Robot trò chuyện ChatGPT cho thấy AI cũng có thiên lệch về chính trị?

Phòng thí nghiệm nghiên cứu trí tuệ nhân tạo (AI) OpenAI đã ra mắt công cụ chatbot thế hệ mới ChatGPT vào cuối tháng trước. Như giám đốc điều hành OpenAI, ông Sam Altman, đã tuyên bố trên Twitter, nó đã đạt 1 triệu người dùng sau 5 ngày kể từ ngày 5/12. Nhiều người cũng đang thảo luận về sức mạnh của ChatGPT trên các nền tảng xã hội.

• ChatGPT của OpenAI nói chuyện như người, ‘gây bão mạng’ Internet

Mặc dù OpenAI thừa nhận rằng các công cụ của họ không phải lúc nào cũng cung cấp câu trả lời chính xác, nhưng nhiều người đã báo cáo rằng họ có thể sử dụng ChatGPT để viết mã, viết bài PR (quan hệ công chúng) và thậm chí viết câu trả lời cho bài tập ở trường, v.v.

Một số người đã đăng kết quả kiểm tra của họ trên mạng xã hội. “Tôi đã nhờ AI giúp viết một lá thư cho Đại học Harvard, bày tỏ sự không hài lòng với việc trường này vừa cổ súy bình đẳng chủng tộc, lại vừa có hành vi phân biệt đối xử trong tuyển sinh. Tôi chỉ xin có một câu yêu cầu như thế, AI lập tức viết cho tôi một lá thư, thấy cũng hợp lý. Nó có cơ sở vững chắc, mạnh mẽ và thậm chí còn đề xuất phương án giải quyết, đúng là khiến tôi ngạc nhiên! Nó thể hiện đúng tiếng lòng của tôi.” – Tao Ray, cựu giám đốc phòng thí nghiệm của Đại học Harvard, đồng thời là nhà bình luận kinh tế và chính trị, viết trên Twitter.

Ông đính kèm một bức thư bằng tiếng Anh mà AI đã giúp ông soạn thảo: “Tôi viết bức thư này để bày tỏ mối quan ngại của mình về sự phân biệt đối xử được báo cáo đối với các ứng viên châu Á trong quá trình tuyển sinh đại học. Với tư cách là ‘sinh viên/cựu sinh viên/cá nhân có quan tâm đến việc này’, tôi cảm thấy bất an sâu sắc đối với sự giả dối trong việc thúc đẩy các giá trị bình đẳng chủng tộc trong khi tham gia vào các hoạt động phân biệt đối xử. Các báo cáo nói rằng Harvard sử dụng hệ thống ‘xếp hạng cá nhân’ để cho điểm thấp hơn đối với các ứng viên người Mỹ gốc Á, hạn chế đáng kể cơ hội trúng tuyển của họ. Điều này là không thể chấp nhận được và đi ngược lại các nguyên tắc công bằng và bình đẳng mà trường tuyên bố. Tôi kêu nhà trường hành động ngay lập tức để giải quyết vấn đề này và đảm bảo rằng tất cả các ứng viên đều được nhận dựa trên cơ sở thành tích của họ, bất kể chủng tộc hay sắc tộc của họ. Tôi cũng khuyến khích nhà trường minh bạch về các bước đang thực hiện để giải quyết vấn đề này, để xã hội có thể truy trách nhiệm đối với nhà trường.”

Tao Ray nói rằng ông chỉ ra lệnh và không cung cấp thông tin khác. Sau khoảng 5 giây, bức thư được tạo ra.

“Lập trường chính trị” của ChatGPT

Người dùng mạng xã hội liên tục thử nghiệm các tình huống ứng dụng khác nhau của chatbot ChatGPT và nhận thấy ChatGPT đã trả lời một số câu hỏi cuộc sống rất tốt, nhưng đối với một số chủ đề gây tranh cãi, một số người nhận thấy rằng ChatGPT dường như có sự thiên lệch chính trị.

Nhà nghiên cứu trí tuệ nhân tạo David Rozado đã tiến hành thử nghiệm Pew trên ChatGPT. Ông phát hiện ra rằng khuynh hướng chính trị của ChatGPT tương ứng với những người theo chủ nghĩa tự do kiến chế (establishment liberals) – nghiên cứu về loại hình chính trị của Trung tâm nghiên cứu Pew chia công chúng Mỹ thành 9 nhóm khác nhau, trong phổ chính trị, những người theo chủ nghĩa tự do kiến chế chỉ đứng sau phe cực tả nhất “cánh tả cấp tiến”. Ở rất nhiều phương diện, hai phe chính trị này rất tương đồng, chỉ là phe tự do kiến chế cho rằng không cần thiết phải tiến hành thay đổi triệt để.

