TQ: Hiện tượng ‘hôn nhân khô’ phản ánh bất lực trong xã hội

Điều đáng buồn hơn nữa là 92% cuộc trò chuyện hàng ngày giữa những cặp đôi này chỉ giới hạn ở công việc nhà. “Ai sẽ lấy gói hàng hôm nay?” và “Ai sẽ phân loại rác?” đã trở thành chủ đề chính trong các cuộc tương tác của họ, và giao tiếp cảm xúc gần như bằng không.

Trường hợp cực đoan nhất là một cặp đôi trẻ ở Thượng Hải, họ không chỉ ngủ riêng phòng mà còn sử dụng ứng dụng lịch chung để sắp xếp công việc nhà, thậm chí còn đưa trách nhiệm nuôi mèo vào bảng tính Excel, thay phiên nhau. Ai xúc cát vệ sinh cho mèo vào thứ Hai, ai đưa mèo đi khám vào thứ Tư và ai trả tiền mua thức ăn cho mèo mỗi lần. Gia đình được điều hành hiệu quả của họ không có pháo hoa hay sự ấm áp nào, và giống như một cặp “bạn cùng làm việc nhà” hơn.

Theo “Thống kê dân sự quý IV năm 2024” được công bố trên trang web chính thức của Bộ Dân chínhTrung Quốc, số lượng đăng ký kết hôn năm 2024 là 6,106 triệu và số lượng đăng ký ly hôn là 2,621 triệu. Điều này có nghĩa là tỷ lệ ly hôn ở Trung Quốc cao tới khoảng 42,9%. So với dữ liệu 7,68 triệu cuộc hôn nhân và 2,59 triệu cuộc ly hôn vào năm 2023 (khoảng một trong ba cặp đôi ly thân), sự sụt giảm đáng kể về số lượng cuộc hôn nhân vào năm 2024 và số lượng ly hôn cao càng làm nổi bật những thách thức nghiêm trọng mà hôn nhân đương đại phải đối mặt.

Đằng sau cuộc hôn nhân khô khan là tình trạng tiến thoái lưỡng nan của toàn xã hội

Hình thức hôn nhân “chỉ trên danh nghĩa” này thậm chí còn xuất hiện ở một số cặp đôi mới cưới. Vậy tại sao hôn nhân khô khan ngày càng trở nên phổ biến? Nguyên nhân của hiện tượng này là gì? Một trong những lý do chính thường được công nhận là áp lực kinh tế.

Bài viết trong “Mã bách khoa toàn thư” nêu rằng áp lực đầu tiên là kinh tế. Ở các thành phố hạng nhất như Thượng Hải, giá nhà cao tới 50.000 đến 60.000 nhân dân tệ một mét vuông. Một khi ly hôn, chi phí sinh hoạt sẽ ngay lập tức tăng 58%. Nhiều người bị ràng buộc với cuộc hôn nhân của họ bằng nhà cửa ngay cả khi tình yêu của họ đã chết. Đồng thời, các yếu tố thể chế như chính sách đăng ký hộ khẩu, điều kiện mua nhà và việc học hành của trẻ em cũng đang vô hình thúc đẩy việc công cụ hóa hôn nhân.

Thứ hai là áp lực nơi công sở. Theo hệ thống làm việc 996, người trẻ làm việc trung bình hơn 10 giờ một ngày, cộng thêm thời gian đi lại, nên thời gian họ có thể dành cho việc quản lý các mối quan hệ của mình là rất ít.

Ngoài ra, thiếu giáo dục tình cảm cũng được coi là một yếu tố then chốt. Blogger “Hui Hai Hang Biao” chỉ ra rằng áp lực kinh tế do cuộc sống hối hả mang lại đã khiến các gia đình trẻ gần như nghẹt thở với các khoản thế chấp, vay mua ô tô và chi phí sinh hoạt, và mối quan hệ giữa vợ chồng thường xuyên bị trì hoãn. Đồng thời, sự khác biệt giữa các thế hệ và những thay đổi trong cấu trúc xã hội cũng khiến những người trẻ ngày nay có những kỳ vọng và sự khoan dung khác nhau đối với hôn nhân. Dưới áp lực rất lớn, hôn nhân đặc biệt mong manh.

• Số lượng các cuộc hôn nhân ở Trung Quốc giảm xuống mức thấp lịch sử

Tình thế tiến thoái lưỡng nan giữa hôn nhân và tình yêu của nhóm người có trình độ học vấn cao

Tình trạng tiến thoái lưỡng nan trong hôn nhân của những người có trình độ học vấn cao ở Trung Quốc và sự hỗn loạn trong thị trường hẹn hò giấu mặt cũng là một trong những lý do khiến “hôn nhân khô” ngày càng phổ biến. Bộ phim truyền hình nổi tiếng “Thành Gia” ở Trung Quốc đại lục đã vạch trần sự hỗn loạn trong thị trường hẹn hò giấu mặt, chẳng hạn như thông tin thành viên giả mạo, video tổng hợp AI và thậm chí là sự tồn tại của các công ty môi giới hôn nhân.

Tiểu Vương, một người gốc Thượng Hải, một sinh viên hàng đầu tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa và là một người tự truyền thông với hơn 700.000 người theo dõi, là một mô hình thu nhỏ của nhóm này. Anh ấy đã từng cảm thấy cô đơn và hy vọng sẽ kết hôn trước tuổi 35. Tuy nhiên, sự hỗn loạn trong thị trường hẹn hò giấu mặt truyền thống đã khiến anh quyết định thực hiện một cách tiếp cận khác – sử dụng lợi thế của chuyên môn dữ liệu lớn để tạo ra một nền tảng hẹn hò giấu mặt dành riêng cho cộng đồng trường học ưu tú. Chỉ trong một tuần, nó đã thu hút hơn 300 đơn đăng ký.

