Vài thập niên tới, ngay cả giáo viên, luật sư cũng có nguy cơ thất nghiệp vì robot

Một báo cáo phát hành hồi tháng 1 năm 2017 của Học viện Toàn cầu McKinsey ước tính, khoảng một nửa trong số các hoạt động công việc ngày nay có thể do robot thực hiện vào năm 2055.

Robot sẽ chiếm phần việc của con người, bạn có sẵn sàng cho điều đó?

Rõ ràng điều này không còn là một xu thế quá mới mẻ. Công nghệ đã và đang dần dần thay thế lao động của con người kể từ khi bánh xe được phát minh ra. Trước đây, máy móc được áp dụng nhằm nâng cao hiệu suất của những công việc đòi hỏi kỹ năng không quá phức tạp, những công việc có thu nhập thấp hay mang tính lặp lại. Những ngành nghề như trị liệu, y tế, giáo viên, quản lý hay các dịch vụ xã hội ít được số hóa, bởi trong những lĩnh vực này, máy móc không thể sánh được con người trong việc tương tác hay khi cần ra những quyết định tức thời.

Nhưng điều này đang thay đổi.

Nhờ tiến bộ trong việc phát triển trí tuệ nhân tạo, các thuật toán giúp xử lý ngôn ngữ tự nhiên và năng lực tính toán, những công việc vốn khó có thể tự động hóa nay đã có thể áp dụng được.

Chẳng hạn, khoảng 10 năm trước, các nhà nghiên cứu cho rằng máy móc khó có thể giải quyết được việc điều hướng xe ô tô trước các chướng ngại vật và cũng như tình trạng giao thông không cố định. Nhưng đến nay, hầu hết các nhà sản xuất ô tô (cũng như các hãng công nghệ như Apple) lại đang tham gia vào phát triển mảng xe tự lái.

Số lượng và loại hình công việc mà máy tính có thể làm đã mở rộng đáng kể trong một vài năm gần đây. Có thể điểm qua một số như:

Quản lý cấp trung: Tháng trước, quỹ đầu tư lớn nhất thế giới tuyên bố đã phát triển thuật toán để tự động hóa các quyết định quản lý, bao gồm cả việc thuê và sa thải nhân viên. Dự án PriOS đầy tham vọng của Bridgewater Associates dựa trên triết lý của tỷ phú sáng lập Ray Dalio; công ty hy vọng sẽ đưa ra ứng dụng trong vài năm tới.

Luật sư: Luật sư robot Donotpay đầu tiên trên thế giới do một sinh viên ở Anh phát triển đã giúp hơn 160.000 thân chủ khiếu nại về vé phạt đỗ xe ở London, New York và Seattle. Dịch vụ này dự kiến sẽ sớm mở rộng đến San Francisco, Los Angeles, Denver và Chicago.

Nhà báo: Robot do các công ty như Narrative Science và Automated Insights đã “chấp bút” viết câu chuyện kinh doanh và thể thao dành cho các khách hàng như tạp chí Forbes và Associated Press. Trong cuộc phỏng vấn hồi tháng 6 năm 2015 với Guardian, đồng sáng lập Kris Hammond của Narrative Science dự đoán 90% báo chí sẽ được vi tính hóa vào khoảng năm 2030.

Trị liệu: “Robot xã hội” giống con người đã được sử dụng để giúp dạy trẻ em mắc hội chứng tự kỷ. Robot trị liệu thích hợp làm bạn với những người cao niên mắc chứng mất trí. Hiện Quân đội Mỹ đang sử dụng một liệu pháp ảo trên máy tính để chăm sóc những người lính gặp vấn đề hậu chấn thương tâm lý (PTSD) trong chiến tranh với Afghanistan.

