EU công bố thuế tạm thời đối với xe điện Trung Quốc nhằm đảm bảo cạnh tranh công bằng

Ngày 4/7 Ủy ban Châu Âu tuyên bố, 9 tháng sau khi tiến hành cuộc điều tra chống trợ cấp chính phủ, Ủy ban Châu Âu đã áp đặt thuế chống trợ cấp tạm thời đối với xe điện chạy pin nhập khẩu từ Trung Quốc.

Dựa trên cuộc điều tra, Ủy ban Châu Âu quyết định, cuộc điều tra kết luận rằng chuỗi giá trị xe điện chạy pin của Trung Quốc được hưởng lợi từ các khoản trợ cấp không công bằng, điều này đe dọa các nhà sản xuất xe điện chạy pin của EU, gây tổn hại về mặt kinh tế.

Các quan chức EU cho biết, từ thứ Sáu ngày 5/7, Liên minh châu Âu sẽ áp dụng mức thuế lên tới 37,6% đối với xe điện nhập khẩu sản xuất tại Trung Quốc. Vụ việc đã làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa Brussels và Bắc Kinh, và trở thành sự kiện thương mại lớn nhất giữa châu Âu và Trung Quốc cho đến nay.

Tuy nhiên, mức thuế tạm thời dự kiến ​​sẽ kéo dài trong 4 tháng. Hai bên dự kiến ​​sẽ tiếp tục đàm phán chuyên sâu khi Trung Quốc đe dọa sẽ trả đũa trên diện rộng.

Mức thuế dự kiến ​​của Ủy ban Châu Âu từ 17,4% đến 37,6%, không có hiệu lực hồi tố, nhằm mục đích ngăn chặn mối đe dọa về sự gia tăng nhanh chóng của ô tô điện giá rẻ từ Trung Quốc như lời của Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã nói.

Thuế suất riêng lẻ của 3 nhà sản xuất xe điện Trung Quốc được lấy mẫu là: BYD 17,4%, Geely 19,9% và SAIC 37,6%. Được biết, mức thuế bình quân gia quyền của các nhà sản xuất xe điện chạy pin khác ở Trung Quốc hợp tác với cuộc điều tra của EU nhưng không được lấy mẫu là 20,8%. Thuế suất đối với các doanh nghiệp không hợp tác khác là 37,6%.

Trung Quốc đe dọa trả đũa bằng cách mở cuộc điều tra chống bán phá giá đối với thịt lợn nhập khẩu và các sản phẩm phụ từ lợn có liên quan của EU. Kết quả điều tra liên quan đến rượu brandy nhập khẩu vào EU sẽ được công bố vào đầu năm sau, nhưng cũng có thể được công bố bất cứ lúc nào tùy thuộc vào những gì đã xảy ra trong quá khứ.

Bắc Kinh cũng cảnh báo về khả năng có một cuộc đàn áp đối với các sản phẩm nông nghiệp, hàng không và ô tô động cơ lớn của châu Âu. Trung Quốc có thể sẽ quyết định thách thức cuộc điều tra của EU tại WTO.

Cuộc điều tra chống trợ cấp của EU vẫn còn gần 4 tháng. Sau khi cuộc điều tra hoàn tất, Ủy ban Châu Âu có thể sẽ đề xuất mức thuế cuối cùng, thường sẽ được áp dụng trong 5 năm, và các quốc gia thành viên sẽ bỏ phiếu biểu quyết.

Các mức thuế tạm thời do Ủy ban Châu Âu công bố hôm thứ Năm (4/7) nằm ngoài mức thuế 10% tiêu chuẩn của EU đối với ô tô nhập khẩu.

Như đã đề cập ở trên, EU lưu ý rằng các công ty đã hợp tác trong các cuộc điều tra chống trợ cấp, bao gồm các nhà sản xuất ô tô phương Tây Tesla và BMW, sẽ phải chịu mức thuế 20,8%. Các công ty không hợp tác với cuộc điều tra sẽ phải chịu mức thuế 37,6%.

Các giám đốc điều hành ngành ô tô Đức đã cảnh báo về thuế quan của EU. Họ lo ngại rằng thuế trả đũa hoặc các biện pháp khác từ Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của các công ty ở Trung Quốc, vốn đang phải vật lộn để bắt kịp ngày càng nhiều đối thủ Trung Quốc trên thị trường xe điện.

Vào năm ngoái, doanh số bán hàng của hãng xe Đức tại Trung Quốc chiếm 1/3 tổng doanh số của hãng.

Ủy ban châu Âu ước tính, thị phần của các thương hiệu Trung Quốc tại thị trường EU đã tăng từ dưới 1% vào năm 2019 lên 8% và có thể đạt 15% vào năm 2025. Ủy ban châu Âu cho biết, giá xe thương hiệu Trung Quốc thường thấp hơn 20% so với xe sản xuất tại EU.

