…
Nhân viên gác chắn Nguyễn Sơn Oánh liều mình kéo được người đàn ông ra…
Khoảng 13.000 người xuống đường ở Manila để bày tỏ sự bất bình trước bê…
Tổng thống Trump và tỷ phú Elon Musk xuất hiện cạnh nhau, trò chuyện công…