Tiểu Vương đích thân trải nghiệm chặng đường dài của hẹn hò giấu mặt. Anh thừa nhận rằng 66% các cô gái dừng lại ở bữa ăn đầu tiên, 33% chỉ có thể rót đầy cốc cà phê của họ và rất ít người có thể phát triển đến buổi hẹn hò thứ sáu. Ban đầu anh mong đợi sẽ tìm được một đối tác trong vòng nửa năm, nhưng nó kéo dài trong ba năm. Trải nghiệm này khiến anh tóm tắt kinh nghiệm rằng “điều quan trọng nhất trong tình yêu là không chơi trò đoán mò, không làm những điều ngu ngốc để gây ấn tượng với bản thân và không trở thành một người nổi tiếng”. Điều này thậm chí đã giành được sự khẳng định của các chuyên gia về hôn nhân và tình yêu, những người tin rằng đây là một sự cải thiện lớn trong quan điểm về hôn nhân và tình yêu của nhóm người có trình độ học vấn cao. Cuối cùng, Tiểu Vương đã đủ may mắn để kết hôn với một người bạn học kém anh 6 tuổi.

Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn như anh Tiểu Vương. Ví dụ, một anh chàng tên Tiểu Điền, tốt nghiệp thạc sĩ tài chính từ một trường đại học danh tiếng, đã từng nhẹ dạ tin vào một nền tảng hẹn hò cao cấp và nộp 12.000 nhân dân tệ phí hội viên. Nền tảng này hứa hẹn sẽ kết nối với những người độc thân chất lượng có tài sản trên 5 triệu nhân dân tệ, bằng thạc sĩ, và chưa có gia đình.

Tiểu Điền trong lần gặp mặt đầu tiên đã bị những người “cao cấp” đã được đóng gói lại lừa dối. Sau đó, trong quá trình hẹn hò, anh đã nhiều lần bị đối phương áp đặt những gợi ý về “mối quan hệ thân mật” mà không có sự đồng thuận. Cuối cùng, Tiểu Điền quyết đoán từ chối và báo cảnh sát. Cảnh sát điều tra và phát hiện người đàn ông này đã có gia đình. Tòa án đã phán quyết nền tảng phải hoàn trả phí hội viên và bồi thường tổn thất tinh thần cho Tiểu Điền.

Vụ việc này cũng cảnh báo rằng các nền tảng hẹn hò cần phải tăng cường quản lý, đồng thời làm lộ rõ tình trạng lừa đảo ngày càng gia tăng trên thị trường hôn nhân. Những tình huống hỗn loạn này chắc chắn khiến những người trẻ không muốn kết hôn càng thêm e ngại, và trở thành một trong những lý do khiến hiện tượng “khô hôn” trở nên phổ biến ở các thành phố lớn như Thượng Hải.

• Trung Quốc: 85% người trung niên bị ly hôn sau 1 năm thất nghiệp

Chi phí gấp ba và tác động sâu rộng của hôn nhân khô khan

Là một hình thức hôn nhân mới, “hôn nhân khô” phải trả giá bằng nhiều mặt, tác động của nó không chỉ giới hạn ở cá nhân mà còn ảnh hưởng đến nhiều gia đình, thậm chí là toàn xã hội:

Cấp độ cá nhân: Mất mát tình cảm lâu dài dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm thần lan rộng. Các cuộc khảo sát cho thấy chỉ số trầm cảm của những người trong “cuộc hôn nhân khô” cao hơn 35% so với những người đã kết hôn bình thường. Nhiều người phải hy sinh sự phát triển cá nhân, cơ hội việc làm tốt hơn hoặc tự do xã hội để duy trì vẻ ngoài của cuộc hôn nhân.

Cấp độ gia đình: Chi phí ẩn và sâu rộng hơn. Mặc dù 82% cha mẹ chọn không ly hôn vì con cái, nghiên cứu cho thấy trẻ em lớn lên trong gia đình có cha mẹ xa lánh có tỷ lệ mắc các vấn đề tâm lý cao gấp 3 lần so với trẻ em trong gia đình truyền thống. Môi trường gia đình hòa thuận hời hợt nhưng bất hòa sâu sắc này đã làm trầm trọng thêm sự bóp méo quan điểm của thế hệ tiếp theo về hôn nhân và tình yêu.

Cấp độ xã hội: “Hôn nhân khô” ảnh hưởng trực tiếp đến mong muốn sinh con. Dữ liệu cho thấy 80% gia đình “hôn nhân khô” không cân nhắc đến việc sinh con, điều này chắc chắn sẽ đẩy nhanh quá trình lão hóa của dân số. Theo ước tính, đến năm 2050, tỷ lệ người trên 60 tuổi ở Trung Quốc sẽ đạt 38,6%. Đồng thời, chủ nghĩa vị lợi của hôn nhân cũng đang làm suy yếu nền tảng niềm tin của toàn xã hội.

Ngoài ra, khuôn khổ pháp lý hiện tại không thể giải quyết hiệu quả loại hình hôn nhân mới này. Các chính sách như “thời gian cân nhắc ly hôn” có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lòng tin vào hôn nhân trong bối cảnh “hôn nhân khô”. Làm thế nào để định lượng mức độ “suy sụp cảm xúc” cũng đã trở thành một vấn đề khó khăn ở cấp độ pháp lý.