5 bí quyết cần biết bảo vệ người cao tuổi trước chiêu trò lừa đảo

Các nhóm lừa đảo ngày càng tinh vi, đặc biệt nhắm vào người cao tuổi – những người dễ bị lợi dụng vì thiếu thông tin và kinh nghiệm xử lý tình huống lừa đảo. Để bảo vệ người thân của bạn, hãy bỏ túi 5 gợi ý thực tế giúp họ nâng cao cảnh giác và tránh rơi vào bẫy của kẻ gian.

1. Nhắc nhở người lớn tuổi luôn cảnh giác với các từ khóa lừa đảo phổ biến

Các cơ quan công an đã phân tích những chiêu trò và ngôn từ thường được các nhóm lừa đảo sử dụng, đồng thời xác định một số từ khóa phổ biến. Chẳng hạn:

– Tài khoản giám sát: Thường được những kẻ giả danh cán bộ nhà nước hoặc công an dùng để đe dọa nạn nhân.

– Thẻ bảo hiểm y tế bị đánh cắp: Là từ khóa phổ biến trong các vụ lừa đảo liên quan đến y tế giả mạo.

– Hủy thanh toán trả góp: Nếu thông tin mua sắm trực tuyến bị đánh cắp, kẻ lừa đảo sẽ viện cớ rằng hệ thống cài đặt sai, yêu cầu nạn nhân — thường là người lớn tuổi — đến ATM để chuyển tiền nhằm “hủy giao dịch”.

Hiện nay, các nhóm tội phạm thường dùng những số điện thoại gần giống với các số của bưu chính, bộ công an, viện kiểm sát hay ngân hàng để gọi điện đến người dân. Các số điện thoại lừa đảo hầu hết đều là cuộc gọi có đầu số quốc tế về Việt Nam, sử dụng hàng loạt các đầu số với những mã quốc gia không có thực như: +224, +231, +232, +247, +252, +375, +371, +255,…

Tại Việt Nam, các đầu số như +024, +028, +1900 cũng cần được cảnh giác.

Ngoài ra, bộ công an cũng đã liệt kê một số đầu số có nguy cơ cao, bao gồm: 6781, 6768, 7775, 8781, 7777, 8700, 6716,, 7786. Đặc biệt, các đầu số như +870, +601, +084 thường xuất hiện trong các cuộc gọi giả mạo thông báo vi phạm giao thông và yêu cầu chuyển khoản đóng phạt.

Nếu nghe thấy những từ khóa đó trên điện thoại, vui lòng cúp máy ngay lập tức hoặc liên hệ với đồn cảnh sát địa phương để xác minh. 

2. Người lớn tuổi không nên nhấp vào các liên kết lạ hoặc xác minh tài khoản khi sử dụng LINE

Nhiều người lớn tuổi thích tham gia các nhóm Facebook, Zalo hoặc LINE để chia sẻ thông tin và chuyển tiếp bài viết. Lợi dụng điều này, các nhóm lừa đảo đã cài cắm những “liên kết độc hại” nhằm đánh cắp tài khoản của người dùng.

Loại liên kết đầu tiên thường giả mạo các trang web bằng cách sử dụng tiêu đề tin tức hoặc sự kiện đang diễn ra để thu hút sự chú ý. Kẻ lừa đảo sẽ gửi những liên kết này qua các phòng chat trên Zalo hoặc Facebook, dụ dỗ người lớn tuổi nhấp vào và nhập thông tin cá nhân. Ngay khi thông tin được điền, tài khoản của họ sẽ bị đánh cắp.

Do đó, bảo mật các tài khoản mạng xã hội và không cung cấp mã xác minh SMS cho bất kỳ ai, bạn cần đặc biệt cẩn trọng khi nhận tin nhắn từ người thân hoặc bạn bè nhờ vay tiền hay mua thẻ điện thoại hộ. Đừng vội giúp đỡ chỉ vì lòng tin. Hãy gọi trực tiếp cho người đó để xác minh thông tin.