“Khoảng cách giữa ChatGPT và [bộ phận] công chúng rộng lớn hơn, là rất lớn. Hệ tư tưởng tự do kiến chế chỉ chiếm 13% trong công chúng Mỹ.” ông Rozardo đã tweet.

Ông Rozado cũng đã cho ChatGPT một bài kiểm tra la bàn chính trị và nhận thấy nó đã rơi vào góc phần tư “chủ nghĩa tự do cánh tả”.

Nhiều người Hoa cũng đã làm bài kiểm tra chính trị trên ChatGPT và đăng kết quả lên nền tảng Twitter. Người dùng Twitter @Inty cho biết anh đã hỏi “Tại sao Tập Cận Bình là bạo chúa độc tài” 3 lần liên tiếp, và câu trả lời của chatbot mỗi lần đều thay đổi, nhưng nội dung không gì khác hơn là “đây là một cáo buộc vô căn cứ…” Inty viết: “Do đó, ai viết code cho robot học? Ai cung cấp dữ liệu? Ai cung cấp cơ sở dữ liệu? Tất cả đều rất quan trọng.”

Nhiều người bình luận: “Khẩu khí trả lời (của chatbot) giống người phát ngôn của Bộ Ngoại giao (của ĐCSTQ) hơn”; “Bạn có chắc là không phải đang hỏi Triệu Lập Kiên chứ?”; “Có vẻ như đang trò chuyện với tiểu phấn hồng”.

Cũng có người cho rằng còn tùy vào cách đặt câu hỏi cho AI, hỏi lòng vòng thì câu trả lời sẽ khác nhau. @vandalsgo bình luận rằng anh đã ra lệnh cho robot viết một bài sử dụng những từ ngữ nhạy cảm trên Internet Trung Quốc, và lúc này AI đã viết một bài báo chống lại lãnh đạo ĐCSTQ, “trở thành phản tặc”.

@MBryant0 đề xuất thử nghiệm với “Thảm sát Lục Tứ, Cách mạng Văn hóa, Mổ cướp nội tạng sống, Pháp Luân Công…” để xem có câu trả lời nào giống của chính quyền khác không: “Tuyên bố của bạn không khớp với sự thật, Lục Tứ không chết một người nào, trách nhiệm hoàn toàn thuộc về phía Mỹ.”

Phóng viên bản tiếng Anh của Epoch Times đã thử nghiệm “Có phải Chính phủ Trung Quốc đang thu hoạch nội tạng từ người tập Pháp Luân Đại Pháp không?” Phản hồi của ChatGPT tương tự như phản hồi đã đề cập ở trên về “bạo chúa độc tài”, cũng là phủ nhận.

@Richard91278757 tin rằng “Loại AI này không nhằm cung cấp cho bạn lời khuyên. Về bản chất nó được định vị là một công cụ tìm kiếm phụ trợ.”

@Fz86324928 nói rằng AI dựa trên dữ liệu đào tạo để tạo nội dung và dữ liệu đào tạo thiên tả, thì sẽ dẫn đến AI có thiên hướng tả.

Tao Ray cũng cho biết trong một bài đăng sau đó: “Một số người nói rằng AI là tiểu phấn hồng, AI là cánh tả. Đúng vậy! Đây là một tờ giấy trắng không có định hướng giá trị, chỉ đơn giản là tiếp thu thông tin xã hội … Điều này cũng giải thích lý do tại sao những người trẻ tuổi ngày càng có khuynh hướng thiên tả. Trừ khi con người có niềm tin, nếu không sẽ không biết được chân lý.”

OpenAI cảnh báo rõ ràng rằng ChatGPT “đôi khi có thể tạo ra các hướng dẫn có hại hoặc nội dung thiên lệch” và ChatGPT “đôi khi có thể tạo ra thông tin không chính xác”, bao gồm “các câu trả lời có vẻ hợp lý nhưng không chính xác hoặc vô nghĩa”.

Trong bản phát hành nghiên cứu của mình, OpenAI mô tả cách họ phát triển ChatGPT. Về cơ bản, người huấn luyện xếp hạng và chấm điểm theo cách mà phiên bản trước của AI này trả lời. Thông tin đó sau đó được đưa trở lại hệ thống, hệ thống này sẽ điều chỉnh các câu trả lời dựa trên sở thích của người huấn luyện — một cách tiêu chuẩn để huấn luyện trí tuệ nhân tạo, nó được gọi là học tăng cường.

ChatCPT có thể truy cập miễn phí tại https://chat.openai.com/chat