Các nhà hoạch định chính sách châu Âu muốn tránh lặp lại vụ bê bối về pin mặt trời cách đây một thập kỷ. Khi đó, EU đã hạn chế nhập khẩu pin mặt trời từ Trung Quốc, khiến nhiều nhà sản xuất châu Âu sụp đổ. Tháng 10/2023, Ủy ban Châu Âu đã mở cuộc điều tra chống trợ cấp đối với xe điện của Trung Quốc.

Tại Bắc Kinh, trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 4/7, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc Hà Á Đông cho biết, Trung Quốc đã nhiều lần bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với cuộc điều tra chống trợ cấp của EU đối với xe điện ở Trung Quốc. Nước này cũng ủng hộ rằng các xung đột kinh tế và thương mại phải được giải quyết thỏa đáng thông qua đối thoại và tư vấn.

Ông nói, đến nay, Trung Quốc và EU đã tổ chức nhiều vòng tham vấn ở cấp độ kỹ thuật. Vẫn còn 4 tháng nữa mới có quyết định cuối cùng. Trung Quốc hy vọng, EU và Trung Quốc sẽ gặp nhau một cách thành ý, nhằm thúc đẩy quá trình tham vấn càng sớm càng tốt, và đạt được giải pháp được cả hai bên chấp nhận dựa trên thực tế và quy tắc.

BYD cũng đang xây dựng cơ sở sản xuất châu Âu đầu tiên tại Hungary, dự kiến ​​sẽ đi vào hoạt động trong vòng 3 năm tới, nhằm sản xuất xe điện và xe plug-in hybrid (PHEV, phương tiện sử dụng song song điện chạy bằng pin và xăng/dầu) cho thị trường châu Âu.

Ngoài việc là một phần trong chiến lược mở rộng bên ngoài Trung Quốc của BYD, điều này còn nhằm đáp trả mức thuế cao mà Liên minh châu Âu áp đặt đối với xe điện của Trung Quốc.

Một số nhà sản xuất ô tô điện, gồm Công ty ô tô Chery do nhà nước Trung Quốc kiểm soát, đã bắt đầu chuyển sản xuất sang châu Âu. Chery Automobile đã ký thỏa thuận với một nhà sản xuất xe điện Tây Ban Nha, thành lập cơ sở sản xuất liên doanh đầu tiên của công ty này ở châu Âu. Xét về lượng xuất khẩu, Chery là nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc.

Vấn đề dư thừa ô tô của Trung Quốc đã tồn tại từ lâu. Tổng sản lượng hàng năm của hơn 100 thương hiệu nội địa đã vượt quá lượng mua của người sử dụng ô tô trên toàn quốc.

Tuy nhiên, Chính phủ Trung Quốc vẫn ủng hộ việc khuyến khích các nhà sản xuất thua lỗ tiếp tục sản xuất, với hy vọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo vệ việc làm và mở rộng vai trò của Trung Quốc trong ngành kinh doanh xe điện toàn cầu.

Sự hỗ trợ này, bao gồm các khoản trợ cấp cho các nhà sản xuất ô tô, đã dẫn đến sản lượng ô tô tăng lên trên thị trường toàn cầu, và tình trạng dư cung có thể sẽ còn trầm trọng hơn nữa.

Theo dữ liệu năng lực sản xuất từ ​​công ty chiến lược Automobileity Thượng Hải và dữ liệu bán hàng từ Hiệp hội Thông tin Thị trường Xe Khách Trung Quốc, năng lực sản xuất ô tô hàng năm hiện tại của Trung Quốc là khoảng 40 triệu chiếc, nhưng doanh số bán hàng trong nước chỉ ở mức 22 triệu chiếc.

Điều này đã gây ra một cuộc chiến tranh giá cả khốc liệt, khiến Tesla và các công ty khác phải giảm giá ở Trung Quốc. Đồng thời, Hoa Kỳ và Châu Âu cũng lo ngại rằng các công ty ô tô Trung Quốc sẽ bán lượng lớn ô tô chưa bán được trong nước cho các nước khác.

Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc đã tăng gần gấp 4 lần chỉ sau 3 năm, đạt khoảng 5 triệu chiếc vào năm 2023. Ở một mức độ nhất định, điều này gây lo ngại ở Mỹ và châu Âu. 3/4 số ô tô xuất khẩu năm ngoái là xe động cơ đốt trong, nhiều xe được xuất khẩu sang Nga, mặc dù số lượng xe điện Trung Quốc bán ra nước ngoài cũng đang tăng lên.