Nếu tài khoản mạng xã hội của bạn bị đánh cắp, hãy truy cập vào ứng dụng đó, vào mục “Khác” → “Cài đặt” → “Tài khoản của tôi”, sau đó bỏ chọn tùy chọn “Cho phép đăng nhập từ thiết bị khác” và thay đổi mật khẩu ngay lập tức.

3. Chặn cuộc gọi lừa đảo trên điện thoại di động và điện thoại cố định

– Đối với điện thoại di động: Hỗ trợ người lớn tuổi cài đặt các ứng dụng chống lừa đảo và nhận diện cuộc gọi quấy rối. Những ứng dụng này sẽ tự động phát hiện và chặn các cuộc gọi có dấu hiệu gian lận.

– Đối với điện thoại cố định: Lựa chọn các loại điện thoại có màn hình LCD hiển thị số gọi đến. Đồng thời, cài đặt sẵn các số điện thoại quan trọng của người thân, bạn bè vào danh bạ để người lớn tuổi dễ dàng nhận diện những cuộc gọi đáng tin cậy và tránh bị lừa bởi những số lạ.

Đối với những trang web hoặc tin nhắn khó xác minh trên Internet và điện thoại di động, bạn có thể sử dụng ứng dụng phòng chống lừa đảo nTrust. Đây là ứng dụng hoàn toàn miễn phí, sử dụng cho điện thoại thông minh, giúp phát hiện các dấu hiệu lừa đảo thông qua kiểm tra số điện thoại, số tài khoản, đường dẫn trang web (link) và mã QR. Nhờ đó, bạn có thể tránh tiếp xúc với các nhóm lừa đảo.

4. Thiết lập các biện pháp bảo vệ tại ngân hàng

Bạn có thể đề nghị ngân hàng ghi lại số CCCD của người cao tuổi để theo dõi, đồng thời hiển thị cảnh báo trên màn hình khi thực hiện các giao dịch ngoại hối. Sau mỗi lần chuyển tiền, ngân hàng nên thông báo cho người thân hoặc người liên hệ khẩn cấp để xác nhận, giúp đảm bảo an toàn tài chính.

Nếu người lớn tuổi có dấu hiệu suy giảm nhận thức hoặc tinh thần nhưng vẫn có thể tự chăm sóc bản thân, chẳng hạn mắc chứng suy giảm trí nhớ nhẹ hoặc khiếm khuyết trí tuệ nhẹ, bạn có thể nộp đơn lên tòa án để xin hỗ trợ hoặc quyền giám hộ, qua đó bảo vệ an toàn tài chính của họ theo quy định của pháp luật.

Để giảm thiểu rủi ro mất tiền do lừa đảo, bạn có thể hỗ trợ người lớn tuổi cài đặt hạn mức chuyển khoản hoặc rút tiền tối đa mỗi ngày trong tài khoản ngân hàng. Ngoài ra, nên đăng ký dịch vụ thông báo qua tin nhắn hoặc email ngay khi có giao dịch, giúp người liên hệ khẩn cấp kịp thời phát hiện những giao dịch đáng ngờ.

5. Luôn giữ liên lạc và nắm rõ tình hình tài chính của người lớn tuổi:

Dù những chiêu trò lừa đảo qua điện thoại như “đoán xem tôi là ai”, “bắt cóc giả” hay mạo danh nhân viên nhà nước, công an không còn mới nhưng người lớn tuổi vẫn dễ bị mắc bẫy. Nguyên nhân là kẻ gian đã tinh vi khai thác tâm lý lo lắng khi họ không nắm rõ lịch trình của người thân và nỗi bất an về tài sản cá nhân.

Để bảo vệ người lớn tuổi khỏi các chiêu trò lừa đảo, gia đình nên duy trì việc liên lạc thường xuyên, nắm rõ thói quen sinh hoạt và phương thức liên lạc khẩn cấp của nhau giúp giảm lo lắng và tránh những quyết định vội vàng. Đồng thời, việc chia sẻ các thủ đoạn lừa đảo phổ biến sẽ giúp nâng cao cảnh giác, và nếu cần bạn có thể hỗ trợ họ trong việc quản lý tài chính cũng như lập danh mục tài sản.