Giáo viên: Phần mềm như McGraw-Hill Connect và Aplia cho phép các giáo sư đại học cùng lúc quản lý môn học cho hàng trăm sinh viên. Các khóa học đại trà trực tuyết mở (Moocs) đã mở rộng lên đến con số hàng nghìn. Và robot cũng đang được sử dụng để dạy tiếng Anh cho học sinh tại Nhật Bản và Hàn Quốc.

Giao nhận hàng: Khách sạn Aloft đang thử nghiệm robot có tên gọi là Botlr hỗ trợ dịch vụ, cung cấp khăn tắm hoặc đồ dùng vệ sinh cho các phòng. Ngoài ra còn có cả những Robot đảm nhận việc giao đồ ăn hay các gói hàng đến các địa điểm trong bán kính không quá xa.

Công nghệ: Hồi tháng 12 năm 2016, Amazon đã công bố chiếc máy bay không người lái chuyên giao hàng đầu tiên có tên gọi Prime Air, có thể chuyển kiện hàng đến tay người tiêu dùng trong thời gian khoảng 30 phút. Nhà bán lẻ này cũng vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để cho ra nhiều phiên bản khác nhau phù hợp với từng điều kiện địa phương.

Lái xe: Uber và Lyft đã hé lộ kế hoạch thay thế hàng nghìn tài xế taxi bằng robot. Một vài thử nghiệm ban đầu đã thành công và đảm bảo được an toàn. Theo kế hoạch, họ kỳ vọng đến năm 2020 có thể áp dụng tự động hóa trước nhất trên một số phương tiện như xe taxi và xe bus chạy trong thành phố.

Không chỉ vậy, hàng loạt những công việc khác cũng đang có xu hướng được thay thế bằng máy tính, như thu ngân, trả lời điện thoại, hay thậm chí còn có những thử nghiệm về việc robot làm thơ, vẽ tranh, sáng tác nhạc, nhưng tất nhiên đó chỉ là những thứ có chất lượng rất thấp.

Bạn chọn công việc gì khi tự động hóa ngày một chiếm ưu thế?

Davenport, tác giả nổi tiếng của nhiều cuốn sách về sáng tạo trong kinh doanh và quản lý tri thức cho rằng có 5 hướng đi để có thể tồn tại khi mà công việc bị robot chi phối. Bạn có thể chuyển đến làm ở các tổ chức chuyên giám sát công việc trên máy tính hay ra quyết định tối cao về việc sẽ máy tính hóa những hạng mục nào. Bạn có thể tìm đến những công việc mà máy móc chưa thực sự làm tốt và chiếm ưu thế, hoặc giả tìm ra những việc mới mà máy tính dường như không thể thống lĩnh. Và cuối cùng, bạn cũng có thể chọn việc nghiên cứu sáng tạo ra công nghệ mới góp phần thêm nữa vào tự động hóa thế kỷ 21.

Michael Jones, giáo sư kinh tế tại Đại học Cincinnati, tin rằng vấn đề thay thế lao động có thể khắc phục thông qua giáo dục và đào tạo, mặc dù hiện còn chưa có định hướng rõ ràng xem vị trí công việc nào cần được đào tạo. Không ai có thể đoán được xem phân bổ công ngành nghề sẽ ra sao trong khoảng 10 đến 20 năm tới, cũng như vào hồi những năm 1990, khó mà hình dung được sự tồn tại của máy bay hay taxi không người lái hiện nay.

Thêm nữa, nhiều ngành truyền thống như thợ sửa ống nước, thợ điện, thợ mộc sẽ ít chịu ảnh hưởng của số hóa, nhưng nếu theo xu hướng này thì máy móc sẽ dần dần làm chủ con người.

Hãy thử tưởng tượng, trong tương lai, nếu vì một thuật toán mà bạn rơi vào số hàng triệu người không may bị mất việc làm, thì một nhà tuyển dụng Robot như Entelo hoặc Gild có thể sẽ giúp bạn tìm một việc làm mới.

Theo Theguardian
Minh Ngọc lược dịch

Xem thêm: